Þjóðviljinn - 26.05.1973, Blaðsíða 12

12 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 26. mai 1973
Atvinna
HÚSNÆÐISMÁLASTOFNUN
RÍKISINS Mmífsm
Skrifstofustúlka óskast
til alhliða skrifstofustarfa. Vélritunar-
kunnátta nauðsynleg og einhver starfs-
reynsla æskileg.
Hér er um framtiðarstarf að ræða.
Umsóknir með upplýsingum um aldur,
menntun og fyrri störf, sendist afgreiðslu
blaðsins fyrir 1. júni merkt „Húsnæðis-
málastofnun”.
HÚSNÆÐISMÁLASTOFNUN RÍKISINS
LAUGAVEGI77, SÍMI22453
RÖNTGENDEILD
LANDSPÍTALANS
Vegna breytinga og lagfæringa á húsnæði Röntgendeildar
Landspitalans verður inngangur og innkeyrsla til deildar-
innar frá Eiriksgötu, meðan á lagfæringum stendur.
Breytingin gildir frá og með mánudeginum 21. mai 1973.
Reykjavik, 18. mai 1973
Skrifstofa rikisspitalanna.
Tónlistar-
kennarar
STOFNFUNDUR KENNARADEILDAR
félagsins verður haldinn að Hótel Sögu
(Átthagasal) þriðjudaginn 29. mai kl.
14,00.
Nýir félagar geta gengið i félagið á fund-
inum.
Félag islenzkra hljómlistarmanna.
Aðalfundur
Sölusambands islenzkra fiskframleiðenda
verður haldinn i Tjarnarbúð föstudaginn
15. júni, 1973 kl. 10 f.h. Dagskrá sam-
kvæmt félagslögum.
Stjórn Sölusambands
isl. fiskframleiðenda.
ELVAR EYBERG:
Nýtízku múmíur
Morguninn 19. mal vaknaði ég
hress og glaður, því að það var
sól á lofti og fridagur hjá okkur,
sem verkalýðshreyfingin blessuð
hefur úthlutað fríi á laugardög-
um, hvað sem liður allri heimtu-
frekju borgaranna um allskonar
þjónustu i tima og ótima. Ég
skrúfaöi frá útvarpinu, þegar leið
að fréttatima — bjóst við að heyra
eitthvert stagl um landhelgina,
þ.e. þann hluta úthafsins, sem við
erum að reyna að stela frá hinum
sjálfkjörna eiganda þess, bretan-
um.
Einhver stórtiðindi hljóta að
vera að gerast, þvi að þurlurinn
boðar frásögn fréttamanns, en
eins og allir vita er sú stétt ekki
að rifa sig upp fyrir allar aldir,
nema váleg tiðindi liggi i loftinu
— það eru aðeins fræðilegir
möguleikar að um góð tiðindi sé
að ræða. bau gerast ekki á nótt-
unni hjá okkur — eða ef svo er,
teljast þau ekki frásagnarhæf.
Skyldi nú gosið vera komið i al-
gleyming aftur? Eða kannski er
það Katla? Hún getur varla legið
kyrr lengi úr þessu, úr þvi að búið
er að spá þar gosi. Það væri
hræðileg katastrófa fyrir alla þá
sem eru sannfærðir um allt, sem
kallast yfirnáttúrulegt, ef Katla
þverskallast nú alveg. Eða
kannski eru þeir nú loks búnir að
taka togara? Eða hafa verið
keyrðir niður af drottnurum út-
hafsins? Ég bið með öndina i
hálsinum.
Snemma í rnorgun varð vart við
allmikla mannaferö i miðborg-
inni, og söfnuðust menn saman
Djöfullinn sjálfur — Skyldi nú
vera hafin bylting? Ætli þeir hafi
verið að taka stjórnarráðið,
landsimahúsið og kannski út-
varpið, handtaka óla Jó og hina
ráðherrana? Ætli það sé íhaldið
og Gylfi eða þessir 37 sem
voru á Skólavörðuholtinu 1.
mai?
..við Bernhöftstorfuna heldur
fréttamaðurinn áfram, og ég
andaði örlitið léttar, þvi að ég er
stjórnarsinni.
En ekki var um að villast að
þarna var raunveruleg uppreisn
hugsjónamannanna i landinu.
Það var svo sem búið að bóla á
henni á ýmsum liklegum sem
óliklegum stöðum i þjóðfélaginu.
Með fjálgleika kynnti fréttamað-
urinn hina nýju hugsjónabylt-
ingu, sem þarna virtist vera að fá
útrás, ekki i blóði, heldur máln-
ingu.
Þulurinn, sem er húmoristi (en
það er nú þessu litið viðkomandi),
lét leika öxar við ána inni i
miðjum fréttatima. Það er alltaf
gott uppá stemmninguna og kom
manni i skilning um, að þarna
hafði mikil þjóðarvakning hafið
innreið sina. Nokkrir af máttar-
stólpum, menningarfrömuðum og
listasénium þjóðarinnar hafði
þarna fundið köllun sina i að
farða og hressa upp á ásýnd þess,
sem i augum hins hálfblinda og
fávisa pöpuls voru aðeins niður-
niddir stillausir fúakumbaldar —
og danskættaðir i þokkabót. Sem
betur fer á lýðurinn stundum sina
lausnara, sem leiða hana frá villu
sins vegar, og þegar háleitar
hugsjónir eru boðaðar af sann-
færingarkrafti og trúarvissu, fer
varla hjá að margir láti sannfær-
ast.Að visu erum við oft dálitið
seinir til, þegar um svokallaða
Hfshagsmuni okkar er að ræða —
svona sem heildar. Við vitum
nefnilega að við getum aldrei öll
haft það nógu gott. Við erum ekki
svo frek að ætlast til nokkurra
sérstakra lifsgæða (nema
kannski svona útaf fyrir okkur,
svona sem einstaklingar — það
munar svo litlu).
Er ekki betra að alltaf sé til
svona dálitill hópur, sem getur
haft það reglulega gott og sett lit
á samfélagið, og erum við nokkuð
of góð til að leggja fram okkar
fátæklega skerf til að svo megi
vera?
Eftir hádegi á laugardaginn
tók ég mér far með strætisvagn-
inum i bæinn. Ég átti svo sem
ekkert sérstakt erindi, en mig
langaði til að sjá Torfuna, þá einu
og sönnu, sem mér fannst ein-
hvernveginn að hlyti að vera orð-
in græn eins og allar góðar torfur
eru um þetta leyti árs.
Hvergi finnst mér eins gott að
hugsa og i strætisvögnum, eink-
um þegar fámennt er og ekki þarf
einb. sér að björgun frá likams-
meiðingum. Mér var þessi bless-
uð Torfa svo rik i huga, að ég fór
aö reyna að rifja upp, hvar hún
bréf til
blaósins
kæmi inn i islenzka sögu.
Auðvitað hlaut hún að eiga sér
traustan sess i sögu þjóðarinnar
og menningarbaráttu. En hvernig
sem ég leitaði i minu tómlega
hugskoti, fann ég ekkert sem
minnti á þessi hús og bölvaði inni-
lega vanþekkingu minni á
islenzkri sögu.
Reyndar mundi ég að land-
læknir okkar, ágætur maður, hafði
búið i einu húsinu, og einn kunn-
ingi minn, þjóðkunnur sóma-
maður, hafði átt þar tiðar komur
um árabil um mið-
bik þessarar aldar, en hann og
aðrir slik. koma reyndar viða við
Þetta var varla nægilegt. En það
er fleira. Still og húsagerðarlist.
Arkitektar okkar koma þarna
mjög við sögu, svo að þarna hlýt-
ur hundkvikindið að vera grafið.
Hvaða stfll skyldi vera á þessum
húsum?Areiðanlega margir stilar.
Upp koma I huganum ýms orð,
svo sem býzantiskur, gotneskur,
rokokkó, renessans, fúnkis og
eitthvað fleira, en þetta varð ég
allt að afskrifa. Ekkert af þessu
gat átt við og fljótlega gafst ég
upp. Það er vist heimskulegt að
hugsa um það, sem maður botnar
ekkert i. Það á að láta sérfræð-
inga og aðra menningarfrömuði
hugsa fyrir sig.
Það gefur meiri og betri árang-
ur.
En við — þessir almennu blá-
bjánar — reynum nú alltaf að
fylgjast með. Við látum margs-
konar vakningaöldur bera okkur
áfram og erum sannfærðir um að
við séum á stöðugri þróunar-
braut. Verst er þegar við rekum
okkur á að við erum alltaf að fara
i hring. En sem betur fer taka
fæstir eftir þvi.
Ég grip sjálfan mig i þvi hvað
eftir annað aö vera að burðast við
að reyna að hugsa. Ekki er það
gæfulegt. Og ég fer að virða fyr-
ir mér umhverfið, þar sem
strætisvagninn silast áfram.
Hvarvetna blasa við hlutir, sem
væri fróðlegt og liklega
nauðsynlegt að varðveita fyrir
eftirkomendur okkar. Þarna er
t.d. Höfðaborgin.Það fer að verða
hver siðastur að bjarga henni.
Jafnvel strax á 1200 ára
þjóðhátiðinni 2074 væri ómetan-
legt að eiga sýnishorn af vistar-
verum fátæklinganna i Reykjavik
um miðbik 20. aldar. Og drottinn
minn, herbraggarnir þá! Hvilik
skammsýni að rifa alla bragg -
ana sem um aldarfjórðungsbil
voru svo snar þáttur i reykvisku
þjóðlifi. Hugsið ykkur, hve
það væri dýrlegt að geta á 100 ára
lýðveldishátiðinni skoðað og
sýnt þessa bragga — ef lýðveldið
okkar skyldi verða svo gamalt,
eða ef a.m.k. yrðu til einhverjir,
sem kynnu að meta þessa við-
leitni dvergþjóðarinnar islenzku.
Hver veit nema hér verði lika
erlendir dátar, svo að ekkert
þurfi að vanta i þessa heildar-
mynd frá lýðveldisstofnunar-
árinu. Ef ekki eru ennþá ein-
hvers staðar til hjá okkur
braggar, sem við getum bjargað
og varðveitt, þá verður bersýni-
lega óumflýjanlegt fyrir hátiða-
nefndina 2044 að láta reisa hann,
og ef við viljum vera forsjálir,
ættum við að velja honum stað
sem allra fyrst — fallegan stað.
Mér finnst að hann gæti t.d. sómt
sér vel hjá skötubarðaferlikinu
hans séra Hallgrims á Skóla-
vörðuholtinu.
En nú er vagninn kominn i mið-
borgina, og ég læt verða mitt
fyrsta verk að labba upp að Torf-
unni, sem blasir þarna við i ailri
sinni reisn og fegurð.
Þegar ég stóð þarna frammi
fyrir þessu minnismerki horfinn-
ar menningar, rifjuðust upp fyrir
mér viss hughrif, sem ég upplifði
fyrirmörgum árum, þegar ég eft-
ir að hafa gengið um ýmsa af hin-
um mörgu ranghölum Feneyja,
stóð skyndilega og óvænt á sjálfu
Markúsartorginu. Sú mynd sem
þá blasti við mér, verður mér
lengi minnistæð. Ég vil ekki segja
að tilfinningin, sem greip mig nú,
væri sú sama. Ónei. Og mér veit-
ist erfitt að lýsa þeim tenglum,
sem þarna hljóta að vera á milli.
Og þetta stóð aðeins augnablik.
Svo hvarf þetta eins og fata
morgana, en þarna stóðum við,
nokkrir forvitnir vegfarendur og
virtum fyrir okkur þessi merki-
legu hús og reyndum sjálfsagt að
gera okkur grein fyrir, hvað væri
nú allra merkilegast við þau. Ég
hafði nú svo sem séð þau áður, og
þegar ég fór að átta mig, fannst
mér endilega að ég hefði kunnað
betur við þau ómáluð. Og mér
kom i hug gömul kona, sem ég
þekki. Hún hefur sjálfsagt verið
lagleg á yngri árum og væri
kannski ákaflega aðlaðandi enn-
þá, ef hún bara væri ekki alltaf að
reyna að viðhalda fyrri fegurð
með þvi að maka á sig allskonar
litarefnum og hrukkufyllingu,
sem draga skýrt og átakanlega
fram ellimörkin sem hún vill
hylja. Þetta leiði fremur öðru
hugann að ömurleik ellinnar. Það
eru ekki aðeins lifandi verur, sem
verða að lúta fyrir henni. Það er
sjálfsagt hægt að gera hús að
einskonar múmium, en höfum við
ekki flest öðru þarfara að sinna?
Elvar Eyberg
OPINBER STOFNUN
- HÚSNÆÐI
Opinber stofnun óskar eftir húsnæði á
leigu, eða til kaups, i Reykjavik. Stærð
500—700 fermetrar, sem mest á einni hæð,
með góðum afgreiðslusal.
Sæmileg bilastæði þurfa að vera við hús-
næðið, sem þarf, auk þess, að vera nálægt
biðstöð S.V.R.
Tilboð sendist blaðinu fyrir 10. júni merkt
„Húsnæði 17510”