Þjóðviljinn - 13.07.1978, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 13. júll 1978
DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfmgar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans. Framkvæmdastjóri: Eiöur Berg-
mann Ritstjórar: Kjartan Olafsson Svavar Gestsson Fréttastjóri: Ein-
ar Karl Haraldsson. Umsjón meö sunnudagsblaöi: Arni Bergmann.
Auglýsingastjóri: GunnarSteinn Pálsson Ritstjórn, afgreiösla auglýs-
ingar: Siöumúla 6, Slmi 81333 Prentun: Blaöaprent hf.
Benti Geir á Benedikt?
Öformlegum en opinberum viöræðum stjórnmála-
f lokkanna til könnunar á viðhorf um til myndunar nýrrar
ríkisstjórnarer lokið að sinni. Forseti Islands hefur falið
Benedikt Gröndal formanni Alþýðuflokksins að gera til-
raun til myndunar ríkisstjórnar.
í hinum óformlegu en opinberu viðræðum flokkanna
tóku þátt fulltrúar frá þrem stjórnmálaflokkum, og
ræðst var við í tvennu lagi. Annars vegar voru könnunar-
viðræður Alþýðubandalags og Alþýðuf lokks, hins vegar
var fundur með fulltrúum Alþýðubandalags og Fram-
sóknarf lokks. Fulltrúar Sjálfstæðisf lokksins komu
hvergi við sögu.
Eðlilegt var að þeir flokkar sem voru í stjórnarand-
stöðu á síðasta kjörtímabili en voru sigurvegarar kosn-
inganna, Alþýðuflokkur og Alþýðubandalag, efndu til
viðræðna sín í milli um vanda þjóðmálanna almennt, eft-
irað ríkisstjórn Sjálfstæðisf lokks og Framsóknarflokks
hafði beðist lausnar. ( könnunarviðræðum Alþýðuflokks
og Alþýðubandalags var einnig skipst á skoðunum um
viðhorf in til nokkurra af markaðra málaf lokka, svo sem
efnahags-, atvinnu- og kjaramála, félagsmála, utan-
ríkismála. I þessum viðræðum lögðu fulltrúar Alþýðu-
bandalagsins áherslu á sína vinstri stefnu og töldu
skyldu sína að stuðla að myndun vinstri stjórnar. Al-
þýðuf lokksmenn höfnuðu þeirri hugmynd ekki með öllu,
en lögðu hins vegar áherslu á að Sjálfstæðisf lokkurinn
væri æskilegur samstarfsaðili Alþýðuflokksins í nýrri
ríkisstjórn. Þrátt fyrir þennan mótbyr töldu Alþýðu-
bandalagsmenn rétt að þreifa betur fyrir sér um mögu-
leikana á vinstri stjórn og.snéru sér til Framsóknar-
flokksins með beiðni um fund.
Sumir forustumanna Framsóknarf lokksins höfðu rétt
eftir kosningar sett f ram þá hugmynd að f lokkurinn gæti
hugsanlega veitt minnihlutastjórn Alþýðubandalags og
Alþýðuflokks hlutleysi. Þetta mátti túlka á þá lund að
Framsóknarmenn væru að byrja að opna ofurlítið til
vinstri eftir sína hægri stjórnar setu með Sjálfstæðis-
f lokknum.
Á þeim fundi sem fulltrúar Alþýðubandalagsins áttu
með fulltrúum Framsóknarflokksins lýstu hinir siðar-
nefndu yf ir því að þeir væru reiðubúnir til viðræðna um
myndun vinstri stjórnar. Alþýðubandalagsmenn báru
síðan boð um þetta til Alþýðuf lokksins.
Niðurstöðurnar af hinum óformlegu en opinberu við-
ræðum stjórnmálaflokkanna, áður en forseti fól Bene-
dikt Gröndal að mynda ríkisstjórn, eru þá þessar: Al-
þýðubandalagið, trúttsinni vinstri stefnu, leggur áherslu
á að reynt verði að ná samstöðu þriggja stjórnmála-
flokka um framgang slíkrar stefnu og þar með um
myndun vinstri stjórnar. Alþýðuflokkurinn er ekki frá-
hverfur samvinnu við Alþýðubandalagið um ýmis mál,
en honum virðist mest í mun að komast í stjórnarsam-
starf við Sjálfstæðisflokkinn. Framsóknarflokkurinn er
fús til viðræðna um myndun vinstri stjórnar, og hefur
formaður hans sagt að það gæti verið hvort sem væri
undir forustu Alþýðuflokks eða Alþýðubandalags. Frá
Sjálfstæðisflokknum hefur engin orðsending komið til
annarra stjórnmálaf lokka, svo vitað sé opinberlega, en
formaður f lokksins hef ur látið Morgunblaðið hafa eftir
sér að hann sé fús til að axla stjórnarábyrgð að sínum
hluta áfram, en látið ajlt ósagt um samstarfsaðila.
Úr því aðforseti tók á þaðráðaðfela formanni þriðja
stærsta stjórnmálaf lokksins að hef ja tilraunir til stjórn-
armyndunar, má ætla að formaður stærsta stjórnmála-
flokksins, Geir Hallgrímsson, hafi visað málinu frá sér
og beinlínis bent a' formann Alþýðuf lokksins. Rétf er að
hafa í huga, að saman hafa þessir tveir f lokkar þingleg-
an meirihluta til stjórnarsamstarfs. Svo mikið er víst að
Alþýðubandalagið benti ekki á Benedikt Gröndal sem
líklegasta manninn til að geta myndað þá ríkisstjórn sem
Alþýðubandalagsmenn kysu helst, vinstri stjórn.
Eitt er að gera tilraun til myndunar vinstri stjórnar og
annað er að ná samstöðu um þau málefni sem ein geta
verið grundvöllur slíks stjórnarsamstarfs. Hins vegar er
Alþýðubandalagið reiðubúið til að takast á hendur for-
ustu um slíka tilraun.
—h.
'erðbólgan aldrei
v,s,, 17,1.
meiri frá 1975
i
| lyrir aö veröbúlgan á írinu b^tta mcsla aukning verft-
---------------- \ bolgu á tóll mónaó* tlma-
Laigon 4 Sýningorböllinni 4 Bilöihölío: | bili lr» b»i I né».mh.»
Bvggingariönaöm-inn: inoí~ ?
Óttast erfitt atvmnu-
• ástand næsta jetu^j
í joldauppsagnir yfir-
vofandi í fataiðnaðinum
! Fyrirtœki eiga við mikla erfiðlcika að etja og stöðvun blasir við að óbreyttu ástandi
lM.KN7.kl Ulaiðnaóurinn i ...
Kllurlrga rrliMriku »A rlja um
þrnMr aundir ng naakrriiil upp
lýhinuum. nrn MurgunblnAiö hrlur
>li»A. mun kuma lll ((iildoupp
nagna I þrrmari atrinnuxrrin á
nr»lu »ikum rl ántandM brrytint
rkki til hatnaAar. I latalAnaAlnum
VISIR MIAvlkudagur II
aA lyrirtrki i laUiAnaAi
il aA otoAva otarformi alna
otarfafAlki upp atArfum i
UTGERDARFELOGI
KOMIN í MIKLA
SKULD VIÐ SJÓ-
MENN
Þannig lýsir Morgunblaöiö og Vlsir I gær viöskilnaöi rikis-
stjórnar Geirs Hallgrimssonar.
Húsameistarí til ársrns
2011.
Þeir hafa veriö iönir viö þaö
siöustu daga bráöabirgöaráö-
herrarnir aö skipa menn i
embætti. Fyrstur reiö á vaöiö
Einar Ágústsson og skipaöi
Pétur Eggerz sendiherra i
Bonn. Þar f etaöi hann dy ggilega
i fótspor fyrirrennara sins
Emils Jónssonar, sem sumariö
1971 flutti til og skipaöi sendi-
herra meöan á myndun vinstri
stjórnarinnar stóö.
öllu umdeildari er þó sú ráö-
stöfun forsætisráöherra aö
skipa i embætti húsameistara
rikisins. Húsameistari Höröur
Bjarnason lætur nú af embætti,
nema hann hefur sagst ætla aö
sinna vissum opinberum verk-
efnum og hafa menn spáö í þaö,
aö áfram veröi hann vikapiltur
viöheimsóknir þjóöhöföingja og
taki aö sér aö sitja til borös meö
konungum. En embætti húsa-
meistara var auglýst og aöili
nátengdur valdakerfi Sjálf-
stæöi sflokksins, Garöar
Halldórsson, hlaut embættiö.
Garöar eraöeins35ára oggetur
þvi lögum samkvæmt skipaö
þetta embætti til ársins 2011.
Þannig geta bráöabirgöaráö-
Getur setiö i embætti minnst 33
ár.
herrar haft áhrif fram á 21. öld-
ina. Þess má geta aö Garöar
þessi er tengdur fjölskyldu-
böndum inn i lslenska aöalverk-
taka og fyrirrennari hans i
embætd var yfirmaöur skipu-
lagsmála á Keflavikurvelli og
átti um tima sæti i „varnar-
málanefnd”. Ekki er aö efa aö
Garöar Halldórsson er fær á
sinu faglega sviöi, en vissulega
er hæpiöaö ráöa mennæviráön-
ingu i embætti eins og húsa-
meistara.
Matthias Bjarnason fetaöi
siðan i gær i fótspor samráö-
herra sinna og skipaöi öllum aö
óvörum Jakob Magnússon sem
aöstoöarforstjóra Hafrann-
sóknastofnunarinnar. Ekki er
gott aö vita hvar ráðherrarnir
bera næst niöur, en ákveönir
viröast þeir i aö nýta biðtimann
vel.
„Siðlausir” viðreisnar-
kratar
Vilmundur Gylfason skrifaöi
kjallara um þessa hneykslan-
legu hegöan ráöherranna og
Ásakar viöreisnarkrata um
„siöleysi”.
taldi hana siölausa. En rifja
mætti upp hvaö „gamli
grunnur” Alþýöuflokksins geröi
siölaust af sér i lok viöreisnar,
réttara sagt eftir fall hennar f
kosningum. Hiö „siölausa”
athæfi Emils var rif jaö upp hér
aö framan, en viö má bæta þvi
„siðleysiM Gylfa Þ. Gislasonar
viöskiptaráðherra aö skipa
Björgvin Guömundsson sem
deildarstjóra i viðskiptaráöu-
neytinu eftir fall viðreisnar.
Kannski Vilmundur hafi veriö
aö skjóta á Björgvin enn einu
sinni í fyrrgreindri kjallara-
grein, þvi vart hefur hann veriö
aö senda fast skot i aöra átt.
„Spinnur lygavef”
Klippara þessa þáttar hefur
borist eftirfarandi athugasemd
frá Haraldi Blöndal hdl.:
, ,1 þættinum „Klippt og skoriö”
s.l. laugardag er vikiö aö grein,
er ég skrifaöi i dagblaöiö VIsi
um stjórnarkreppuna. 1 þessari
grein átaldi ég seinagang
islenskra stjórnmálamanna og
ábyrgöarleysi og gagnrýndi, aö
engum manni heföi enn veriö
falin stjórnarmyndun.
Olafur R. Einarsson notar
þessa grein til að snúa út úr og
spinnur m.a. lygavef um, aö ég
sé enn sár yfir úrslitum forseta-
kosninganna 1968. ólafi R.
Einarssyni til upprifjunar skal
tekið fram, aö ég var í hópi fjöl-
margra sjálfstæöismanna, sem
studdi framboö dr. Kristjáns
Eldjárns. Man ég ekki betur en
ég hafihitt Ólaf R. oftar en einu
sinni á kosningaskrif stofu
stuöningsmanna dr. Kristiáns
en veriö getur aö mig misminni.
Olafur veit þvi vel, aö ég studdi
dr. Kristján og er ástæöulaus
lygi úr honum aö telja lesendum
Þjóöviljans trú um annaö.
Þaö skal enn fremur tekiö
fram, aö þetta var i fyrsta sinni,
sem ég kaus. Mér þótti þaö
ánægjulegt aö geta stutt aö
framboöi dr. Kristjáns. Ég
myndi gera þaö aftur, ef þvi
væri aö skipta.
Eitt af baráttumálum okkar,
sem studdum dr. Kristján, var
aö færa forsetaembættiö nær
þjóöinni. Meö þvi var m.a. átt
viöaöræöa mætti um einstakar
athafnir forsetans. Ég er aö not-
færa mér þennan rétt í grein
minni i Visi.
Grein mín var ekki árás á for-
seta Islands. Hún var árás á
islenska stjórnmálamenn, sem
allir telja þaö eiga aö vera
komiö undir eigin hentisemi,
hvenær þeim þóknast aö mynda
stjórn.
Meö fyr irfram þökk fyrir birt-
ingu,
Haraldur Blöndalhdl.”
Að gleyma svo merk-
um manni
Klippara þessa þáttar þykir
þaö mjög miöur aö hafa haft
Harald Blöndal fyrir rangri siflc,
hvað snertir afstööu hans til for-
setakjörs á hans yngri árum.
Það er aö sjálfsögðu ófyrir-
gefanlegt af sagnfræöingi að
hafa ekki komiö auga á svo
sögulega persónusem Haraldur
telur sig hafa veriö áriö 1968 og
muna ekki eftir framlagi hans.
En þaö er ástæöulaust fyrir
Harald Blöndal aö halda þvi
fram að menn fari visvitandi
meö lygi.
Þaö vekur aftur á móti furöu
aö Haraldur sem er stoltur af
því að hafa stutt Dr. Kristján
Edljárn áriö 1968 skuli nú 10
árum siðar taka upp þaö
áróöursatriöi Gunnarsmanna úr
kosningabaráttunni 1968 sem
þeir lögöu mest upp úr og gera
þaö að sinu. Fylgismenn
Gunnars Thoroddsen héldu þvi
fram að reyndan stjórnmála-
mann þyrfti i forsetaembættiö
til aö valda forsetaembættinu
einkum er stjórnarmyndanir
ættu sér staö. Sá sem alla tið
heföi kannaö öskulög og forn-
gripi gæti ekki valdiö þvi aö
annast samskipti viö stjórn-
málaleiötoga er vandasamar
stjórnarmyndanir væru fyrir
dyrum. Undirtónninn I grein
Haraldar Blöndal var sá, aö nú-
verandi forseti réöi ekki viö
Hefur tekiö upp málflutning
Gunnarsmanna.
vanda liöandi stundar varöandi
stjórnarmyndun. Var þvl ekki
nema von aö klippara þessa
þáttar teldi eölilegt aö skipa
Haraldi I flokk Gunnarsmanna,
þar eö hann nú 10 árum siðar
heldur fram árdöri þeirra frá
1968. Þvi má segja aö Haraldur
hafi verið Kristjánsmaöur áriö
1968, en tali eins og fylgismenn
Gunnars i dag.
En Haraldur telur þann sem
þetta ritar spinna lygavef. Til
ábendingar fyrir Harald má
benda honum á aö haétta aö
halda fram þeirri staöleysu aö
rikisstjórn Geirs Hallgrims-
sonar hafi falliö f kosningunum.
I tveim kjallaragreinum hefur
Haraldur haldiö þessu fram
þrátt fyrir aö alþjóö viti að
stjórnarflokkarnir hafa 32 þing-
menn.
—óre.