Frjáls verslun - 01.03.1996, Síða 46

ATVINNUORYGGI
ÁHÆTTUSAMAR
ATVINNUGREINAR
Það er löngu liðin tíð að fólk búi við atvinnuöryggi í einhverju lífstíðarstarfi.
Hins vegar er atvinnuöryggi mjög mismunandi eftir atvinnugreinum
ngin ein atvinnugrein í Banda-
ríkjunum er talin geta tryggt
starfsöryggi í því umróti sem á
sér nú stað í efnahagslífi þjóðarinnar.
Samdráttur og rekstrarvandamál
hrjáir þær ekki allar en uppsagnir
virðast þó vera óumflýjanlegar í þeim
öllum. Bankar hafa og eru að missa
helstu viðskiptavini sína, eins og
stóra lántakendur úr viðskiptalífi en
margir þeirra afla sér fjár á fjármagns-
mörkuðum eða fara til annarra lán-
veitenda. Samruni banka hefur átt sér
stað með ótrúlegum hraða og má þar
nefna samruna Chase- og Manhattan
Chemical Bank í New York og einnig
samruna Wells Fargo og First Inter-
state í Kalifomíu. Ráðgjafar í fjár-
málaþjónustu hjá Deloitte & Touche
áætla að 450.000 bankastörf muni
verða lögð niður á næstu fimm til tíu
árum. Berskjaldaðastir eru gjaldker-
ar, almennir bankastarfsmenn og
yfirmenn þeirra vegna þess að bankar
loka vaxandi íjölda útibúa. Nokkuð ör-
uggir mega teljast sölumenn afleiða
því fyrirtæki munu enn þurfa að skapa
mótvægi gegn íjármálalegum óstöð-
ugleika.
Atvinna mun aukast í styrkri at-
vinnugrein fjölmiðlunar og skemmt-
anaiðnaðar. Samrunar fyrirtækja eins
og Disney og Capital Cities/ABC eða
Westinghouse og CBS, auk áform-
aðra kaupa Time Wamer á Turner
Broadcasting, munu leiða til þess að
sum störf verða lögð niður. í sérstök-
um áhættuhópi eru þeir er vinna fyrir
TEXTI: STEFÁN FRIÐGEIRSSON
lítil miðlunarfyrirtæki sem eru að
hasla sér völl í framtíðartækni, eins
og í framleiðslu geisladiska („CD-
ROM“). Fallvalt gengi verður hjá
mörgum þessara fyrirtækja eða þá að
þau hverifa af markaðnum. „Annað-
hvort muntu falla í skuggann fyrir
stórum samkeppnisaðila eða þú munt
sameinast þremur öðrum litlum fyrir-
tækjurn," segir Jill Krutick, sérfræð-
ingur hjá Smith Bamey í skemmtana-
iðnaðinum. Berskjaldaðastir eru
stjómendur í sameinuðum fyrirtækj-
um en nokkuð öruggir teljast lista-
menn, skopmyndateiknarar, leik-
stjórar og handritahöfundar, sérstak-
lega þeir sem skrifað geta fyrir
alþjóðlegan markað.
Kaupmenn í smásölugeiranum
opnuðu margar verslanir á níunda
áratugnum en jafnvel innkaupaglöð-
ustu viðskiptavinir dugðu ekki til að
hægt væri að halda rekstri sumra
þeirra gangandi. Afsláttarverslanir
eins og Wal-Mart og Target hafa sett
mikinn þrýsting á minni og veikari
keppinauta og er það hluti þeirrar
ástæðu að Caldor, Bradlees og Jam-
esway meðal annarra þurftu að lýsa
sig gjaldþrota á síðastliðnu ári. „Sér-
vöruverslunarkeðjur em líklega
veikastar fyrir núna vegna þess að
stórverslanir og almennir kaupmenn
hafa lækkað verð og eru að ná aftur til
sín markaðshlutdeild," segir Daniel
Barry, sérfræðingur hjá Merrill
Lynch. Berskjaldaðastir í þessari at-
vinnugrein eru lagerstjórar, sölu-
menn og verslunarstjórar þar sem
fjölda verslana er lokað við samein-
ingu fyrirtækja. Nokkuð öruggir telj-
ast þeir sem hanna smásöluauglýs-
ingar fyrir vefsíður á Alnetinu (Int-
ernetinu).
Sviptingar í fjarskiptamarkaði
koma til vegna reglugerðar um fjar-
skipti, sem samþykkt var af banda-
ríska þinginu nýlega, en hún leyfir
samkeppni allra fyrirtækja sín á milli.
Nokkuð öruggir um störf sín í þessari
atvinnugrein mega teljast starfsmenn
í vaxandi iðnaði þráðlausra fjarskipta.
Afnám hafta í atvinnugrein opin-
berrar þjónustu, eins og í orkuiðnaði,
hefur valdið svipuðum sviptingum og í
fjarskiptaiðnaði en að mestu hafa raf-
orku- og gasfyrirtæki verið á einok-
unarmarkaði undir eftirliti hins opin-
bera. í fjörtíu fylkjum Bandaríkjanna
eru hugmyndir um að losa um regl-
urnar þannig að fyrirtæki eins og Con
Edison í New York geti til dæmis selt
rafmagn til viðskiptavina í Wisconsin
gegn gjaldi til orkufyrirtækjanna sem
ættu línurnar er flytja rafmagnið á
milli. Breytingin mun valda samruna
og endurskipulagningu á næstu árum
sem mun leiða til niðurskurðar
160.000 starfa. Berskjaldaðastir í
þessari atvinnugrein eru þeir er vinna
skrifstofustörf, er skarast í samein-
uðum fyrirtækjum, en nokkuð örugg-
ir teljast markaðsstjórar þar sem
fyrirtækin þurfa að leita á mið nýrra
viðskiptavina.
46