Þjóðviljinn - 26.05.1973, Blaðsíða 9

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 26. maí 1973
Ilorft heim að Kifgiröingum. Aðaleyjan meö fbúðarhúsinu. Myndirnar tók Ólafur Guðmundsson, allar nema myndina af Svövu.
— en þegar hjónin
í Rifgirðingum settust
þar að fyrir 20 árum
réðu aliir þeim frá því
Þau lifa því lífi, sem
borgarbúann dreymir um,
þegar streita, hávaði og
mengun eru að gera útaf
við hann.
Ein úti í eyju, þar sem
veðursæld er einna mest á
landinu, þar sem féð
gengur sjálfala vetur sem
sumar, þar sem nægur
matur er i seilingarfæri,
hrognkelsi og skel í sjónum,
varpfugl í þúsundatali.
Þetta er fjölskyldan í
Rifgirðingum á Breiða-
firði.
Ranghverfan á sælunni
er kannski, að fleira þarf til
lífsins en það sem fer í
munn og maga, og þegar
börnin komust á þann
aldurinn varð fjölskyldan
að fara að búa í landi á
veturna til að þau gætu sótt
skóla. Þá þurfti líka meira
til heimilisinsog þess aflaði
húsbóndinn á vetrar-
vertíðinni. Nú búa þau í
Reykjavík á vetrum, í
eyjunum á sumrin, en
þegar börnin þrjú hafa öll
lokið skólagöngu sinni, —
er ekki að vita nema maður
fari aftur að vera þar allt
árið um kring, sagði hús-
móðirin í Rifgirðingum,
Svava Kristjánsdóttir, í
viðtali við Þjóðviljann.
Það var komið ferðasnið á
Svövu, þegar við hittum hana i
litlu ibúðinni á öðinsgötu 32, þar
sem fjölskyldan hefur búið sér
vetrardvalarstað. Bóndinn,
Jakob Jónsson, var þá fyrir þó
nokkru farinn út i Rifgirðingar
ásamt 16 ára dótturinni, enda
bæði hrognkelsavertiðin og
eggjatakan hafin. Svava var að
biða eftir að yngri sonurinn lyki
prófum i Austurbæjarskólanum,
en sá eldri verður eftir, þvi hann
er að taka stúdentspróf og ekki
búinn fyrr en i júni.
Svava er bóndadóttir úr Dölun-
um, frá Dunkárbakka i Hörðudal,
Jakob sjómaöur, Táknfirðingur,
en fluttist unglingspiltur á
Skógarströndina. I vor eru
nákvæmlega 20 ár siðan þau fóru
að búa i Rifgirðingum — þvert
gegn ráðum allra kunnugra.
— Það var vorið 1954, sem við
keyptum jörðina og fluttum
þangað, segir Svava, og það þótti
mörgum undarlegt og við næstum
eitthvað skrýtin, þegar við fórum
þangað fyrst. Margir reyndu að
telja okkur af þessu og fannst það
óðs manns æði að setjast að
þarna. En nú er þetta að snúast
við, nú vildu margir gjarna hafa
fest sér eitthvað álika.
Átti hreiður
í svefnherberginu
Við lögðum náttúrlega allt
okkar i þetta, bæði peninga og
mikla vinnu. Jörðin var illa farin
af ofbeit og var nokkuð lengi að
koma til, en nú erum við orðin
mjög ánægð með hana. Ég man
þegar við komum fyrst um vorið,
það var 22. mai, þá komum við að
húsinu niðurbrotnu og
mariuerlan átti sér hreiður á hillu
i svefnherberginu. Við byrjuðum
á að fá okkur egg úti i eyju, þvi
Svava Kristjánsdóttir. Jakob Jónsson.
við komum meö mjög litinn mat
með okkur, ætluðum að lifa á
landsins gæðum, eins og mögu-
legt væri, þvi litið var eftir af
peningunum þegar búiö var að
borga fasteignagjaldið.
— Er mikið varp i eynni?
— Það er talsvert um svartfugl
og svolitið af æðarfugli, svona 3-
400hreiður, en dreift. Þetta hefur
ræktazt upp mikils til af sjálfu
sér, en uppistaöan er náttúrlega
minkaveiðin, sem Jakob eyddi
miklum tima i, einkum fyrri árin.
Hann veiddi ansi vel og hreinsaöi
alveg til, svo við erum laus við
minkinn aö mestu, þó þarf alltaf
að hreinsa á hverju ári, þvi þegar
fjörðinn leggur eða is kemur milli
eyjanna, þá kemur minkurinn i
hópum ofanaf landi eða úr öðrum
eyjum. Jakob hefur sýnt framá,
að það er hægt að halda þessu i
skefjum, en hefði minkurinn
verið látinn eiga sig væri nú
enginn svartbakur i Rifgirðingum
og þvi siður æðarkolla. En það má
imynda sér, að við vorum ekkert
hrifin, þegar fréttist, að farið
væri að rækta minkinn aftur i
landinu.
— Þú sagðir, að þið hafið ætlað
að lifa á landsins gæðum. Ekki
hafið þið bara ætlað að lifa á eggj-
um og fugli.
— Það er yfriðnóg af smáfiski
allt i kring sem krakkarnir veiöa
á stöng, mikið af skelfiski lika,
hörpudiski og fl. Þetta er gjöful
jörð. Breiðafjarðareyjarnar eru
reglulegt matarbúr og engin til-
viljun að þegar harðindi geisuðu
hér fyrr kom fólk i stórum flokk-
um út á nesið og var þá sett úti
Oddbjarnarsker og fleiri eyjar,
þvi þar hafði það nóg að borða.
En það var svolitið frumstæður
búskapurinn hjá okkur fyrst
meöan við vorum að koma undir
okkur fótunum. Við byrjuðum
uppá gamla mátann og þurftum
að koma bæði húsinu og jörðinni I
horfið. Fyrstu árin höfðum við kú,
en ég var aldrei fyrir beljur, þótt
mér þyki kindur dásamlegar.
Kýrin mjólkaði svo mikið, að það
þurfti að mjólka hana þrisvar á
dag. En svo hættum við með kúna
og létum okkur nægja kindurnar
og það kom bæði fjárhagsiega
betur út og var miklu léttara. Það
er of bindandi að hafa eina kú.
Féö gengur úti
Nú er féð um 90 talsins að meö-
töldum hrútum og gemlingum,
það er mátulegt fyrir beitina.
Margar ánna eru tvilembdar.
Það þarf litið að hugsa um féð,
þvi það gengur úti allan veturinn.
A sumrin þarf að bólusetjá
lömbin, sem er sérstaklega mikii-
vægt þarna, þvi það er mikil
smithætta i eyjum þar sem mikið
er um fugl, en aðalvinnan kring-
um féð eru annars flutningarnir,
það þarf alltaf að vera að flytja
þaö á milli eyjanna eftir þvi sem
beitin segir til um.
— Voruö þið alltaf i landi á
veturna?
— Nei, fyrstu 5-6 árin vorum
við alveg i eyjunum og á þeim
tima átti ég min fyrstu börn, en
fæddi þau aö visu i Stykkishólmi.
En bæði var jörðin á timabili i
rýrasta lagi til að gefa það sem
heimilið þurfti þegar fjölskyldan
óx og eins þurftu börnin að
komast i skóla, svo við afréðum
að fara i land yfir veturinn. Vor-
um vertiö i Rifi, en siðan aðallega
i Hólminum, þangað til við fórum
að vera i Reykjavik, þegar sá
elzti hóf framhaldsnám.
Ég er farin að þrá það mjög
mikið að vera aftur á veturna úti i
eyjum. Þar kemur vorið alltaf
svona um miöjan marz og hvergi
á landinu er veðursælla en þar,
það hafa margir vottað. Ef ekki
væri skólinn hefði ég farið með
bóndanum um miðjan marz að
setja upp net og laga til fyrir
vorið. Nú er aðalvertiðin, bæði i
hrognkelsunum og varpinu.
— Vinnur þú lika við hrogn-
kelsaveiðina?
— Já, ég er farin til þess. Sigta
hrognin og kemur fyrir að ég tini
úr neti. Við hirðum hrognin, en
Laugardagur 26. mai 1973 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
hendum fiskinum nema þvi sem
við getum notað sjálf til heimilis-
ins, höfum það saltað og sigið. Við
höfum oft saltað og reynt að
selja, en það borgar sig ekki. En
manni rennur hálfpartinn til rif ja
að henda matnum svona og þess-
vegna varð ég mjög hrifin af
grein i Þjóðviljanum um daginn,
þar sem fjallað var um nýtingu
hrognkelsanna, ég klippti hana út
og ætla að færa Jakobi. Kannski
komi að þvi, að hægt verði að nýta
þetta hráefni á viðunandi hátt.
öll þægindi
— Heldurðu að þú myndir ekki
sakna ýmislegs, sem Reykjavik
býður upp á ef þú færir að vera
allan ársins hring i Rifgirðingum
aftur?
— Nei, það held ég ekki. Við
höfum þarna öll nauðsynleg
þægindi, rafmagnsmótor svo
hægt er að nota allar vélar, oliu-
fýringu, ágætt vatn, dælt úr upp-
sprettu og leitt inn i hús, kannski
svolitið bragðmikiö, finnst
sumum. Samgöngur eru náttúr-
lega upp á eigin spýtur; við förum
vikulega i Hólminn og sækjum
póst og mjólk og þær vistir, sem
ekki fást i náttúrunni sjálfri. En
ég skal svosem viðurkenna, að
þegar ég er i Reykjavik er ég fljót
að komast upp á að vera eins og
konurnar hér, nenni ekki að baka
osfrv...
Hitt er svo annað mál, að þótt
okkur fullorðna fólkinu þætti
ágætt að vera þarna alltaf, væri
það ekki að öllu heppilegt fyrir
unglingana. Upprennandi fólk
verður að kynnast heiminum og
lifinu i kringum sig umgangast
all.skonar fólk.
— Heldurðu, að eitthvað af
börnunum muni taka við jörðinni
þegar þar að kemur?
— Það eru engu minni likur á
þvi en almennt um krakka i sveit.
— Ég hef aldrei séð eftir að
setjast að i Rifgirðingum, segir
Svava aö lokum. Ég vildi þetta
sjálf. Jakob var sjómaður og ég
vildi þetta heldur en að eiga að
ala upp börnin okkar ein, án föður
langtimum saman. Þarna höfum
við alltaf starfað saman öll,og enn
eru verkefnin óþrjótandi. —vh
t Mjóastraumi viö Kjóeyjar. Þaðer Jakob, sem sést i stýrishúsinu.

m I
■
I
Ekki er allsstaðar hægt aö koma mótorbatnum aö og þá er gripiö til skektunnar.
... ■ i ^
^ I

wm

Sendinefnd
ASÍ
i
Sovét-
ríkjunum
Sendinefnd ASl dvaldi þrjá daga i
Leningrad, en i nefndinni eru Björn
Jónsson, forseti ASI, Pétur Sigurðs-
son, formaður Sjómannafélags
Reykjavikur, og Eðvarð Sigurðsson
meðlimur miðstjórnar ASl.
V. Provotorov, formaður héraðs-
nefndar verkalýðsfélaganna i Lenin-
grad, sagði islenzku sendinefndinni frá
þeim verkefnum, sem standa fyrir
dyrum hjá verkalýðssamtökum
Leningrad.
Hann sagöi frá þvi, að trygginga-
fjárhagsáætlun héraðsnefndar verka-
lýðsfélaganna i Leningrad næmi á
þessu ári 420 miljón rúblum. A hverju
ári fara um 300 þúsund meðlimir
verkalýðsfélaganna á heilsu- og hress-
ingarhæli. Hluti þessa fólks fær dvöl-
ina sér að kostnaöarlausu, en sumir
borga hluta kostnaðarins. Annar
kostnaður er greiddur af verkalýðsfé-
lögunum.
Islenzku gestirnir kynntust starfi
Verkalýðsfélags hafnarverkamanna i
Leningrad og skoðuðu vinnustaði
verkamannanna.
Formaður sendinefndarinnar.Björn
Jónsson, sagði, að þeir hefðu hrifizt af
sögulegum minnismerkjum, en af
þeim er mjög mikiði Leningrad.
„Meiri hluta þeirrar vöru, sem er
útflutt frá tslandi til Sovétrikjanna, er
skipað upp i Leningrad. Það er eðli-
legt, að náið samband milli sjómann-
anna komist á. Þeir hafa sagt okkur
margt um verzlunarhöfnina i Lenin-
grad. Við erum undrandi á þeirri
tækni, sem er notuð hér við hafnar-
vinnuna”.
Islenzka sendinefndin skoðaði
Piskarevsk-kirkjugarðinn og lagði
blómsveig þar til minningar um þá,
sem féllu fyrir borgina i umsátrinu.
Björn Jónsson tók fram, að þessi
heimsókn hefði haft ógleymanleg áhrif
á þá alla. ,,Við dáumst að hetjulund
Leningradbúa. Sigur sovézku þjóðar-
innar i heimsstyrjöldinni hefur haft
áhrif á þróun og rás heimssögunnar.
Við höfum mætt mikilli gestrisni i
ferðinni. Við vonumst til, að vinátta is-
lenzkra og sovézkra verkalýðsfélaga
muni eflast og þróast, og við munum
gera allt til þess, að svo verði”.
APN
Aðalfundur
múrara-
meistara
Aðalfundur Múrarameistarafélags
Reykjavikur var haldinn 27. marz s.l.
Stjórn félagsins var endurkjörin en
hana skipa:
Þórður Þórðarson, formaður,
Sigurður J. Helgason, varaformaður,
Ólafur H. Pálsson, ritari,
Ólafur Þ. Pálsson, gjaldkeri.og
Jón Bergsteinsson, meðstjórnandi.
I varastjórn voru endurkjörnir:
Páll Þorsteinsson,
Arni Guömundsson og
Haukur Pétursson.
Fulltrúi félagsins i stjórn Vinnuveit-
endasambands Islands var endurkjör-
inn Jón Bergsteinsson. I stjórn Meist-
arasambands byggingamanna Ólafur
Þ. Pálsson og til Landssambands iðn-
aðarmanna Magnús Arnason.
Múrarameistarafélagiö varð 40 ára
18.marz sl.og var þess minnzt með
hófi i Atthagasal Hótel Sögu 6. april. 1
tilefni afmælisins var Jón Bergsteins-
son kjörinn heiðursfélagi, en hann átti
sæti i fyrstu stjórn félagsins og hefur
verið i félagsstjórninni i 24 ár, þar af
formaður i 8 ár.