Lesbók Morgunblaðsins - 18.11.1945, Blaðsíða 3

LESBÖK MOEGUNBLAÐSINS
5G1
MANNFJÖLDALÍNAN sýnir jafnan vöxt frá árinu 1921 til þessa dags og er
tilgreindur mannfjöldinn til vinstri á linuritinu, en árin á grunnlinur. En hin
línan sýnir mesta álag í 1000 kw, og erutölurnar fyrir 1000 kilówöttin til hægri.
Kemst álagið uppi 5000 á árinu 1938, en hefir siðan nálega fjórfaldast.
var gert ráð fyrir þriðju samstæð-
stærri átök í því máli með virkj-
un á einhverjum hluta af Sogi. En
samkvæmt erlendri reynslu og
mælingum á Sogi og áætlunum um
stofnkostnað þar, þótti ekki ráð-
legt að leggja út í Sogsvirkjun fyrr
en fólksfjöldi Reykjavíkur hefði
náð 30 þúsundum.
Árið 1923 er Elliðaárstöðin aukin
um 1000 hestöfl og árið 1933 um
2000 upp í 4500 hestöfl.
Ljósafossstöðin.
Erfitt um lánsfje.
Samtímis því sem Elliðaárstöðin
var aukin hafði bæjarstjórn og
rafmagnsstjórn bæjarins sífelt
Sogsvirkjun í huga. sem taka skyldi
til, er fjárhagslegt bolmagn væri til
þess. Leiddi þetta til þess, að árið
1933 voru samþykt lög um Sogs-
virkjun. Þá var það- sýnt orðið,
hvaða byrjunarvirkjun var hent-
ugust og var nú hafist handa um
virkjun Sogsins. Þá var Jón Þor-
láksson borgarstjóri. Vann hann að
því manna best að fá tilboð í verk-
ið og fje til framkvæmdanna.
Kostnaður við Ljósafossstöðina
var 7 milljónir króna, en hækkaði
við verðfellingu íslensku krónunnar
upp í 9 milljónir.
Verkfræðingafirímað llöjgaard
& Sehultz tók að sjer verkið, en lán
til virkjunarinnar fjekst hjá dönsk-
um og sænskum bönkum í samein-
ingu og hafði sænski bankinn for-
ustuna um veitingu lánsins.
Eftirtektarvert er það, að lán-
veitendur töldu, að Reykjavíkur-
bær væri mjög nálægt því að reisa
sjer hurðarás um öxl með virkjun
þessari á Ljósafossi. Askildu þeir
sjer allskonar tryggingar ef bær-
inn lenti í vanskilum með vexti og
afborganir af láninu. En lánið klipu
þeir nriður í það allra minsta, sem
hægt var að hugsa sjer að þyrfti
til þess að koma virkjuninni á.
Ljósafoss&töðin var bygð með
tveim vjelasamstæðum, með 6250
hestöfl hvor. En í stöðvarhúsinu
unni og búist við að þörf myndi
vera fyrir hana eftir 5 ár frá því
að stöðin tæki til starfa.
Ljósafossstöðin var fullgerð og
rafmagn frá henni kom til bæjar-
ins 25. okt. 1937.
Á þessu ári var rafmagnsnotkun
bæjarins 10 milij. kwst. En á næstu
tveim árum gerði hún meira en
tvöfaldast, var 1939 15 millj. kwst.
og 22 millj 1939.
Stækkunin við Ljósafoss.
í ársbyrjun 1941 ákvað bæjar-
stjórn Reykjavíkur að bæta við
einni vjelasamstæðu í Ljósafoss-
stöðina. En nú var styrjöldin í al-
gleymingi og því mjög erfitt að fá
slíkar vjelar. Upprimalega var bú-
ist við, að ekki myndi það taka
nema l1/* ár að koma upp nýrri
vjelasamstæðu. Þó hagkvæm til-
boð kæmu frá Englandi var eftir
langar umleitanir synjað um fram-
leiðsluleyfi þar, vegna láns- og
leigulagasamnings milli Breta og
Bandaríkjamanna. Var þá leitað til
Bandaríkjanna. Eftir langt þóf þar,
fjekkst tilboð og framleiðsluleyfi
fyrir vjelasamstæðu, sem var eins
stór og hægt var að korna fyrir í
stöðinni. Hún hafði 7650 hestöfl.
Þetta var árið 1942 og búist við að
vjelasamstæðan kæmist í notkuu
haustið eftir, 1943. En fyrir margs
konar tafir varð það ekki fju’r en
á miðju sumrá 1944.
Kostnaður við þessa viðbót á
orku Ljósafossstöðvarinnar varð 6
millj. króna.
Rafmagnsnotkunin sexfaldast.
Síðustu styrjaldarárin hefir raf-
magnsnotkunin margfaldast gevsi-
lega ört. Ást^ðan til þess er m. a.
sú, að þegar kolin 5 og 6 földuð-
ust í verði vegna styrjaldarinnar