Vísir - 23.10.1970, Blaðsíða 8

s
Otgefandi Reykjaprenr nt. /
Framkvæmdastjóri Sveinn R Eyjólísson \
Ritstjóri iónas Kristjánsson I
Fréttastjóri Jón Birgir Pétursson )
Ritstjórnarfulltnli Valdimar H. Jóhannesson íí
Auglýsingar Bröttugötu 3b Simar 15610 11660 )
Afgreiðsla Bröttugötu 3b Sími 11660 (
Ritstjóra • Laugavegi 178 Slmi 11660 /5 linur) /
Áskriftargjald kr 165.00 á mánuði innanlands V
! lausasölu kr 10.00 eintakiC /
Prentsmiðja Visis — Edda hf. _______________________________ \
../
Græna byltingin
Full ástæða er til að fagna vali norska Stórþingsins, )
sem hefur veitt Norman Ernest Borlaug friðarverð- \
laun Nóbels í ár. Dr. Borlaug hefur með kynbótum á (
plöntum skapað „töfraafbrigði“, sem hafa á skömm- (
um tíma margfaldað hveitiuppskeru margra vanþró- (
aðra ríkja. Hveitiuppskera hefur til dæmis tvöfaldazt )
í sumum hlutum Indlands og í Pakistan. Matvæla- )
stofnun Sameinuðu þjóðanna telur, að árið 1985 muni )
hin bætta tækni ná til 35 af hundraði af landbúnaðar- )
framleiðslu „þriðja heimsins“. Dr. Borlaug hefur verið \
kallaður höfundur þessarar „grænu byltingar“. (
Það er einkar vel til fallið að verðlauna slíkan mann í
fyrir störf í friðarins þágu. Misskipting heimsins gæða /
er ein helzta orsök óróans í heimsmálum. Meðan )
helmingur mannkyns er enn á mörkum sultar, er ekki )
að vænta sátta. Með grænu byltingunni mun hungr- \
uðum fækka og draga úr viðsjám á alþjóðavettvangi. ^
Nú er að gerast í vanþróuðu ríkjunum sams konar í
bylting og varð á Vesturlöndum fyrir hálfri annarri /
öld. Framsóknin í landbúnaðarmálum var undanfari )
iðnbyltingarinnar og hratt henni af stað. Engin iðn- )
bylting hefði orðið, ef framfarir í landbúnaði hefðu \
ekki aukið afköst hvers einstaklings og með því gert (
óþarfan hinn mikla fjölda, sem starfað hafði við land- (
búnað. Þá losaðist vinnuafl fyrir væntanlega iðnvæð- '
ingu í borgunum. Iðnaðarríki risu upp, og þar hafa /
lífskjör síðan verið bezt í heiminum. )
Græna byltingin á að geta bægt hungrinu frá dyr- \\
um manna. Fyrir hana skorti ekki hrakspár um ((
„hungursneyð um heim allan“ eftir nokkra tugi ára. (
Menn byggðu þá spádóma á offjölgun fólks og töldu, /
að bilið mundi breikka milli ríkra og snauðra, unz )
skuggi hungurs félli á allt mannkyn. Tilraunir til að )
draga úr offjölgun fólks í vanþróuðum ríkjum virt- \
ust ekki gefa þann árangur, sem menn höfðu vænzt. (
Þá Ixomu fram dr. Borlaug og hans líkar og sneru (
vörn í sókn. Hóf™" ’ ^ bjar*’"'rni um framtíðina hef- V
ur leyst bölsýmna af hólmi. Úr öllum álfum berast (
fréttir um framsókn grænu byltingarinnar. Að vísu (
gætir hennar ekki enn nema í litlum hluta heims, en (
hún breiðist hratt út. Kynbætur hafa leitt til svokall- )
aðra „töfraafbrigða“ víðar en í hveitirækt. \
Græna byltingin getur ekki blessazt, ef hún er ein (
sér. Samhliða henni verður að fara iðnvæðing í van- (
þróuðu ríkjunum. Án iðnvæðingar gæti fækkun fólks (i
í landbúnaði aðeins leitt til fjölgunar atvinnu- og um- ))
komuleysingja í borgunum. Þess er að vænta, að /)
þessi iðnvæðing muni fylgja í kjölfar grænu bylting- )
arinnar á sama hátt og iðnbyltingin varð afleiðing \
framfara í landbúnaðarmálum á Vesturlöndum. Þetta (
getur þó tekið langan tíma. (/
Vgndamál vanþróuðu ríkjanna hverfa ekki á einni (/
nottu, en dr. Borlaug er vel til verðlauna kominn. ))
Hann hefur flestum öðrum fremur lagt hönd á plóg- \)
inn til að skapa frjósamari akur og fegurri veröld. (\
F.CASTftO
V1SIR . Föstudagur 23. olrtóber 1970.
CASTRO
F. CASTRO
Castro var gunnreifur, þegar hann fékk eldflaugar frá Sovétríkjunum árið 1962, svo að
skjóta mátti bandarískar borgir f rúst, en að lokum varð hann að leggja niður rófuna.
„Yið erum ekki
að byggja her-
stöð á Kúbu44
— segja Sovétmenn — og Bandankjastjórn
virðist taka jbó yfirlýsingu gilda — en Rússar
neituðu einnig svipuðum ásökunum árið 1962,
begar Castro fékk eldflaugar og Kúbudeilan reis
□ Rússar hafa stað-
fastlega neitað, að
nokkuð sé hæft í frétt-
um um hervæðingu
þeirra á Kúbu. Margir
Bandaríkjamenn eru ugg
andi um, að ný Kúbu-
deila sé í uppsiglingu,
sams konar og var árið
1962, þegar Kennedy for
seta tókst að lokum að
knýja Rússa til að fara
burt með eldflaugar sín-
ar frá Kúbu. Brezka
tímaritið ^ Economist
minnir í seinasta hefti á
það, að Sovétmenn neit-
uðu því einnig staðfast-
lega árið 1962, að þeir
væru að gera stöðvar á
Kúbu fyrir eldflaugar
sínar.
„Höfðum ekki full-
komnar sannanir,“ segja
Bandaríkjamenn
Castro hefur ekki sagt margt
um þessar fréttir og þykir sum-
um þaö kynlegt. Venjulega hef
ur Castro verið fljótur til and
svara, þegar honum hefur verið
borin á býn þjónkun við Sovét
ríkin.
Hitt skiptir mestu, að Banda-
ríkin hafa látið sér nægja yfir
lýsingar Rússa í þetta sinn.
Bandarfkjastjóm kveðst f raun
inni aldrei haifa haft fulikomnar
sannanir fyrir vigbúnaði Rússa
á Kúbu. Sovézku skipin, sem
veriö hafa i hafnarborginni
Cienfuegos á Kúbu hafa nú far
ið þaðan.
Spumingin er sú, hvort rótgró
inn ótti Bandarikjamanna við
gerðir Sovétrfkjanna að viðbætt
um sögum flóttamanna frá
Kúbu, sem vilja ala á óvild,
hefur blásið upp hugmyndir
manna um sovézk áhrif á
Kúbu.
Fækkað í herstöð
Bandaríkjamanna
Bandaríkin hafa herstöð á
Kúbu, í Guantanamo á suður-
hluta eyjarinnar. I>egar Castro
var korninn til valda og vináttu
slit urðu milli hans og Banda-
ríkiastjómar, var þessi herstöð
f miðdepli heimsfréttanna. —
Castro óttaðist, að Bandaríkin
Umsjón: Haukur Helgason.
mundu nota herstöðina á eyj-
unni til að magna „gagnbylt-
ingu“ til dæmis með því aö
flóttamenn frá Kúbu og málalið-
ar gengju á land í Guantanamo
og réöust inn í ríki Fidels. —
Castro krafðist þess, að Banda
rfkjamenn yröu á brott þaðan.
Er tímar liðu. varð kyrrt um
þessa herstöð, og heyrist hún
varla nefnd í fréttum hin síöari
ár. Bandaríkjamenn hafa síðustu
vikur fækkað hermönnum i
stöðinni f spárnaðarskyni. Sú á-
kvörðun haföi verið tekin, áður
en fréttir greindu frá vigbúnaði
Sovétmanna á Kúbu. Fá Guant
anamo má fytgjast ,vel með því,
sem gerist í höfninni í Cienfueg
os og hefði Bandaríkjastjórn
auðveldlega getað hætt við fækk
unina >að hefur hún ekki gert,
sem bendir til þess að enginn
skeifing ríki i Washington.
Engin árásarvopn I
Karabíska hafinu
Kennedy og Krustjev geröu
samkomulag árið 1962 eftir
Kúbudeiluna um það að Rúss-
ar hefðu engin árásarvopn í
Karabíska hafinu. Bandaríkin
hétu því á móti, aö þau mundu
ekki gangast fyrir annarri innrás
eins og gerð var á Svínaflóa i
tíð Kennedys. Hin misheppnaða
innrás á Svinaiflóa er talin mestu
mistök í stjórnartíð Kennedys,
en þá studdi Bandaríkjastjóm
kúbanska flóttamenn til að ráð
ast inn I Kúbu, en þeir voru sigr
aðir í flæðarmálinu.
Bandarískir ráðherrar hafa
hörðum orðum varað Rússa við
að rjúfa samninginn frá 1962.
Hins vegar hafa Sovétríkin nú
öfluga kjamorkukafbáta, sem
geta hafzt við í grennd Kúbu og
þurfa ekki stöðvar á landi. En
þá er i rauninni ekki mikil breyt
ing á orðin. Bæði Bandaríkin og
Sovétrfkin geta skotið kjam-
orkueldflaugum hvort á annað
frá öðrum stöðvum. Ef undan
er skilin hættan á þvi, að „þrýst
verði á hnappinn" af slysni, má
svo sem einu gilda, hvort ein-
hverjir sovézkir kjamorkubátar
eru í grennd Kúbu eða einhvers
staðar annars staöar. Kjamorku
vopn eru hættulegri í höndum
„lítilla“ einræðisherra eins og
til dæmis Castros en i höndum
Sovétmanna sjálfra. Gildir þetta
hvarvetna og þess vegna hafa
stórveldin gert samning um tak
mörkun á útbreiðslu kjam-
orkuvopna.
Vísi hefur borizt yfirlýsing
um þetta efni frá sendiráði
Sovétríkjanna f Reykjavik og
fer hér á eftir fyrri hluti hennar:
Engar sovézkar her-
stöðvar á Kúbu
„Tass fréttastofunni hefur ver
ið faliö að lýsa því yfir, að Sovét
rfkin hafa hvorki byggt né eru
að byggja herstöð á Kúbu, og
aðhafast ekkert það, sem brýt-
ur í bága við samkomulagið,
sem ríkisstjómir Sovétríkjanna
og Bandarfkjanna gerðu með sér
árið 1962. Hvers konar fullyrö
ingar um „hugsanleg brot“
Sovétrfkjanna á fyrrgreindum
samningi em úr lausu lofti
gripnar. Sovétrikin hafa ævin-
lega virt samninginn út í æsar,
og munu virða hann framvegis
og ganga út frá því, að Banda-
ríkin muni einnig standa við
hann að sínu leyti.
Að undanfömu hefur mikil
áróðursherferð verið farin 1
Bandaríkjunum i tilefni af í-
myndaöri „sovézkri ógnun“ við
vesturhvel jarðar. í þessari á-
róöursherferö dreifa bandarísk
blöð þeim uppspuna, að Sovét-
ríkin séu farin að byggja á
Kúbu „herstöð fyrir kjamorku-
kafbáta sína og sé ekki tjaldað
til einnar nætur", Upphaf þess
arar áróðursherferðar vom op-
inberar yfirlýsingar fulltrúa
Pentagons og Hvita hússins, þar
sem dregið var í efa, að Sovét-
rfkin stæöu við skuildbindingar
sínar samkvæmt samningmim
frá 1962.
Hvers konar fuillyrðingar um
„hugsanleg brot“ Sovétrkjanna
á þessum samningi með því að
byggja herstöö á Kúbu eru úr
lausu lofti gripnar, þár sem
Sovétríkin hafa ekki byggt og
eru eteki að byggja herstöð á
Kúbu og aðhafast ekkert það,
sem gengur í berhögg við sam-
bomulagið, sem ríkisstjómir
Bandarikjanna og Sovétríkjánna
gerðu."