Þjóðviljinn - 30.11.1978, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 30. nóvember 1978 ÞJÚÐVILJINN — SIÐA 7
Þad er ljóst af því sem ég hef ritað að í Alþýðu-
bandalaginu í Kópavogi er vervilegur ágreiningur
um stefnu og starfshætti. Sá ágreiningur komst s.l.
vetur um tima á svo alvarlegt stig að stefndi á
klofning
Finnur Torfi
Hjörleifsson
Hvert stefnir Alþýdu-
bandalagið í
Alþýöubandalagiö vann sigur
I tvennum kosningum á þessu
ári. Sigurinn i byggöakosning-
unum var aö minum dómi ótvi-
ræöari og nær þvi aö valda
straumhvörfum en sá ávinning-
ur sem siöar náöist i alþingis-
kosningum. Alþýöubandalagiö
komst i meirihlutaaöstööu i
st(k:um og mikilvægum bæjar-
félögum. Reykjavik er aö sjálf-
sögöu þyngst á metunum, en
ýmsir aörir bæir skipta lika
miklu máli. Kópavogur er einn
þeirra, annar stærsti bær lands-
ins, miösvæðis I Stór-Reykja-
vik.
Mér hefur veriö þaö ihugun-
arefni hvernig sigri flokksins i
byggöakosningunum hafi veriö
fylgt eftir. Heimabyggö mfn,
Kópavogur, er mér eölilega efst
ihuga. Þar vann flokkurinn aö
visu ekki sigur I hlutfallslega
auknu atkvæöamagni, og staf-
aöi þaö m.a. af fleiri framboð-
um nú en 1974, sex i staö fjög-
urra. Engu aö siöur stóð Al-
þýöubandalagiö mun betur aö
vlgi eftir þessar kosningar en
þaö haföi gert á siöasta kjör-
timabili. Þaö fékk tæp 27% at-
kvæöa, var nú oröiö stærsti
flokkurinn i bænum og meö
fleiri bæjarfulltrúa en aörir
flokkar. Mestu máli skipti aö
höfuöandstæöingurinn, Sjálf-
stæöisflokkurinn, var meö
tvistraö liö og stjórnmálastarf
ómarkvisst. Ljóst var aö erfitt
var aö mynda styrkan meiri-
hluta I bæjarstjórn nema Al-
þýöubandalagið heföi þar for-
ystu, og ef þaö yröi I minnihluta
yröu áhrif þess engu aö siöur
veruleg á ýmsum sviöum bæj-
armála, eins og reyndar má
telja aö veriö hafi á sl. kjör-
timabili.
Staða Alþýðu-
bandalagsins er veik
Þrátt fyrir þetta tel ég aö
staöa AB i núverandi meirihluta
sé mjög veik. Forystumenn
flokksins hafa staöiö þannig aö
samningum viö samstarfsflokk-
ana (krata og framsókn) og aö
skipan mála I stjórnkerfi bæjar-
ins aö reynast mun stefnumál-
um AB til litillar þurftar, aö
maöur tali nú ekki um þróun
sósialiskra hugmynda og starfs-
hátta I fiokksfélaginu.
Ég held aö allir sósfalistar
geti veriösammála um aöaöild
sóSialisks flokks aö stjórn bæj-
arfélags er honum ekki keppi-
kefli i sjálfu sér, ekki fremur en
aðild aö rikisstjórn. Slikt væri
hentistefna af versta tagi.
Þeirrar skoöunar hefur þó oröiö
vart hjá örfáum forystumönn-
um okkar 1 Kópavogi, aö þaö
skipti meginmáh aö komast til
valda i bæjarstjórnarmeiri-
hluta, jafnvel án þess aö geröur
væri málefnasamningur og án
þess aö sósialistar heföu nokkur
veruleg itök i stjórnkerfi bæjar-
ins. Þaö er út af fýrir sig um-
hugsunarefni hvernig slikar
skoöanir hafa náö aö dafna og
þróast allt upp i æöstu embætti
flokksins.
Strangt mat
þarf
Aöur en tekiner ákvöröun um
aöild aö bæjarstjórnarmeiri-
hluta, tel ég aö liggja þurfi fyrir
jákvæö níöurstaöa úr ströngu
mati á þvi, hvaöa likur séu til aö
slik aðild leiöi okkur nær stefnu-
miöum flokksins. Hér á ég auö-
vitaö ekki viö þaö aö AB geti
komiö á sósialiskum samfélags-
háttum i einu bæjarfélagi, jafn-
vel þótt þaö heföi þar hreinan
meirihluta I bæjarstjórn. Ég hef
I huga þaö sem ég tel aö sé
stærstur vandi og jafnframt
brýnust skylda flokks okkar, aö
koma á þeim umbótum innan
ramma rikjandi þjóöfélags-
hátta, sem smám saman búa i
haginn fyrir þá byltingusem viö
(samkvæmt stefnuskrá flokks-
ins) viljum gera. 1 þessu sam-
bandiskiptir mestu máli árang-
ur flokksins I sifelldri réttinda-
baráttu almennings, sem ávallt
hlýtur aö vefengja jafnt ómann>-
úöleg markaösiögmál kapital-
ismans sem hugmyndakerfi
borgarastéttarinnar. Ég á hér
t.d. viö baráttu launafólks fyrir
lýöræöislegum rétti til aö móta
umhverfi sitt, efnislegt sem fé -
lagslegt (t.d. á vinnustööum),
baráttu fyrir sæmilegum lifs-
kjörum barna og aldraös fólks,
baráttu kvenna gegn kúgun
karlmannaveldis, baráttu fatl-
aöra og annarra þeirra sem
vanheilir eru fyrir jafnrétti,
baráttu skólanema gegn of-
beldi og firringu, baráttu fyrir
launajöfnun, baráttu almenn-
ings gegn eyöingu náttúrlegs
umhverfis.
Mér viröist augljóst aö i starfi
slnu aö sveitarstjórnarmálum
getúrflokkurinnmeöýmsumóti
haft áhrif á öllum þessum mála-
sviöum. Ef ekki eru llkur til aö
aðild flokksins aö meirihluta
bæjarstjórnar skili auknum
árangri og nýjum áföngum I
þessari baráttu, þá á hann ekki
aö sækjast eftir henni, þvi aö
hún léiöir þá sennilegast til þess
að hann missir sjónar af stefnu-
miöum sinum og glatar trausti
þess fólks sem hann á aö berjast
meö og fyrir.
Mér er aö litlu Íeyti kunnugt
hvernig ráöamenn I Alþýöu-
bandalaginu i Kópavogi mátu
likurnar á árangursriku starfi i
núverandi bæjarstjórnarmeiri-
hluta. Ég var ekki i bænum
þegar aöild AB aö þessum
meirihluta var samþykkt, á
fundi sem ekki var boöaöur
samkvæmt lögum félagsins.
Hittveitégaöskoöanir voruþar
skiptar, þótt mikill meirihluti á
fundinum greiddi aöildinni at-
kvæöi. Einn af þremur bæjar-
fulltrúum flokksins, Helga
Sigurjónsdóttir, var i ýmsum -
atriöum andsnúinn meirihluta-
samstarfinu, eins og þá haföi
veriöum þaö samiö, og greiddi
ekki atkvæöi. Nokkrir félagar,
greiddu atkvæöi á móti.
Meginskilyrði
Til þess aö Alþýöubandalagiö
nái markveröum árangri I sam-
stjórn meö öörum flokkum,
viröist mér aö þrennt þurfi til:
í.Skýr og vel útfæröur mál-
efnasamningur, sem ekki ein-
ungis gefur flokki okkar og
samstarfsflokkunum heildarsýn
á þau verkefni sem leysa þarf,
heldur og segir til um hvernig
þau skuhi leyst.
2. Flotócurinn þarf aö ná tök-
um á stjórnkerfibæjarins, m.a.
meö þvi að ráöa hæfa menn i
lykilstöður. Aö ööru jöfnu er þaö
augljóslega stefnumálum okkar
til framdráttar, aö þeir menn
hafi sósialisk viöhorf.
3. Flokksfélagiö þarf aö
standa heilt og virkt aö sam-
starfinu.
Þessi atriöi eöa skilyröi tengj-
ast hvert öðru, eins og eölilegt
er i' samfélagsins lifandi vél.
Lötlega ræöurekkert eitt þeirra
úrslitum, en ef einu er slælega
fullnægt, veröur aö gera hinum
þeim mun betri skil. Aö minum
dómi hefur þessum skilyröum
ýmist veriö illa eöa alls ekki
fullnægt i Kópavogi. Þessu skal
nú fundinn staöur, en þvi miöur
veröur aö þjappa langri sögu i
stutt mál, hvert atriði væri
raunar efni i langa blaöagrein.
Tenging við heild-
armarkmið skortir
1. Málefnasamningur („sam-
starfsyfirlýsing”) var geröur
milli samstarfsflokkanna. Vist
eru þar oröuö mörg þörf verk-
efni. En þau standa stök og án
þess aö tengjast heildarmark-
miðum. Um útfærsluna, fram-
kvæmdina, er þar yfirleitt engin
orö aö finna. Algengt er loöiö
oröalag eins og stefnt skal aö,
leitaö veröi lausnar, unniö veröi
aö , leitaö veröi leiöa, endur-
skoöaö veröi.
2. Þegar vinstri meirihlutinn
tók viö völdum I borgarstjórn
Reykjavikur á sl. sumri, var
þaö mjög haft á oröi manna
meöalogum ritaö I Þjóöviljann,
aö verulegum erfiöleikum gæti
þaö valdiö honum aö þurfa aö
styöjast viö embættismanna-
kerfi, þar sem æviráönir flokks-
gæöingar Ihaldsins væru viöa i
áhrifastööum. Þaö væri nú einu
sinni svo aö borginni væri etóci
eingöngu stjórnaö af kjörnum
fulltrúum fólksins, heldur e.t.v.
ekki siöur af embættismanna-
kerfinu, sem sumpart væri vél-
ræntenstjórnaöistaöööru leyti
af Ihaldsviöhorfum forstjór-
anna. I Kópavogi viröast þeir
sem málum réöu fyrir Alþýöu-
bandalagiö ekki hafa veriö meö
neinar vangaveltur eöa áhyggj-
ur út af sliku og þviliku. Þeirra
stefna var aö hrófla sem minnst
viö þvi embættismannakerfi
sem samstjórn Ihalds og fram-
sóknar haföi komiö sér upp.
Helsti foringi AB, Björn ölafs-
son, stóö t.d. fast á þvi ásamt
framsókn aö endurráöa bæjar-
stjórann. 1 staðinn fékk hann
sjálfur um sinn stööu formanns
bæjarráösmeö auknu verksviöi,
oger hannnúeins konar ] ’auka-
bæjarstjóri inni i gamla ihalds-
kerfinu. En svo mikinn áhuga
sem Björn hefur á þvi aö veröa
innsti koppur ibúrijþessa gamla
kerfis, þá viröist honum þó ann-
ara um aöhalda félögum slnum
þar utan viö. Þaö sýnir m.a. af-
staöa hans til ráöningar skóla-
fulltrúa, en sú staöa var laus
fýrir kosningar. Umfram allt
skal sóslalisti ekki ráöinn I á-
hrifastööu, jafnvel þótt hann
uppfyDi betur skDyröi til starf-
ans en sá sem ráöinn er.
3. Þaö er þegar ljóst af þvi
semég hef nú ritaö, aö I Alþýöu-
bandalaginu i Kópavogi er
verulegur ágreiningur um
stefnu og starfshætti. Sá ágrein-
ingur komst sl. vetur um tima á
svo alvarlegt stig aö stefndi á
klofning. Engin tilraun hefur
veriö gerö til þess af hálfu
Björns ólafssonar eöa annarra
sem mestu hafa ráöiö i AB I
Kóp. aö ræöa ýtarlega eöa jafna
þann ágreining. Þeir hafa jafn-
an fariö undan f flæmingi þegar
á þeim málum hefur veriö
bryddaö innan félagsins, og sitt-
hvaö i störfum þeirra i hinum
nýja meirihluta hefur veriö til
þess falliö aö auka á ágreining-
inn. Ýmsum virtist þó aö nauð-
synlegt væri aö þjappa liöinu
saman áöur en lagt væri út i
meirihlutastarf viö «rfiö ytri
skilyröi.
Endurskoða þarf
viðhorfin
1 Morgunblaöinu 9. nóv. sl. er
stutt viötal viö Björn Ólafsson
og fleiri út af bókun sem ég lét
gera i skólanefnd Kópavogs,
þess efnis m.a. aö ég væri ó-
bundinn af stefnu og samþykkt-
um bæjarstjórnarmeirihlutans.
„Þessi bókun ber þaö meö sér
aö einhver miskiiö er á feröum,
þótt mér sé ekki kunnugt um,
hver hún er,” segir Björn, og
hefur oft verið logiö sennilegar.
Allir þeir sem sóttu aöálfund AB
i Kópavogi 25. okt. sl., og reynd-
ar margir fleiri, vita aö hér fer
hann meö ósannindi. A aöal-
fundinum geröi Helga Sigur-
jónsdóttir nokkra grein fyrir
málefnaágreiningnum I AB og
hvernig hann hefur þróast. A
þeim sama fundi lýsti ég ræki-
legaskoöunum mlnum á meiri-
hlutaaöild AB og rökstuddi þær
rækilegar ognákvæmaren unnt
ér aö gera I blaðagrein.Ég lýsti
mig andstæöan meirihlutaaöild
AB og kvaöst jafnframt fús til
aö vikja úr þeim nefndum bæj-
arstjórnar sem mér haföi veriö
ætlaö aö vinna 1, ef bæjarmála-
ráö AB vildiþaö. Viku siöar var
haldinn fundur i þvi ráöi og
heyröist þar engin rödd um aö
mér bæri aö vlkja, þvert á móti
var þess óskaö aö ég starfaöi á-
fram I nefndum. Þrátt fyrir
fyrrgreinda yfirlýsta afstööu
mina.
Mér þykir þaö mjög brýnt aö
hver og einn flokksmaöur Al-
þýöubandalagsins i Kópavogi
endurskoöi viöhorf sln til bæjar-
stjórnarmeirihlutans. Þaö er
mönnum skylt aö gera i ljósi
þeir rar umræöu sem oröiö hefur
og veröa mun i flokksfélaginu,
en fyrst og siöast meö hliösjón
af þvl framtiöarmarkmiöi sem
flokkur okkar hefur sett sér, aö
koma á sósialisku þjóöfélagi.
Finnur T. Hjörleifsson
Átt þú
heima
hér?
Mál og menning hefur sent frá
sér nýja skáldsögu eftir úlfar
Þormóðsson sem nefnist Att þU
heima hér? Þetta er nútlmasaga
sem gerist I dæmigeröum og ef til
vill kunnuglegum útgeröarbæ þar
sem rlkir i raunfámennisstjórn —
eöa einræöi eins manns I skjóli
fyrirgreiöslukerfis. Margt kemur
viö sögu, meöal annars útsmogin
togarakaup erlendis og nýstár-
legar bókhaldskúnstir I útgerðar-
rekstri. Og þegar grunur leikur á
aötil standi aö gera uppskátt allt
sem fram fer i bænum bregðast
máttarstölpar viö á dæmigeröan
hátt.
úlfar Þormóösson er kunnur
ÁTTÞÚ
HFIMA
HÉR?
sem fundvis og óvæginn blaöa-
maöur, en jafnframt hefur hann
sent frá sér nokkrar skáldsögur.
Segja má aöiþessari bók njóti sin
fyrst saman tU fulls
blaöamennskan og ótviræöir
rithöfundarhæfileikar, enda segir
I forlagsumsögn aö Jæssi
ismeygilega ^káldsaga sé
langbesta verk Ulfars til þessa.
Torfusamtökin bíöa eftir grænu Ijósi
HREINSUN ER HAFIN
í LANDLÆKNISHÚSINU
Adalfundur Torfqsamtakanna n.k. sunnudag
Aöalfundur Torfusamtakanna
veröur haldinn næst komandi
sunnudag i Félagsstofnun stúd-
enta og hefst hann kl.14. Aö sögn
Guðrúnar Jónsdóttur arkitekts er
mikiil hugur I Torfumönnum,
sem fyrir skemmstu hófust handa
viö aö hreinsa til i Landiæknis-
húsinu.
Húsiö var i notkun allt fram til
1970 og haföi þá Gutenberg eins
konar geymslu þar. Þegar flutt
var úr húsinu var þaö vel heilt og
Ibúðarhæft, en nú er þaö eins og
, hin húsin aö grotna niöur sökum
lélegs viöhalds og kulda. Þar
veröur varla þverfótaö fyrir alls
kyns pappirum og bókum þannig
aö þó aö hreinsunin sé hafin er
henni langt frá aö vera lokiö.
Guörún sagöi ennfremur aö
samtökin legöu nú kapp á aö
safna fé til þess aö hafa handbært
þegar græna ljósið kemur, — þ.e.
þegar Torfan veröur friöuö eins
og flestir búast nú viö eftir yfir-
lýsingar menntamálaráöherra.
Ætlun Torfusamtakanna er að
halda markaöi I Bernhöftshúsinu
I desembermánuöi og hefur
Reykjavikurborg þegar veitt
samþykki sitt til þess, en ennþá
stendur á svari fjármálaráðu-
neytisins, sem á húsin. Torfu-
menn eru þó I óða önn viö aö
undirbúa markáðinn m.a. I sam-
vinnu viö Skógræktarfélag
Reykjavikur og vonast eftir
jákvæöu svari ráöuneytisins inn-
an skams. Þá veröur þann 1. des-
ember hleypt af stokkunum
hæppadrætti samtakanna og hafa
margir listamenn gefiö verk sin
til verðlauna.
AJ