Lesbók Morgunblaðsins - 05.04.1964, Blaðsíða 14

beimboð — sem var tafarlaust þegið
— þá vakti það 'þann orðróm, að þessi
fyrrverandi franska nýlenda mundi við-
urkenna ríkisstjórn Chous. Og á sama
tima urðu uppþot Afríkumanna í
Moskvu, eftir að stúdent einn frá Ghana
var drepinn þar, og þeir atburðir bættu
ekki fyrir málstað Sovétríkjanna í
Afríku.
En Chou hefur nóg að hugsa, að
reyna- að hamla móti forskoti Sovét-
rikjanna, sem þau hafa öðlazt með ríf-
legri fjárhagsaðstoð til Miðausturlanda
og Afríku. Og Nikita Krúséff ætlar að
heimsækja Asíu á vori komanda. Þetta
ætlar augsýnilega að verða ár mikillar
togstreitu milli Kína og Bússlands, á
vígvelli, sem nú nær yfir bæði Afríku
og Asíu.
ÁriÖ 2000
Framhald af bls. 9
ekki viss um, að æðtuprestamir og geim
tæknifræðin frá Oakland mættu ekki
vera heiðarlegri en raun er á.
Við skulum taka Wiesner aftur — ekki
lil þess að narta í hann sérstaklega,
heldur aðeins sem dæmi. Hann segir:
,,Mín eigin lausn á borgarvandamálinu
er að fara eins oft út í sveit og ég get,
en eftir fá ár gerir borgaþenslan þetta
ohugsandi Þetta átti víst að vera
tilraun til gamansemi, og hamingjan
má vita, að á þessu Ólympsfjalli vísind-
anna, er ekki ofmikið af þeirri vöiru.
En er þetta fullkomlega heiðarleg að-
ferð til að takast á við vandamálið?
Látum okkur sjá: það hafa komið fram
tillögur um, að fólksfjölgunar-vanda-
málið sé „leyst“ með því að gera geim-
tæknifræðina aðgengilega almenningi
sem fyrst. En er það heiðarlegt að
sleppa alveg að nefna hina lausnina,
sem er í því fólgin, að mannfólkið gæti
forðast að tímgast eins og hvítar mýs
— og yrði ef til vill einhvemtíma neytt
til þess? Wiesner lét þetta kyrrt liggja,
því að annars værum við komnir að
þeirri óvísindalegu vandræðaspum-
ingu, sem á sér ekkert „fullkomlega
satt“ svar, og þar sem þau svör, sem
til eru, verða oftast að koma frá Sinai-
fjalli eða áminningum ömmu gömlu,
samkvæmt spakmælinu: það gamla er
réttara en það nýja, en það ríður edn-
mitt í bág við vísindin, með allar
sínar nýju tilraunir, sem — ef vel
heppnast — geta mulið skýjaborgir
fortíðarinnar mélinu smærra.
I. að er vel hugsanlegt, að einmitt
á þessu óvisindalega sviði sé full þörf
á einhverjum Koperníkusi, Kepler eða
Galilei. Eða stöndum við kannski and-
spænis einni hinna miklu þversagna
tilverunnar? Er mestur hluti siðfræði
okkar skinhelgi og stöðnun, eða liggur
verðmæti hennar í háum aldri hennar
sjálfum? Erum við, þegar kemur inn
fyrir stífað skyrtubrjóstið og greiddan
kollinn „sérlega frumstætt og ófullkom-
ið dæmi um vitsmunaveru .... ófull-
komnara dýr en api ....“, eins og
iíffræðingurinn og kvenhatarinn J.BJS.
Haldane kemst að orði?
Lofum geimtæknifræðinni að svara
þeim spurningum: „Ef ekki kemur til
tilsvarandi þróun i samúð, meðaumk-
un, friði og kærleika, getur vísindun-
um tekizt að spilla öllu því, sem gerir
rnannlífið virðulegt og bærilegt", skrif-
ar Winston Churchill, en slíkt verður
ekki skrúfað saman í glamrandi verk-
stæðisvélum né framleitt í kraumandi
deiglum.
Fornvinir Hitiers leita friöar
í Heilagri ritningu
Eflir Jack Comben, blaðamann í Buenos Aires
É,
i g er nýkominn úr heimsókn frá
einhverjum þeim einkennilegustu stöðv-
um, sem til eru í heiminum, en þar búa
leifarnar af her Hitlers-Þýzkalaqds. í
þessum herbúðum, sem reistar eru á
bakka hins straumþunga Limayfljóts,
lengst inni í Argentínu, 2500 mílum fyr-
ir sunnan miðjarðarbaug, búa 80 þýzk-
ir karlmenn, konur og börn, leynilegri
tilveru, undir stálaga.
Ibúum nágrannahéraðanna er fyrir-
munað að komast inn í þessar búðir,
sem eru staðsettar við Paso Flores,
.(Blómasund) hundrað mílum fyrir norð
an San Carlos de Bariloche. Þegnum
þessarar nýlendu er forboðið að tala
við utanhéraðsmenn'.
En fólkið þarna í Argentínu, sem í
nágrenninu býr, getur þó, bæði með
heyrn og sjón, fengið nokkra staðfest-
ingu um það, hvernig þessi einkenni
legi hópur lifir. Það heyrir trumbu-
slátt, sem kallar þegnana saman á mat-
málstímum. Trumbuslagarinn, eins og
hver og emn karlmaður í þessum hóp,'
er fyrrverandi meðlimur' í her Hitlers.
Búningarnir og hattarnir "eru hinir
sömu og úrvalshersveitir Rommels
hershöfðing/ja báru í eyðimörkum Norð-
ur-Afríku. Mér var og tjáð, að þessi
hópur væri allur undir stjórn gráhærðs
manns, að nafni Walther Oohner, sem
var háttséttur embættismaður í flutn-
ingamálaráðuneyti Hitlersstjórnarinnar.
Hann ber titilinn „der Hauptmann“ (höf
uðsmaðurinn). Hægri hönd hans er Edg-
ar Fliess, er fyrrum var stormsveitar-
foringi. Herbúðirnar eru þó kenndar við
nafn þriðja yfirmannsins, Willy Cordier.
Hann ber titilinn „der Leiter" — þ.e.
foringinn.
En skýrasta dæmið um það, við hvers
konar aga fólk þetta býr, er það, að
því er ekki leýft að lesa. þau bréf sem
því berast. Þau eru lesin móttakandan-
um af Ochner sjálfum, á vissum tím-
um dags; hann tekur síðan sjálfur öll
bréfin í sína vörzlu.
í hinu litla pósthúsi nágrannaþorps-
ins, sagði mér póstmeistarinn, Jorge
Estarda, að hundruð bréfa færu viku-
lega um pósthúsið frá nýlendunni, til
n;argra landa heims. Rithönd annarra
en Ochners og Fliess sæist aldrei á
nokkru umslagi.
Hvað er betta fólk að gera barna,
og hvers vegna hagar bað lífi sínu á
bcnnan hátt?
Hvers vegna þrettán?
Sú kona, sem veit meir en aðrir
um þetta furðulega byggðarlag, er frú
Sheila Shanahan, holdug og glaðlynd
móðir fimm barna. Hún rekur veitinga-
hús í Bariloche.
Þeir Oehner og Cordier keyptu þetta
land af móður hennar, en það var 16.000
ekrur að flatarmáli, og er það nú meg-
inlandareign nýlendunnar. Þeir hafa
auk þess tekið á leigu landskika, 13
km. frá Bariloche. Frúin tjáir mér, að
13 nýlendubúa rækti þarna 13 ekrur.
Þar framleiða þeir grænmeti fyrir mat-
söluhúsin í borginni. Vörugæðunum má
jafnan treysta.
Nákvæmlegia. kl. 13 etftir þýzkum tíma
(kl. 8 morguns eftir staðartima) koma
þessir 13 menn saman í aðalsal húss-
ins, sem þeir hafa þarna reist. Þar eru
framreiddar 13 könnur af mjólk. Biblía
er lögð á borðið við hvert sæti.
Fólkiö í nágrenninu trúir því, aö
þessi tala hafi táknrœna merkingu,
hún eigi aö minna á Jesúm Krist og
hina 12 lœrisveina han§.
Frú Shanahan sagði: „Þessir menn
keyptu landið af móður minni og
greiddu eitt sterlingspund fyrir hverja
ekru. Þeir kváðust vera sértrúarflokkur
sem leitaði sálarfriðar og hamingju með
því að lifa stranglega eftir fyrirmælum
Biblíunnar“.
SÉRKENNILEG þýzk nýlenda
hefir nýlega verið uppgötvuð
í Suður-Ameríku. Þar béra
menn einkennisbúninga þýzka
hersins úr Afríkustyrjöldinni.
„Hvað okkur snertir,“ hélt hún á-
fram, „verð ég að seg(ja, að þeir hafa
verið góðir nágrannar. Þeir gera eng-
um mein, en' það ber við, að einn og
einn þeirra stelist í hús, sem stendur
í okkar landareign. Þeir koma jafnan
á matmálstímum. Þeir virðast alltatf vera
hungraðir, ekki aðeins í mat, heldur
fyrst og fremst í fréttir. þeir segja, að
það eina lesrnál, sem þeir fái aðgang
að, sé Heilög ritning.“
Á fleka
Ég leigði mér Citroen-bíl og ók. eft-
ir rykugum þjóðveginum, fyrst til Con-
fluentia, þaðan norðaustur til Alcura-
fjallanna, síðan suður á bakka Limay-
árinnar, og á fleka komst ég yfir á suð-
urbakkann.
Þar voru nýlendubúar að rífa grjót
upp úr akri. Þeir nota uxa sem drátt-
ardýr og notast við tré-plóga. Konur,
kiæddar fötum úr heimaofnu vaðmáli,
vinna þarna hörðum höndum, jafnt sem
karlmenn. Hér eru fimrn aðalbyggingar.
Aðalsalurinn er stórt skýli, þar sem
sauðfé var rúið forðum daga. Aðeins
olíulampar eru notaðir. Búskapurinn er
rekinn sem samyrkjubú.
Mér tókst að fá um það bil klukku-
stundar samtal við Ochner og Fliess.
Ochner sagði: „Veröldin er brjáluð. f
Norðurálfu notar fólk vélar til alls,
jafnvel til þess að þvo föt sín. Hér lif-
um við og hrærumst í Biblíunni. Hún
er allt sem við trúum á, og hún er
okkur fullnæging. Þar finnum við sál-
um okkar frið. — Af hverju vill ver-
öldin ekkj láta okkur í friði?“
Ég spurði hvort mér leyfðist að tala
við fleiri nýlendubúa. Mér var tjáð,
að það væri ógerningur, þar sem fólk-
ið gæti aðeins. talað þýzku. 'Ekkert stoð-
aði þó óg gæfi þá skýringu, að ég kynni
líka þýzku. Mér var á kurteislegan en
ákveðinn hátt vísa'ð burt aí þessum
slóðum.
Hvernig og hvenær kom fólk
þetta til Suður-Ameríku
f rykföllnum innflytjendaskýrslum
skipafélags eins í Montevideo fann ég
skrá um þá Ochner og Fliess. Þeir
höfðu sýnilega fyrst komið til Stan-
leyhafnar, höfuðborgar Falklandseyja,
sem liggja úti fyrir suðausturodda Suð-
ur-Ameríku. Um komu Cordiers og
ferðlög hans fara aftur á móti engar
sögur. Þó er haldið, að allir þessir þrír
menn hafi dvalið í Argentínu á valda-
tíma Juans Perons.
En hvað um aðalhóp þessara inn-
flytjenda? Hvernig komust þeir inn í
landið?
Til eru skilríki um það, að tveir
þýzkir kafbátar, U. 530 og U. 977, gáfu
sig á vald Argentínustjórnar í Buenos
Aires, tveim mánuðum eftir uppgjöf
Þýzkalands. Þessir kafbátar voru síðar
afhentir flotamálastjórn Bandríkjanna.
En hvar höföu þessir bátar veriö
þessa tvo mánuöi?
Graf Spee
Argentínski rithöfundurinn Silvano
Santander segir í bók, er hann hetfir
nýlega gefið út, frá tveimur Þjóðverj-
um, er voru meðal áhafnar á þýzka
beitiskipinu Graf Spee. Þessir menn
höfðu verið eftirlýstir af þarlendum
yfirvöldum, eftir að skip þeirra hafði
verið skotið í bál og hleypt á grunn
eftir frækilega vörn í oru.stu við brezka
ílotann á La Plataflóa árið 1939. Þessdr
Þjóðverjar sögðu áðurnefndum rithöf-
undi: „Við fengum skipun um það, ár-
ið 1945 frá næstæfSsta foringja
á Graf Spee (sem líka var í Argentínu)
að halda til ákveðins staðar á austur-
strönd Suður-Ameríku, til sérstakra
skyldustarfa fyrir föðurlandið. Við
dvöldum á landsvæði, sem var í'reigu
þýzks félags“.
„Nótt eina komu tveir þýzkir kaf-
bátar upp að ströndinni. Okkur var
skipað að flytja í land margtar tylftir
af þungum kössum, sem síðan var
staflað upp á átta flutningabifreiðar,
sem ekið var inn á umráðasvæði hins
þýzka félags. Þar á eftir komu um 80
manns í land á gúmmíbátum.“ —
Það fólk ,sem þarna reri í land, seint
á árinu 1945, myndar nú kjarnann í
þessari kynlegu nýlendu, þar sem það
lifir sérstæðu lítfi undir stjórn her-
trumbunnar, á bakkanum handan við
Limay-tfljót, við stranga vinnu og dag-
legan lestur og íhugiun hinnar Helgu
bókar.
14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
12. tölublað 1964