Þjóðviljinn - 19.03.1983, Blaðsíða 19

Helgin 19.-20. mars 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 19
undirstrikun þess vægis sem hver
upphafsstafur Njálssögu hefur fyrir
menningu okkar. Rittáknið er orðið
áþreifanlegt og þrátt fyrir ryð virðist það
jafn óforgengilegt og gamalt handrit. Nær
tveggj ametralöng stöng, fyllt með bleki,
innsiglar þessa sterku vísun til
ritlistarinnar.
Með þessum rismiklu verkum stígur
Kristján að fullu skrefið til
höggmyndarinnar og lokar á eftir sér
kapítula bókverkanna. Þrátt fyrir þessa
þróun frá hinu óefniskennda til hins
hlutgerða, er Kristján eftir sem áður
meistari hugmyndrænnar listar.
Verksemsnúast
um málverk
Ólafur Lárusson er málari af guðs náð.
List hans snýst um eðli málverksins. Það er
ekki útlit þess né formrænt innihald sem
heillar hann, heldur tilurð verksins,
sköpunarferlið sjálft. Hvað gerist þegar
menn mála og hvernig er tj áþörfin færð yfir 1
í verkið?
Þar sem Ólafur er expressionisti í orðsins
fyllstu merkingu, hefur hann framar öllu
áhuga á að kanna sjálfsprottið ferli
málarans. Hann vinnur verkið með miklum
sprengikrafti án þess að spyrja að
leikslokum. Áherslan færist frá sköpuninni
yfir á skaparann. Ólafur er því skilgetið
afsprengi Jacksons Pollocks, þess málara
sem fyrstur gerði sköpunina að athöfn
óháða útkomunni. Gjörningatáknum sem
töframenn frumbyggja Norður-Ameríku
máluðu á sjálfa jörðina með mislitum
sandkornum, var ekki ætlað að standa um
aldurogævi. Sjálfurgjörningurinn (rituale)
varð því aðalatriðið, verkið sjálft skipti
minnamáli.
Það er engin furða þótt Ólafur Lárusson
hafi gengið braut gjörninga (performance),
til áréttingarútrásarkenndum verkum
sínum. Sumt af því sem eftir hann liggur má
j afnvel flokka undir líkamslist (body art).
Það er þó ekki í anda innyflafræðinga á
borð við Herman N itsch, heldur sem
framhald af Yves Klein sem notaði „lifandi
pensla", fyrirsætur sem hann baðaði í
málningu og lét prenta sig sjálfar á dúkinn.
í verkum Ólafs hafa listamaðurinn,
pensillinn og málningin oft runnið saman í
eitt og orðið listaverkið sjálft.
Ég held að verk hans nú, verði vart skilin
án hliðsjónar af fyrri verkum. Hér notar
hann framköllunartækni í bland við stríða
liti, blek, gulllaufogtrjágreinar.
Framvindan er hröð, myndirnar eru unnar
um leið og þær koma úr
framköllunarleginum. í hringiðu
pensilskriftarinnar má greina ýmis hlutstæð
tákn, skriðdýr og fugla sem blandast saman
við torkennilegar ljósmyndir grunnflatarins.
Að viðbættum gulíþynnunum og
trjágreinunum, má skynja tilhneigingu
listamannsins til að vinna verk sín á
mörgum sviðum, með því að bæta einu lagi
ofan á annað (Superposition).
Ævintýrakennt
barokk
Þessi vinnubrögð eru í fullu samræmi við
fyrri tilraunir Ólafs, þegar speglar og gler
sem gjarnan voru brotin skópu margfalda
og óræða dýpt í verkum hans. Spurningin er
ávallt, hvað undir yfirborðinu leynist. Nú
kemur til barokk-kennd tilfinning fyrir
pensilskrift, þandri og rúmfrekri, en fínni
og lífrænni um leið. Prinsarnir í álögum og
minningarverkin um Sölva Helgason og
H.C.Andersen eru skýrdæmi. Froskarnir
og salamöndrurnar virðast fremur fæðast
sem afleiðing pensildráttanna og engu er
líkara en umbreytingin úr litasveiflum í
skriðdýrin sé enn í deiglu.
Ólafur er því samur við sig. Honum tekst
að sýna ljóslifandi þær flækjur sem fólgnar
eru í glímu málarans við verkið. En nú er
listamaðurinn víðs fjarri og gjörningurinn
hefur færst yfir í sj álft verkið.
Andstæöurí
anda Nietzsches
Þeir Kristján og Ólafur eru gjörólíkir
listamenn. Sá fyrrnefndi vinnur hugmyndir
sínar út frá rökrænum forsendum og býr
þeim hlutlægan og ljósan búning
appollónfskrar sköpunar. Hjá hinum
síðarnefnda ræður díonýsísk eðlisávísun,
huglæg og hvatræn. Annar leiðir til lykta
visst hugmyndaferli meðan hinn kafar inn í
óræðan heim huglægrar listtjáningar. Þrátt
fyrir þessar andstæður standa verk þeirra í
ágætu sambandi, þar sem þau talast við í
þessum skínandi salarkynnum.
Merking
a
mynd-
böndum
ófull-
nægjandi
Stjórn Neytendafélags
Reykjavíkur og nágrennis
samþykkti nýverið eftir-
farandi ályktun á fundi
sínum.
Stjórn Neytendafélags
Reykjavíkur og nágrennis
vill vekja athygli þeirra
sem starfa við sölu, útleigu
eða aðra dreifingu á mynd-
böndum á eftirfarandi atr-
iðum:
Eins og fram hefur kom-
ið í fjölmiðlum undanfarið
eru mikil brögð að því, að
myndbönd, sem leigð eru
út á almennum markaði,
séu vanmerkt. Oft er erfitt
fyrir neytandann að átta
sig á því hvaða myndefni
er á boðstólum. Sérstak-
lega hefur verið bent á það
hvernig skeytingarleysi af
þessu tagi bitnar á börn-
um, því oft vill brenna við
að myndir, sem ekki eru
við hæfi barna, séu ekki
auðkenndar eða við þeim
varað. Slíkt er í senn van-
ræksla gagnvart neytend-
um og brot gegn lögum um
vernd barna og unglinga.
Stjórn Neytendafélags
Reykjavíkur og nágrennis
skorar á þá aðila, sem ann-
ast þessa þjónustu, að
bæta úr þessu hið
bráðasta. Jafnframt vill
stjórnin benda á það að
merking á myndböndum
almennt er ófullnægjandi.
Þannig verður val
neytenda á myndefni
meira og minna tilviljun-
um háð og oft „leigja þeir
köttinn í sekknum”.
Stjórn NFRON lítur á
það sem sjálfsagða kröfu
að vörumerkingu sé þann-
ig háttað að neytandinn
geti áttað sig sem best á því
sem honum stendur til
boða að kaupa eða leigja.
Greinargóðar upplýsingar
á íslensku ættu að fylgja
hverri mynd, þar sem fram
kæmu allar helstu upplýs-
ingar, sem að haldi mættu
koma fyrir neytendur.
Sem dæmi mætti nefna:
efniságrip, höfundar, leik-
stjórar, flytjendur og allt
annað er máli skiptir.
Góugleði í
Neskaupstað
Norðfirðingar fagna gó-
unni með sérstakri dagskrá
í Egilsbúð um helgina. í
dag opnar þar málverka-
sýning nokkurra meistara
íslenskrar málaralistar,
Ásgríms Jónssonar, Jó-
hannesar S. Kjarvals,
Gunnlaugs Schevings,
Jóns Stefánssonar og
Þorvaldar Skúlasonar. A
sunnudaginn hefst svo hin
eiginlega dagskrá sem ber
yfirskriftina ,,Sambúðin
við sjóinn". A dagskrá
verður upplestur og söng-
ur sem Leikfélag Nes-
kaupstaðar sér um, harm-
onikkuleikur, kaffi- og
blómasala á vegum Sjálfs-
bjargar, en ámorgun sunnu
dag, er alþjóðadagur fatl-
aðra.
Málverkasýning opnar
kl. 14 í dag og dagskráin á
morgun hefst einnig kl. 14.
- hól.
Verslunarsvæði
ísafjarðar
Þriðji fyrirlesturinn, sem
Heimspekideild Háskóla íslands
gengst fyrir á þessu misseri heitir
Verslunarsvæði ísafjarðar á síðari
hluta 19. aldar.
Það er Gísli Kristjánsson sem
flytur fyrirlesturinn, en hann vinn-
ur um þessar mundir að cand. mag.
ritgerð í sögu. Fyrirlesturinn er
byggður á athugunum hans í sam-
bandi við ritgerðarsmíðina.
Gísli Kristjánsson flytur fyrir-
lestursinn laugardaginn 19. mars, í
stofu 201 í Árnagarði og hefst hann
klukkan tvö stundvíslega.
Konur í Reykjavík og Reykjanesanga, munið
félagsfundinn sunnudaginn 20. mars, kl. 14
að Hverfisgötu 50 3. hæð.
Fjölmennum,
Samtök um kvennalista sími 13725.
Aðalfundur
Kínversk-Íslenska menningarfélagsins
verður haldinn að Hótel Esju mánudaginn
21. mars n.k. kl. 20.30.
Auk venjulegra aðalfundarstarfa, verður
greint frá för kórs Öldutúnsskóla til Kína síð-
astliðið ár og sýnd verður kínversk kvikmynd.
Nýir félagar velkomnir.
Stjórnin.

fjn w»«.í
.
rrncthöltiJ11 T?.. verði, se&
^n^naaur
!(4ar buxur, H kjóm og
sasasar-
triepy* -
SSSSSBT
i og lopi-
mnrat íorvit B&e&'
ma margt i j()
jflenuntorgr- ^

★1 m 'CSW 'um S LA L*
SAMBANDSVERKSMWJANNA A AKUREYRI