Dagur - 01.02.1992, Side 11

Laugardagur 1. febrúar 1992 - DAGUR - 11
bænum. Eftir á kom svo í ljós að bullandi ágrein-
ingur var innan meirihlutans um hana. Þorsteinn
Ásgeirsson og Sigurður Bjömsson voru í raun
andvígir sölunni og töldu bæjarstjóra og jafnvel
ýmsa bæjarstjómarmenn vera handbendi Sæ-
bergs. Þeim og fyrri eigendum fannst sárt að
horfa á eftir Frystihúsi Magnúsar Gamalíels-
sonar hf. sem um langan aldur var burðarásinn í
atvinnulífi bæjarins í hendumar á ungu fyrirtæki
sem nú er endanlega tekið við sem öflugasti
atvinnurekandi staðarins.
Nú eru að ég held allir sáttir við þessa ráð-
stöfun og sjá að það var lán okkar að þetta fór í
þessa átt. Vonandi gróa sárin og menn láta hag
sveitarfélagsins sitja í fyrirrúmi.“
Kommissarakerfi
í bæjarstjórn
- Nú hefur ríkt hér mikill ágreiningur um bœjar-
málin um langt skeið. Hvaða áhrif hafa skœrur
afþessu tagi á bœjarlífið?
„Auðvitað hefur þetta lamandi áhrif á störf
bæjarstjómar og einnig inni á heimilum fólks.
Þetta beygir fólk. Það sem af er þessu kjörtíma-
bili er órólegasti tíminn í sögu Ólafsfjarðarkaup-
staðar. Það hefur hvert hneykslið rekið annað og
bærinn verið í umræðunni á mjög neikvæðan
hátt. Allt þetta má rekja til stjómarfars meiri-
hluta bæjarstjómar.
Hér hefur verið við völd hreinn meirihluti
Sjálfstæðisflokks á annað kjörtímabil. Framan af
fyrra kjörtímabilinu virtist vera vilji hjá þeim til
að vinna markvisst að bættu bæjarlífi og
samstarfið við þá var allgott. Nú er hins vegar
leikið af fingrum fram og stjómað með látum og
spennu. Líklegasta skýringin er sú að flokkurinn
ráði ekki við að halda meirihlutanum saman.
Sem dæmi um furðulega stjóm meirihlutans
er sú ákvörðun þeirra að vísa frá tillögu minni
um að bjóða út öll stærri verk sem bærinn þarf
gi jafngrimm
ileg og hér
iiltrúi í Ólafsfiröi í helgarviötali
Vorum ab missa
kvótann
- Víða um land er nú verið að sameina fyrirtœki
og hagrœða í rekstri. Þið hafið ekki farið var-
hluta afþessari þróun hér í Olafsfirði.
„Já, fyrirtækin hafa brugðist við versnandi af-
komu á þennan hátt. Þau þurfa að kljást við
kvótaskerðingu, vaxtaokur og óraunhæft lána-
kerfi þar sem bankamir lána ekki til lengri tíma
en 4-5 ára. Það er sama hvort verið er að fjárfesta
í húsum eða skipum sem eiga að endast áratug-
um saman, allt á að borgast upp á örfáum áram.
Þessar þrengingar hafa orðið til þess að menn
reyna að hagræða hjá sér. Það er af hinu góða því
auðvitað verða menn að sýna aðhald í rekstrin-
um. Mörg fyrirtæki hafa allt of lengi komist upp
með að láta vaða á súðum og blístra svo á ríkis-
stjómina og panta gengisfellingu þegar allt er að
sigla í strand. Nú er leitað annarra leiða, fyrir-
tæki og aflaheimildir eru sameinaðar og allt
reynt til að draga úr kostnaði við veiðar og verk-
un. Það er auðvitað af hinu góða.
Eins og ég nefndi áðan lentum við í þessu hér
í Ólafsfirði. Hraðfrystihús Ólafsfjarðar og Út-
gerðarfélag Ólafsfjarðar vom illa rekin fyrirtæki
og þar var enginn metnaður til að gera vel. Fyr-
irtækin stóðu illa og bærinn, sem átti þriðjung í
fyrirtækjunum, stóð frammi fyrir því að missa
þau úr bænum. Sterk fyrirtæki hér á Norðurlandi
vora reiðubúin að kaupa fyrirtækið, bara til að
ná í skipið og kvótann. Svo bættist Frystihús
Magnúsar Gamalíelssonar hf. við og var samein-
að Hraðfrystihúsinu. En þama var bara verið að
sameina skuldir, nýja fyrirtækið stóð ekkert bet-
ur. Þá fundum við ágæta lausn sem var að selja
Sæbergi hf. fyrirtækið. Sæberg er öflugt og vel
rekið fyrirtæki sem nú er komið í röð stærstu
sjávarútvegsfyrirtækja landsins. Þar á bæ hafa
menn haft metnað til þess að gera vel og
sannarlega sýnt að þeir kunna til verka. Ég vænti
mikils af því fyrirtæki í framtíðinni.
Þetta var besta lausnin sem völ var á. Samt
olli hún deilum sem áttu stærstan þátt í þeim
klofningi sem síðar varð í bæjarstjóm. Það kom
ekki fram þá. Byggðastofnun setti það sem skil-
yrði fyrir sölunni að um hana ríkti full eining í
að láta vinna. Það er ótrúlegt en satt að þessari
tillögu var vísað frá með öllum fjórum atkvæð-
um Sjálfstæðisflokksins. Það er greinilegt að
þeir vilja viðhalda einskonar kommissarakerfi
og útdeila verkum án útboða. Nú er bara hringt í
einn verktaka og honum boðið tiltekið verk fyrir
ákveðna upphæð. Bara núna frá áramótum er
búið að úthluta verkum fyrir 4,3 milljónir króna
án útboðs.
Hvar skyldi það þekkjast að bæjarfulltrúi sem
vinnur við gerð fjárhagsáætlunar taki síðan þátt í
að úthluta verki til sjálfs sín án útboðs? Þama
eru menn að semja við sjálfa sig og bera ekki
einu sinni við að hafa uppi verðsamanburð. Það
er jafnvel verið að úthluta verkum til manna sem
eru ekki iðnaðarmenn á sama tíma og hér era
iðnaðarmenn sem sjaldan eða aldrei fá nein
verkefni hjá bænum. Þetta er flokkurinn sem
boðar ráðdeild og spamað í þjóðfélaginu en sýn-
ir svo á sér allt aðra hlið hér heima.
Annað sorglegt dæmi um stjóm sjálfstæðis-
manna er tilraun þeirra til að reka bæjarstjórann
frá störfum sl. sumar. í kosningabaráttunni 1990
voram við vinstrimenn gagnrýndir fyrir að bjóða
ekki Bjama Grímsson fram sem bæjarstjóraefni
okkar, næðum við meirihluta. Sjálfstæðismenn
lýstu því yfir að þeir hefðu ráðið „dugmikinn
heimamann" sem bæjarstjóra og ætluðu sér að
hafa hann áfram. Síðan kemur það á daginn sl.
sumar að þeir höfðu sagt fólki ósatt við kosn-
ingar. Engin samstaða var í þeirra hópi um
Bjama sem bæjarstjóra og reyndar þá þegar
ákveðið að reka hann fyrir mitt kjörtímabil. Þetta
hafa þeir viðurkennt í dag. Ástæðan fyrir því að
við gátum ekki boðið Bjama fram var auðvitað
sú að hann vann fyrir sjálfstæðismenn fyrir
kosningamar og hafði valið sér að vera andstæð-
ingur okkar í pólitík. Reyndar er nú komið fram
að honum var gert að ganga í flokkinn þegar
hann var ráðijin til bæjarins. Það er líka ofur
einfalt af hverju við tókum ekki þátt í að reka
hann í sumar. Við munum aldrei taka þátt í
aðföram að fólki á borð við það þegar meirihlut-
inn réðst að Bjama og bar hann þungum sökum.
Þetta sagði ég Bjama strax á fyrsta degi og ég er
viss um að samskipti hans við okkur í minnihlut-
Mynd og texti: Þröstur Haraldsson
anum hafi verið mun hreinlegri en við Sjálfstæð-
isflokkinn.
Ég held að bæjarbúar ættu að setja sig inn í
þessi mál því það er leitt til þess að vita ef sveit-
arfélag eins og Ólafsjörður, sem á góða framtíð-
armöguleika, verður þekkt fyrir átök og illindi.
Ég hef heyrt þær raddir í félagsmálaráðuneytinu
að þar á bæ hafi ekki þekkst annað eins ástand í
sveitarfélagi og ríkt hefur hér að undanfömu.
Hvaða sveitarfélag hefur fengið þau skilaboð úr
ráðuneytinu að halda enga fundi í bæjarstjóm
fyrr en búið er að setja niður deilumar? Meiri-
hlutinn hefur í þrígang verið gerður afturreka
með þá skipan mála sem hann vildi hafa. Og á
endanum var bæjarstjóm skipað bréflega að fara
að sveitarstjómarlögum.
í flestum sveitarfélögum á sér stað heilmikið
samstarf milli meirihluta og minnihluta. En þeg-
ar inn í bæjarstjóm og bæjarráð komu nýir menn
fyrir tveimur árum og fóra að stjóma af kröftum
gátum við ekki liðið það í minnihlutanum. Okk-
ur hefur tekist að koma í veg fyrir ýmis slys, en
það er greinilegt að Sjálfstæðisflokkurinn er
ekki fær um að stjóma bænum eins og er. Sam-
starfið hefur verið mjög stirt enda hafa þeir ekki
reynt að bæta það. Sem dæmi má taka gerð fjár-
hagsáætlunar í fyrra. Þá leituðum við eftir sam-
starfi urn viss atriði en fengum að svari tilboð
sem þeir vissu að við gátum ekki gengið að. Með
því fylgdu skilaboð um að ef við féllumst ekki á
það yrði ekki um neitt samstarf að ræða. Einn
bæjarfulltrúi meirihlutans gekk mas. svo langt
sl. sumar að lýsa því yfir opinberlega að hann
hefði slitið stjómmálasambandi við minni-
hlutann. { sumar þegar þremenningamir voru
utan bæjarstjómar breyttist ástandið, þá var hægt
að taka upp lipurt og notalegt samstarf í bæjar-
stjóm.“
Ekki trúabur á
fribarsamkomulagib
- En er ekki allt fallið í Ijúfa löð með nýgerðu
samkomulagi innan meirihlutans?
„Þeir segjast hafa sameinast, jú, en ég á dálít-
ið bágt með að taka það samkomulag alvarlega.
Eftir að meirihlutinn sprakk í fyrra kom Óskar
Þór Sigurbjömsson þáverandi forseti bæjar-
stjómar að máli við mig og vildi taka upp sam-
starf við minnihlutann. En áður en viðræður
hófust komu þeir norður Halldór Blöndal og
Tómas Ingi Olrich. Þeir lögðu alla áherslu á að
koma í veg fyrir að Óskar tæki upp samstarf við
okkur. Sjálfstæðisfélagið hér í Ólafsfirði er eitt
það stærsta á landinu og það mátti ekki til þess
hugsa að flokksböndin brystu.
Það var því samið vopnahlé, en eftir að það
hafði staðið í 180 daga höfðu deiluaðilar ekki
talast við. Þremenningamir sem fóru í frí voru á-
kveðnir í að láta reyna á styrkleikahlutföllin í
flokksfélaginu en þá komu Halldór og Tómas
Ingi aftur norður. Þeir dvöldu hér í hálfan annan
sólarhring og notuðu flokkssvipuna til að berja
saman meirihlutann. Þá fyrst var talast við.
Flokksböndin héldu, þau gengu fyrir heill sveit-
arfélagsins. Okkur var sagt að það samkomulag
sem náðist og sýnilegt er væri ytri ramminn um
eitthvað annað og meira. Og ég óttast það sem
innan rammans er. Ég á ekki von á að þessi frið-
ur standi lengi. Þetta er hins vegar þeirra mál en
ekki mitt.“
- Það hefur oft verið hiti í kolunum meðan
þessi orrahríð hefur staðið yfir.
„Já, mér er sagt að pólitíkin sé hvergi á ís-
landi jafngrimm og persónuleg og hér. Ég hef oft
verið spurður hvemig ég hafi þrek til að standa í
þessu. Ég hef að vísu ekki samanburð, en hef
orðið áþreifanlega var við að þegar rökin þrýtur
er reynt að draga persónur manna í svaðið. Ég er
sjálfur orðinn kaldur fyrir slíku, en tek það nærri
mér þegar ættingjar mínir og jafnvel bömin
verða fyrir aðkasti. Það gerðist einu sinni að full-
orðin kona og þekkt í bæjarfélaginu veittist að
dóttur minni. Slíkt gerist held ég ekki í öðram
sveitarfélögum. Nú síðast hef ég orðið fyrir á-
sökunum um fjármálamisferli. Auðvitað tekur
þetta á fjölskyldulífið og það hefur oft undrað
okkur hjónin hve lágt fólk getur lagst. Ég bið það
fólk sem haldið er slíkum þörfum að halda aftur
af sér og hlífa þeim sem vamarlausir era.
Þetta hefur ekki alltaf verið svona. Menn
muna ekki aðra eins tíð og það sem af er þessu
kjörtímabili, það hefur aldrei ríkt annað eins of-
fors í bæjarstjóminni. Þetta setur ljótan blett á
bæjarlífið og gerir það mjög erfitt að fá fólk til
starfa að bæjarmálum. Auðvitað er fólk tregt
þegar það horfir upp á að hægt er að gjöreyði-
leggja manneskjur með gróusögum.“
Vinstrasamstarf
til fyrirmyndar
„Hluti af skýringunni á þessari hörku er kannski
sú að hér era bara tvær fylkingar og hafa verið
frá 1974. Síðan þá hafa vinstrimenn verið sam-
einaðir hér í bænum og ég held að vinstrimenn í
landinu hefðu gott af að kynna sér samstarfið
hér. í fyrstu kosningunum var raðað á listann eft-
ir styrkleikahlutföllum í kosningunum á undan.
Þá var Framsóknarmaður í fyrsta sæti, Alþýðu-
bandalagsmaður í öðra, Alþýðuflokksmaður í
því þriðja og fulltrúi óháðra sem svo nefndu sig
í fjórða sæti.
Þessi listi hélt meirihlutanum í bæjarstjóm
fram til 1986. í kosningunum 1990 leggjum við
flokkakerfið endanlega af. Þá er haldið opið
prófkjör og niðurstöður þess látnar halda sér ó-
breyttar.
Samstarfið hefur verið gott og þjappað
vinstrimönnum í bænum saman. Okkur er alveg
ljóst hvað það er sem sameinar okkur og hvað
sundrar. Það eiga sér stað frjóar umræður í hópn-
um og ég finn að samband mitt við kjósendur
hinna vinstriflokkanna er orðið mjög gott. En
það tekur tíma að þróa svona samstarf, það er
ekki gert með því að bjóða fram lista sem á að
sameina, eins og gert var í Reykjavík og á
Dalvík. Það gerist heldur ekki með því að allir
vinstrimenn gangi í einn þeirra flokka sem til
eru, það þarf að eyða þeim smárn saman ef
ætlunin er að vekja upp öfluga vinstrihreyfingu á
landsvísu."
Sveitarfélögin munu
sameinast
- Aður en við Ijúkum þessu spjalli vil ég spyrja
þig um viðhorf þitt til nánara samstarfs sveitar-
félaganna við utanverðan Eyjafjörð eftir að
Múlagöng komu til sögunnar.
„Eg sé utanverðan Eyjafjörð fyrir mér sem
eitt atvinnusvæði. Nú erum við búin að fá ör-
ugga samgönguæð í önnur sveitarfélög. Það eru
aðeins 18 km inn á Dalvík og jafnlangt hingað
frá Dalvík og báðir staðimir geta grætt á þessum
breytingum. Það hefur mikil áhrif á möguleika
bæjarbúa, td. hvað snertir menntun bama okkar,
að ekki skuli vera nema klukkustundar akstur
inn í fjarðarbotn.
Við getum sparað mikið á göngunum með
því að taka upp aukið samstarf. Það er þegar
komið á í ýmsum greinum, td. f rekstri tónlistar-
skólanna hér og á Dalvík. Með samstarfi er hægt
að bjóða íbúunum upp á bætta þjónustu á mörg-
um sviðum. í framtíðinni verða sveitarfélögin að
einu, en það tekur tíma, því fólk vill halda í sína
heimabyggð, það óttast að þeirra sveitarfélag
verði undir.
Það viðurkenna þó allir hagkvæmnina í því
að sameinast. Það gildir á mörgum sviðum,
heilsugæslu, menntamálum, rekstri dvalarheim-
ila og þjónustu bæjarfélaga. Það hafa nokkur
skref verið stigin í átt til aukins samstarfs. Dal-
víkingar hafa lýst áhuga sínum á að verða settir
undir fógetann hér en ekki á Akureyn. Og svo er
unnið að því að sameina hafnimar. 1 lok síðasta
kjörtímabils var skipuð nefnd til að kanna mögu-
leika á sameiningu hafnanna og hafnarsjóðanna.
Við Óskar Þór eru í þessari nefnd fyrir hönd
Ólafsfirðinga og við eram á því að sameina beri
hafnimar. Það þarf að byggja upp skiphelda
fiskihöfn hér í Ólafsfirði en Dalvík á að vera út-
flutningshöfn.
Þetta væntanlega samstarf var sett í hættu á
síðasta ári vegna óvissunnar sem ríkti í meiri-
hlutanum. í hópi þremenninganna eru menn sem
setja marga fyrirvara við auknu samstarfi við
Dalvík, þeir hafa lítinn áhuga á því. En nú er aft-
ur kominn skriður á málin.
Það er ljóst að við töpum á því að vera ekki
sameinuð. Við erum í samkeppni við Akureyri
og ef við náum ekki saman missum við þjónust-
una og fleira þangað. Þjóðfélagið gerir kröfur
um stærri einingar, td. hafa skipafélögin boðið
upp á tíðari ferðir á landsbyggðina, en á færri
hafnir. Ef menn óttast á hinn bóginn að Dalvík-
ingar ætli sér að yfirtaka okkur þá get ég huggað
þá með því að við Óskar munum ekki samþykkja
slíka yfirtöku,” segir Bjöm Valur Gíslason bæj-
arfulltrúi í Ólafsfirði.