Dagblaðið Vísir - DV - 07.05.1986, Blaðsíða 15

DV. MIÐVIKUDAGUR 7. MAÍ 1986.
15
SjáHstæðismenn vantreysta
frjálsum félagasamtökum
Nýlega birtust tvær kjallaragreinar
í DV, báðar skrifaðar frá sjónarhóli
þeirra, sem hagsmuna eiga að gæta
vegna starfsemi Æskulýðsráðs
Reykjavíkur. Annars vegar var um
ungan viðskiptavin stofiiunarinnar
að ræða, Halldóru Jónsdóttur, nem-
anda í 9. bekk Hlíðaskóla, og hins
vegar Áma Guðmundsson, forstöðu-
mann Ársels, sem er ein af félagsmið-
stöðvum Reykjavíkurborgar. Bæði
lýstu þau yfir óánægju sinni með
skrif undirritaðs um íþrótta- og
æskulýðsmál í höfuðborginni, en í
þeim hefur komið fram hörð gagn-
rýni á eyðslu- og útþenslustefriu
Æskulýðsráðs, sem því miður hefior
orðið á kostnað íþróttastarfs og ann-
arrar starfsemi frjálsra félagasam-
taka í borginni. Er þá að sjálfsögðu
miðað við það héildaríjármagn, sem
Reykjavíkurborg ver til æskulýðs-
mála og skiptingu þess.
Fjármagnið myndi nýtast betur
Það er á misskilningi byggt, ef
þetta ágæta fólk heldur, að undirrit-
aður vilji láta loka félagsmiðstöðv-
um Reykjavíkurborgar. Ég hef
einungis bent á, að æskulýðsstarf-
semi í Reykjavík væri betur komin
í höndum frjálsra félagasamtaka en
launaðra starfsmanna Æskulýðsr-
áðs, nema að óverulegu leyti. Það
er bjargföst skoðun mín, að fengju
þessi félagasamtök helftina af því
fjármagni, sem Æskulýðsráð fær til
sinna þarfa í dag, myndi fjármagnið
nýtast miklu betur en það gerir, t.d.
með því, að íþróttafélögin og önnur
frjáls félagasamtök yfirtækju rekst-
ur þessara félagsmiðstöðva fyrir
borgina með miklu minni tilkostnaði
en nú er, vegna þess að þau geta
nýtt sér sjálfboðaliða í ríkum mæli.
Fjármagnið, sem þannig sparaðist,
kæmi sem aukning til hefðbundins
íþróttastarfs og annarrar skyldrar
starfsemi. Að sama skapi mætti
hugsa sér, að íþróttahreyfingin yfir-
tæki rekstur sumra íþróttamann-
virkja á vegum Reykjavíkurborgar
til að ná fram spamaði, sem nýta
mætti til að aðstoða íþróttafélögin
við rekstur þeirra, sem er býsna
þungur og j aðrar víða við gj aldþrot.
Þúsundir vinnufúsra handa
bíða verkefna
Það væri skiljanlegt, að Reykja-
víkurborg ræki jafriöfluga stofnun
og Æskulýðsráð óneitanlega er, ef
félagslíf í borginni væri steindautt.
En svo er ekki, því að þúsundir
vinnufusra handa í hinum ýmsu fé-
lögum eru reiðubúnar til starfa í enn
ríkari mæli en nú er, ef þeim væri
sköpuð aðstaða til þess. Þá er ekki
einungis verið að tala um iþrótta-
hreyfinguna, skátana, bindindis-
hreyíinguna, KFUM- og K eða skák-
og bridge-menn, heldur jafnvel fé-
lagasamtök eins og Lions og
Kiwanis. Má í því sambandi minna
á átak Lions-manna gegn vímu- og
fíkniefhaneyzlu unglinga. Af hverju
talar Reykjavíkurborg ekki meira
við slíka aðila og kannar, hvort þeir
vilji taka að sér einstök verkefhi á
félagssviði, hvort sem það væri í
þágu unga eða gamla fólksins?
Æskulýðsráð í núverandi mynd á
hins vegar að leggja niður, en það
gæti hins vegar fylgzt með starfsem-
inni í félagsmiðstöðvunum og gripið
inn í, ef með þyrfti.
Kröfugerð i fyrirrúmi
Mér er til efs, að það sé hollt fyrir
Kjallarinn
ALFREÐ
ÞORSTEINSSON,
FORMAÐUR
FRAMSÓKNARFÉLAGS
REYKJAVÍKUR OG 2. MAÐUR Á
BORGARSTJÓRNARLISTA
FRAMSÓKNARFLOKKSINS
unglinga að fá allt rétt upp í hend-
umar, eins og nú tíðkast allt of mikið
hjá Æskulýðsráði. Það skapar virð-
ingarleysi fyrir verðmætum, sem
liggja að baki. Mér fannst líka tónn-
inn hjá ungu stúlkunni, sem skrifaði
kjallaragreinina, vera í þeim dúr.
Kröfugerðin situr í fyrirrúmi. Krafizt
er fleiri félagsmiðstöðva og æsku-
lýðshalla, án þess að nokkuð sé lagt
á móti. Auðvitað er það svo, að ein-
hveijir unglingar hafa ekki áhuga á
íþróttum eða skyldri starfsemi, og
ber að sjálfsögðu að taka tillit til
þeirra. En það er tæplega réttlætan-
legt, að sá hópur eigi að hafa forgang
umfram aðra hópa, eins og nú á sér
stað.
Fjárhagsáætlunin talar sínu
máli
Samkvæmt þeirri æskulýðsstefiiu,
sem framfylgt er af sjálfstæðismönn-
um í borgarstjóm í dag, em íþróttir
og starfsemi annarra félagasamtaka
flokkaðar sem 2. flokks æskulýðs-
starfsemi fyrir aftan hið borgarrekna
Æskulýðsráð. Það sjá menn bezt með
því að glugga í tölur í fjárhagsáætl-
un borgrinnar og bera þær saman.
Þar kemur í ljós, að veittar em 50-
60 milljónir króna til reksturs Æsku-
lýðsráðs, en sambærilegar tölur til
íþróttahreyfingarinnar em á bilinu
15-20 milljónir króna, þegar Reykja-
víkurborg er búin að hirða til baka
7 milljónir króna, sem íþróttafélögin
verða að gjalda fyrir leigu á íþrótta-
sölum borgarinnar.
Þessi stefna sjálfstæðismanna er
bæði röng og varhugaverð. Hún er
röng vegna þess, að kannanir sýna,
að hafi böm og unghngar tækifæri
og aðstöðu til að stunda íþróttir,
kjósa langflestir að gera það. Þar
af leiðandi ættu íþróttir að hafa for-
gang, þegar fjármagni er úthlutað
til æskulýðsmála, en ekki öfugt. Með
þetta í huga má segja, að núverandi
borgarstjómarmeirihluti sjálfstæð-
ismanna sýni ótrúlegt skeytingar-
leysi gagnvart bömum og ungling-
um í stærsta hverfi Reykjavíkur,
Breiðholtinu, þar sem nú búa 25
þúsund manns, en í Breiðholtshverf-
unum er starfsemi íþróttafélaganna
Leiknis og ÍR á algerum brauðfótum
vegna fjárskorts. Þar af leiðandi fara
þúsundir bama og unglinga í Breið-
holtshverfum á mis við íþróttastarf-
ið, og verður sá skaði seint bættur.
I komandi borgarstjómarkosningum
leggur Framsóknarflokkurinn til, að
gert verði sérstakt átak til að kippa
þessum málum í liðinn.
Vímu- og fíkniefnaneyzlan
Spyrja má, hvers vegna við fram-
sóknarmenn leggjum slíkt ofurkapp
á íþróttamálin. Ástæður fyrir þvf em
margar, m.a. sú, að fólk skilur betur
nú en áður, hvaða gildi íþróttir hafa
gagnvart heilsufari. Þess vegna vilj-
um við stuðla almennt að auknu
íþróttastarfi og styðja jafnframt
myndarlega við okkar afreksfólk.
En íþróttir hafa líka verulega þýð-
ingu sem forvamarstarf í baráttunni
gegn vímu- og fíkniefiianezlu imgl-
inga. Það hafa kannanir sýnt ótvír-
ætt. Þess vegna er það fullkomið
ábyrgðarleysi af hálfii Sjálfstæðis-
flokksins að láta þennan málaflokk
sitja á hakanum.
Kolrangar áherzlur
Ég get verið sammála þeim sjónar-
miðum, sem fram koma í máh þeirra
Halldóru Jónsdóttur og Áma Guð-
mundssonar í kjallaragreinum
þeirra, að auka þurfi heildarframlög
til æskulýðsmála. En það breytir
ekki þeirri staðreynd, að miðað við
samanlagt fjármagn, sem nú fer til
þessa málaflokks, þá em áherzlumar
kolrangar, frjálsu félagasamtökun-
um í óhag.
Það er síðan skoðanaágreiningur
milli framsóknarmanna og þeirra
sjálfstæðismanna, sem nú ráða í
borgarstjóm, hvort treysta eigi fé-
lagasamtökum til að yfirtaka sem
mest af starfi Æskulýðsráðs. Fram-
sóknarmenn telja, að félagasamtok-
um sé vel treystandi til að reka þá
starfsemi að mestu leyti og gera það
með þeim hætti, að hún verði bæði
ódýrari og markvissari. Sjálfetæðis-
flokkurirm hefur því miður villzt
eitthvað af leið í þessu máli, og er
vonandi, að Davíð hressist.
Alfreð Þorsteinsson.
„Mér er til efs, að það sé hollt fyrir ungl-
inga að fá allt rétt upp í hendumar, eins
og nú tíðkast allt of mikið hjá Æskulýðsr-
áði. Það skapar virðingarleysi fyrir
verðmætum sem liggja að baki.“
Lögverndun - hagsmunir dreifbýlis
Alþingi íslendinga lauk störfum um
sumarmálin. Þetta er eitt skemmsta
þing sem haldið hefur verið um ára-
bil. Ástæðumar fyrir því að þingi
er slitið svo fljótt eru sagðar þær að
sveitarstjómarkosningar erú fram-
undan. Ekki verður nú í fljótu bili
séð hvers vegna nauðsynlegt er að
flýta þingstörfum svo mjög þótt
kjósa eigi nýjar sveitarstjómir í
maílok. Það hlýtur að vera um-
hugsunarefni hvemig vinnubrögð-
um Alþingis er háttað undir þinglok
og með hverjum hætti afgreiðsla fer
fram á lögum sem þjóðin á síðan að
búa við. Þess munu ófá dæmi að
þingmálum sé kastað inn í sali þings
skömmu fyrir þingslit og þau keyrð
í gegn án nokkurrar umræðu. Það
gerðist einnig nú. Önnur dæmi em
um mál sem liggja fyrir þingi vikum
og mánuðum saman án nokkurrar
umfiöllunnar en em svo í þinglok
drifin fram og afgreidd án þess að
hafa fengið nokkra umíjöllun að
ráði.
Þekkingarleysi - hættuleg við-
horf
Eitt af þeim málum, sem Alþingi
afgreiddi sem lög nú á síðustu dögum
þingsins, var frumvarp um lögvemd-
un á starfeheiti kennara og starfe-
réttindum. Það mál fékk skemmri
skím í umíjöllun. Engu að síður var
eftirtektarvert hvemig sú umræða
var. Þeir sem töluðu gegn frum-
varpinu viðhöfðu málflutning sem
lengi mun í minnum hafður. Vissu-
lega er gott að hann er á pappír
festur. Þessar umræður sýndu svo
Kjallarinn
KÁRIARNÓRSSON
SKÓLASTJÓRI
að ekki varð um villst að þessir aðil-
ar byggja viðhorf sín á samfélags-
gerð sem var á íslandi fyrir hálfri
öld. Svo gersamlega vom þeir ger-
sneyddir því að hafa einhverja
hugmynd um í hveiju nútíma skóla-
starf felst. Þeir standa enn í þeirri
meiningu að í skólunum hafi fátt
eitt tekið breytingum eða eigi að
breytast þótt þjóðfélagið hafi tekið
heljarstökk. Hún er inerkileg þessi
blinda sem slær þingmenn, sem og
rejmdar marga aðra, þegar að þvi
kemur að ræða breytingar á skólum.
Þó hljóta þessir menn að rekast á
það daglega að til að geta leyst úr
málum þarf nýja þekkingu og ekki
dugir að beita til þess sömu aðferð-
um og hægt var að gera þegar þeir
vom böm. En þeim er fyrirmunað
að skilja að þetta sama lögmál gildir
einnig um skólann.
Þeir standa líka frammi fyrir því
að til að geta unnið sérhæfð störf
verða menn að kunna til verka.
Menn fá ekki dómaraembætti nema
hafa lokið lögfræðiprófi. Það breytir
ekki því að ýmsir geta verið lög-
fróðir, þeir sem á slíku hafa áhuga
og gætu vafalaust dæmt í ýmsum
málum. En hræddur er ég um að
skjólstæðingum mörgum þætti það
ansi klént. Margir hafa læknis-
hendur, eins og það er kallað, þegar
menn em natnir við sjúka. En varla
held ég þeir yrðu settir yfir sjúkra-
hús. Og fleiri dæmi mætti taka. Mér
finnst eins og það hafi komið upp í
umræðu að leyfi til að hefja búskap,
þ.e. fá búmark, yrði framvegis ekki
veitt nema viðkomandi hefði mennt-
un frá búnaðarskóla. Sem óðast er
verið að fella niður allar undan-
þágur frá skipstjóm og vélstjóm því
menn sáu í hvert glapræði stefridi.
En með kennslu finnst alþingis-
mönnum, sumum hverjum, gilda allt
annað. Þegar leggja á grunninn að
framtíð einstaklingsins og þá um
leið þjóðfélagsins, skiptir ekki máli
að kunna til verka, skólastarf geti
hver sem er annast, það hafi alltaf
verið þannig.
Satt að segja gekk svo fram af mér
þekkingarleysi þessara manna og
skilningsleysi á skólastarfi að mér
aldeilis blöskraði. Mér var hugsað
til þess ef þekking þeirra og viðhorf
í öðrum málun, sem þingheimur
fjallar um, væri viðlíka þá væri ekki
merkilegt þótt ýmislegt færi úrskeið-
is hjá þessari þjóð. En vissulega vona
ég að svo sé ekki.
Hemill á þróun skólastarfs
Það kom í ljós að ýmsir fulltrúar
dreifbýlisins vom á móti því að um-
rætt frumvarp næði fram að ganga.
Þeim virðist ekki vera ljóst að skól-
ar þar búa við erfiðasta aðstöðu til
að fá fólk menntað til kennslu. Þeim
virðist heldur ekki vera ljóst hve
mikill hemill það er á alla þróun í
skólamálum að þessir skólar margir
hveijir verða að skipta árlega um
stóran hluta sinna starfemanna. Ég
geri ráð fyrir að þessir þingmenn
kæri sig ekki um að skólar í þeirra
kjördæmi geti ekki fylgt þeirri þróun
sem óhjákvæmilega hlýtur að eiga
sér stað. En vita þeir að kennarar,
sem hlotið hafa starfemenntun og
vinna við þau skilyrði að taka á
hverju ári við stórum hópi af fólki
sem ekki kann til starfa, em að gef-
ast upp af þessum sökum. Þeir em
að gefast upp á því að bjarga skóla-
starfi fyrir þetta fólk sem kemur
aðeins fyrir einn vetur.
Lögin um lögvemdun kennara-
starfe koma dreifbýlinu fyrst og
fremst til góða. Þegar ekki verður
lengur hægt að ráða hvem sem er
til starfa við kennslu í skólum úti á
landi fara fyfirvöld, bæði ríkisvald
og sveitarsfjómir, fyrst að taka við
sér. Það er eina vonin til að fá fólk
til kennslu sem kann til starfa. Því
fyrr sem dreifbýlið áttar sig á því að
lögvemdunin er þeirra hagsmuna-
mál umfram allt, því fyrr er von til
að einhveijar úrbætur verði. Núver-
andi ástand er banvænt fyrir skóla-
starfið í landinu.
Kári Amórsson.
„Lögin um lögyerndun kennarastarfsins
koma dreifbýlinu fyrst og fremst til góða.
Þegar ekki verður hægt að ráða hvem sem
er til starfa við kennslu í skólum úti á
landi fara yfirvöld, bæði ríkisvald og sveit-
arstjórnir, fyrst að taka við sér.“