Þjóðviljinn - 11.11.1987, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Mengun frá herstöðinni
Olíumengun frá bandaríska hernum ógnar nú
vatnsbólum Keflvíkinga og Njarövíkinga. Þetta
kemur ekki á óvart því að um margra ára skeið
hefur verið varað við þeirri hættu sem vatnsból-
um Suðurnesjamanna stafar af olíugeymum og
ruslahaugum á Miðnesheiði. Nú hafa 75 þús-
und lítrar af olíu sigið ofan í jörðina úr lélegum
leiðslum frá tönkum sem standa skammt ofan
við byggðina í Njarðvík.
Hálft sjötta ár er liðið frá því að alþingi sam-
þykkti þingsályktun þar sem hvatt var til að
þessir olíugeymar yrðu sem fyrst fluttir á örug-
gari stað. Einfaldast hefði verið að reisa nýja og
traustari geyma og byggja í kringum þá
j steinsteypta öryggisþró til að taka við þeirri olíu
sem vegna mistaka hefði getað farið til spillis.
Slík mannvirki hafa víða verið reist hér á landi
og eru tiltölulega einföld og fljótbyggð. Telja má
víst að verkinu hefði verið lokið á einu ári og að
vatnsból væru ekki nú í hættu ef þessi leið hefði
verið valin.
Árið 1983 settist að völdum samstjórn Sjálfs-
tæðisflokks og Framsóknarflokks. Þá hafði um
hríð, eða á meðan Alþýðubandalagið var í ríkis-
stjórn, verið hlé á hernaðarframkvæmdum hér
á landi. Hernámsflokkarnir töldu nauðsynlegt
að auka framkvæmdir á vegum Bandaríkja-
hers. Þessir flokkar hafa löngum verið veikir
fyrir þeim peningum sem hafa má út úr herm-
angi og hvergi birtast hin illræmdu helminga-
skipti þeirra skýrar en í íslenskum aðalverk-
tökum, fyrirtæki sem lengstum hefur haft einka-
rétt á framkvæmdum fyrir Bandaríkjaher.
Mengunarhætta við gömlu olíugeymana ofan
við Njarðvík var nú talin röksemd til að byggja
nýja olíuhöfn fyrir herinn í Helguvík. Þar er nú
verið að gera olíutanka sem taka þrisvar til fjór-
um sinnum meira en gömlu tankar hersins.
Aldrei hafa fengist á því skýringar hvers vegna
Bandaríkjaher þarf að margfalda olíubirgðir
sínar hér á landi. Er meiningin að stórauka um-
svif hersins eða á ísland að vera birgðastöð fyrir
kafbáta á styrjaldartímum?
Áætlað var að framkvæmdirnar í Helguvík
tækju 6 til 7 ár. Vegna þeirra voru olíutankar
hersins ofan við Njarðvík ekki fluttir né gerðar
þær ráðstafanir sem dugað hefðu til að koma í
veg fyrir að olía mengaði vatnsból.
Geir Gunnarsson þingmaður Reyknesinga.
hefur lagt fram á alþingi fyrirspurn um olíulek-
ann í Keflavík. Það er eftirtektarvert að þing-
maðurinn leggur fyrirspurnina ekki fyrir
heilbrigðisráðherra eins og gert væri ef um væri
að ræða mengunarslys utan herstöðvarinnar á
Keflavíkurflugvelli. Mengunarvarnir og meng-
unareftirlit í herstöðinni heyra undir utanríkis-
ráðuneytið og er væntanlega sinnt af varnarm-
áladeild ráðuneytisins. Því miður verður að
reikna með að það ráðuneyti hafi litla sem enga
möguleika til að fylgjast með slíkum málum.
Þeir eru reyndar til sem telja að það bjóði hætt-
unni heim að láta varnarmáladeildina um mál af
þessu tagi.
Erfitt er að sjá rökin fyrir þeirri skipan, að láta
öll mál sem snerta herstöðvar Bandaríkja-
manna, heyra undir utanríkisráðuneytið, en
ekki þau fagráðuneyti sem hafa sérhæft starfs-
fólk hvert á sínu sviði. íslenskir ráðamenn
hafa fundið að það er ekki eðlilegt að leyfa
erlendum her að sitja í landinu. Samskiptin við
hann hafa því lengst af einkennst af pukri. Það
er ekki talið henta að allt of margir viti hvað er í
raun og veru á seyði í herstöðinni. Þess vegna
eru öll mál, sem hana snerta, afgreidd í varn-
armáladeild utanríkisráðuneytisins, hvort sem
um er að ræða skipulagsmál, sem með réttu
eiga heima í félagsmálaráðuneytinu, eða
mengunarmál sem eiga að fá umfjöllun í
heilbrigðisráðuneytinu.
Því miður er ekki að vænta sérstaklega upp-
lýsandi svara hjá utanríkisráðherra við fyrir-
spurn Geirs Gunnarssonar um olíuslysið í Kefl-
avík. En skortur á upplýsingum í þessum efnum
er áminning um nauðsyn þess að losna við
erlendan her af íslandi.
ÓP
KUPPT OG SKORtÐ
ATAKAFUNDUR EN
ENGINN KLOFNINGUR
I nnHcfnnrliir AIhwAiihanHn. I flnkksins A Rlinmirfa^omr.rn I ' : 'n i
Útlistanir
á Alþýðu-
bandalaginu
Formannskjör í Alþýðubanda-
laginu var mjög til útleggingar í
blöðum gærdagsins eins og vænta
mátti. Að sjálfsögðu eru þær
vangaveltur lítt vinsamlegar
flokknum, enda bjóst enginn við
því. Hitt er svo annað mál að
maður verður stundum hissa á
því hvers konar forsendur menn
gefa sér í skrifum sínum og hve
rígbundnir menn eru við per-
sónur manna þegar þeir myndast
við að reyna sig við útlistanir á
pólitískum straumum.
Því er til dæmis mjög haldið
fram, að kosning Ólafs Ragnars
þýði að Alþýðubandalagið verði
fyrst og fremst menntamanna-
flokkur og flokkur opinberra
starfsmanna. Vegna þess eink-
um, að því er manni sýnist, að
hann kemur úr háskólanum.
Þetta er mjög yfirborðsleg stað-
hæfing: Hvers vegna á þetta að
vera að gerast einmitt núna? Er
ekki fráfarandi formaður
menntamaður úr „gáfumannafé-
laginu" - og hvað um fyrsta for-
mann Alþýðubandalagsins eftir
að það varð formlegur flokkur,
Ragnar Arnalds?
Það er rétt að fylgi sósíalista-
flokka til vinstri við hefðbundna
krataflokka er í vaxandi mæli sótt
til opinberra starfsmanna. En
það gerist ekki vegna þess að
maður eins og Ólafur Ragnar sé
kosinn formaður í slíkum flokki
frekar en Sigríður Stefánsdóttir
(sem er reyndar opinber starfs-
maður líka). Þetta gerist vegna
þess að tæknibyltingin hefur
fækkað mjög fólki í hefðbundn-
um iðngreinum þar sem verklýðs-
hreyfing hefur átt sín óðul, en í
nýjum greinum einkareksturs
(tölvur, ýmisleg þjónusta) ríkir
enn sem komið er sterk einstakl-
ingshyggja (þar teljast menn
helst ekki launamenn heldur
undirverktakar). Aftur á móti
hefur opinberum starfsmönnum
fjölgað og þó einkum í láglauna-
hópum, og staða þessara hópa í
uppeldis- og heilbrigðisgeiranum
veldur því, að þetta fólk veit
miklu betur en gengur og gerist af
því hvað er að í samfélaginu. Þess
vegna sækja Alþýðubandalagið
og Kvennalistinn verulegt fylgi til
þessa fólks - og þessvegna er það,
að þótt SF, Sósíalíski alþýðu-
flokkurinn danski, sé ekki nema
hálfdrættingur á við Sósíaldem-
ókrata, þá er hann stærstur lands-
ins flokka meðal opinberra
starfsmanna.
Moskvulínan
Annað dæmi skrýtið. í leiðara
Alþýðublaðsins í gær er talað um
það, að „formennska Ólafs
Ragnars boðar nýtt tímaskeið þar
sem stalínisma og Moskvulínu er
endanlega hafnað og gerð tilraun
til uppbyggingar sósíalisma með
lýðræðismerkjum... Ljóst er að
hinn nýi formaður mun freista
þess að sigla fleytunni út úr ein-
ræði kommúnisma". Og fleira í
þeim dúr.
Þessi barnalega túlkun virðist
gera ráð fyrir því að Alþýðu-
bandalagið hafi allt frá Ragnari
formanni til Svavars formanns,
verið að kafna úr stalínisma og
Moskvudekri. Kannski ættu
menn t.d. að halda að sá forystu-
maður Alþýðubandalagsins sem
minnst er hrifinn af Ólafi Ragn-
ari, Hjörleifur Guttormsson, sé
einhver sérstakur Moskvuþræll.
Þetta er náttúrlega eins og hvert
annað rugl eins og þeir vita allir
sem lagt hafa á sig að fylgjast með
málflutningi manna í Alþýðu-
bandalaginu.
„Stalmismi“
hér og þar
En kannski meina menn
eitthvað allt annað með „stalín-
ismi“? Til dæmis það, að for-
ingjadýrkun mikil hafi verið í
flokknum, að hópar hafa reynt að
halda áhrifum eða komast til á-
hrifa með smölunum og hringing-
um og tossalistum og fleiru slíku?
En þó svo almennur og „afstrakt"
skilningur sé lagður í orðið, þá
passar einkunnin samt heldur illa
við Allaballann. Foringjadýrð
hefur t.d. verið næsta lítil í form-
annstíð Svavars Gestssonar (of
lítil segja sumir, og má vel vera
það sé rétt). Það gæti meira að
segja viljað svo hlálega til, að
mikið fylgi við Ólaf Ragnar nú
tákni m.a. einhverja óljósa þrá
eftir „sterka manninum" sem
skýtur upp kolli í ölium hreyfing-
um öðru hvoru. Og þegar öllu er
á botninn hvolft þá reynist Fram-
sóknarflokkurinn „stalínsi-
skastur" íslenskra flokka um
þessar mundir: þar stendur allt -
og fellur - með Steingrími Herm-
annssyni.
Að því er varðar hitt einkennið
- átök innanflokks með aðferð-.
um sem síga niður á lágt plan - þá
hefur Alþýðubandalagið ekki
farið varhluta af þeim. Hvorki
fyrr né síðar. En ef menn nú
spyrja : Hver er sá flokkur ís-
lenskur sem oftast hefur klofnað
vegna þess að flokkseigendafé-
lagið vildi losa sig við óþekka for-
ystumenn sem vildu reyna nýjar
leiðir, þá er það reyndar ekki Al-
þýðubandalgið. Heldur Alþýð-
uflokkurinn. Flokkurinn sem
nú verður fyrir þeirri hremm-
ingu, að fram í dagsljós eru dreg-
in leyniskjöl sem sanna afar inni-
legt samband formanns flokksins
og forsætisráðherra, Stefáns Jó-
hanns Stefánssonar, við banda-
rísku leyniþjónustuna CIA. Stef-
án Jóhann var, eins og menn
muna, formaður Alþýðuflokks-
ins allt til 1952, að óbreyttum
liðsmönnum var nóg boðið og
þeir kusu Hannibal Valdimars-
son í hans stað. Eftir það lagðist
flokkseigendafélagið gamla, með
CIA-vininn Stefán Jóhann í
broddi fylkingar, á eitt um að
gera Hannibal ólíft í flokknum og
helst ómögulegt að gefa út Al-
þýðublaðið. Þær æfingar urðu
upphaf að samstarfi Hannibals
við sósíalista og síðarmeir að því
að Alþýðubandalagið gat orðið
til.
Gáum að þessu.
ÁB.
þlÖÐVILIINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Ritatjórar:Árni Bergmann, össurSkarphóðinsson.
Frétta8tjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: Elísabet K. Jökulsdóttir, GuðmundurRúnarHeiðarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjörnsson, Kristín Ólafsdóttir,
KristóferSvavarsson, Logi Bergmann Eiðsson (íþróttir), MagnúsH.
Gíslason, MörðurÁrnason, Ólafur Gíslason, RagnarKarisson,
SigurðurÁ. Friðþjófsson, Vilborg Davíðsdóttir.
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
Ljósmyndarar: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlltsteiknarar: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason, Margrót
Magnúsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglý8ingastjóri: Siaríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: UnnurÁgústsdóttir, Olga Clausen, Guðmunda Krist-
insdóttir.
Sfmavarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bílstjórl: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbrei&8lu-og afgreiðslustjórl: HörðurOddfríðarson.
Utbreiðsla: G. MargrótÓskarsdóttir.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, HrefnaMagnúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, ÓlafurBjörnsson.
Utkeyrsla, afgreiösla, ritstjórn:
Sfðumúla 6, Roykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, sfmar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaöaprent hf.
Verðílausasölu:55kr.
Helgarblöð:65 kr.
Aekriftarverð á mánuði: 600 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 11. nóvember 1987