Skólablaðið - 01.05.1914, Blaðsíða 13

SKÓLABLAÐIÐ
77
En svo gott og nauðsynlegt n ál má ekki niður falla, þó að
dauflega sé í það tekið í fyrstu.
Bókasöfnum til sveita og lestrarfélögum hefur ekki oss vitan-
lega fjölgað síðastliðin 2 ár, eða síðan það mál var síðast gert
að umtalsefni hér í blaðinu. En minna hefur verið gert að því
að bera á borð fyrir þjóðina hraklega illa samdar og siðspillandi
bækur, og nokkuð hefur bætst af góðum bókum, sem hver maður
ætti að lesa, t. d. »Bók æskunnar« og »Einfalt líf« og ýms-
ar fleiri.
Þetta er góðra gjalda vert; en það er ekki nóg.
Svo er enn, og svo verður framvegis, að alþýðan á erfitt
með að ná í bækur, einmitt góðar bækur, meö því fyriikomulagi
sem nú er á bókasölu. Ruslið er aftur á móti auðfengið; jafn-
vel erfitt að komast undan því. Það er borið inn á heimilin og
fólkið gint til að kaupa. Verðið oftast lágt og gyllingar miklar.
Fólkið narrast til að kaupa og hefur gert verra en að kasta pen-
ingum í sjóinn.
Svo mundi ekki fara, ef gott bókasafn væri í hreppnum og
Iestrarfélag, seni vel væri stjórnað. Það er eitii vegurinn til að
útvega almenningi góðar bœkur með hœgu móii og fyrir lít-
ið gjald.
Og til þessa ráðs verður að grípa, ef þjóðin á að mentast,
ef hún á að verða frjáls í hugsun og sjátfstæð í skoðun, því
fremur sem barnamentunin er svo ófullkomin og fáum kleift eftir
það að ganga í fullkomnari skóla sér til gagns.
Það má gera of mikið úr gagnsemi bókalesturs, en án hans
er almenn mentun þó óhugsanleg. Og þrátt fyrir alt, verður
ekki annað sagt, en að hér á landi séu allgóð tækifæri til að
iðka hann að vetrinum, ef góðar bækur væru aðeins fyrir hendi.
Wergeland sagði þegar hann var að berjast fyrir þessu máli
í Noregi: »Lesið og lærið, og þið skuluð reyna, að þið sitjið
ekki einmana í neinu skúmaskoti, þó að kotið liggi afskekt íafdölum.
Þú ert líkamlega bundinn við kotið þitt, en andinn er skapaður
til að fljúga um alla geima.« Því var honum svo mikið áhuga-
mál að veit Ijósi inn í bændabýlin, andlegu Ijósi, og einhver
hefur sagt að ekkert orð komi jafn oft fyrir í ritum hans eins
og orðið »ljós«.