Lesbók Morgunblaðsins - 11.09.1966, Blaðsíða 1

| 32. tbl. 11. sept. 1966 — 41. árgangar |
Enginn hinna ýmsu Venus og Mars
áætlana hafa verið formlega teknar fyr-
ir af bandaríska geimferðaráðinu, þótt
margar þeirra séu til athugunar. Upp-
ástungur von Braun, sem eru reifaðar
hér, munu ekki endilega verða valdar,
en þær eru einkennandi fyrir hugsan-
legar stefnur í mönnuðum geimferðum
næstu tvo áratugi.
Dr. von Braun stingur upp á fjór-
um, mönnuðum plánetuferðum, með
tæknilega mögulegum tímaákvörðunum.
Þær eru þessar: Framjá Venus árið
1975, með þrjá menn. Framhjá Mars
1978 með þrjá menn. Löndun á Mars
1982, með fjóra menn af þeim átta, sem
raunverulega komast til yfirborðsjns. Og
loks stofnun varanlegrar stöðvar á
Mars fyrir 12 menn um 1985—1986.
Þrýstingurinn af eldflaug Satúrnusar
6, fyrsta þreps, sem venjulega er
3,250,000 kíló, mundi verða hækkað
upp í 4,500,000 kg, sem er tiltölulega
auðvelt tæknilega. Þetta mundi auka
burðarmagnið í 150 lestir á braut um-
hverfis jörðu, og gera allar fyrirhugaðar
ferðir mögulegar.
Framhjá Venus
Þ að er nauðsynlegt að senda fjóra
Satúrnus 5 á umferðarbraut um jörðu
til að styðja Venus-leiðangurinn. Fyrsta
cendingin mundi koma mönnuðu geim
íari á braut um jörðu. Önnur Satúrnus
5 mundi koma öðru þrepi sínu á um-
innar á umferðarbraut. Farið mundi
samanstanaa af mönnuðu geimfarj og
þrem kjarnorkuþrepum — öllum safnað
saman á umferðarbraut. Hið fyrsta þrep
sem sendi farið út af umferðarbraut
áleiðis til Mars, mundi verða 3 kjarna-
flaugar. Ein annars þreps kjarnaflaug
til að draga úr ferðinni inn í umferða-
braut Mars, en síðasta þrepið sendir
mennina til baka tjl jarðar.
Ástæðan fyrir því að svo marga Sa-
turnus 5 þarf til að koma öllum hlut-
um á sinn stað í umferðarbraut jarðar,
er sú, að Marsfarið mun vega yfir
1,300,000 kg.
Dvöl á Mars
Þ essi tillaga Dr. Brauns fellst í þvi
að 12 menn lendi á Mars, með nægi-
legt af súrefni, mat og vatn til 114 árs
dvalar. Annað Marsfar mundi fara síðar
til Mars og sækja þá.
Hin fyrsta ferð mundj vera svipuð
ferðinni 1982, að öðru leyti en því, að
hún hafa 6 Mars-lendingartæki. eÞssi
snúa aftur til jarðar. í staðinn mundi
hún hafa 6 mars-lendingartæki. Þessi
tæki mundu mynda lítið þorp á yfirborði
plánetunnar. Tvö þeirra innihalda farm,
einn lítinn kjarnahreyfil til orkufram-
leiðslu, tvö verða gerð að íverustöðum
fyrir menn og áhöld, og hið sjötta mundi
hafa farartæki á yfirborðinu.
Tvö lendingartækin er hægt að
senda á umferðabraut Mars, sem raun-
ar er nauðsynlegt til þess að mæta
geimfarinu, sem á að taka hina 12 menn
til jarðar aftur. Hver þessara tveggja
Marsferða mundi þurfa 10 Saturn 5
flaugar.
Þetta mundi verða mikið og kostnað
arsamt fyrirtæki, en að því er Dr. von
Framhald á bls. 15.
Reynsla af Saturn IB flaug, 5. júli
sýndi að fyllilega er hægt að nota
fljótandi vetniseldsneyti til þess að
setja af stað aftur Saturnus vélar á
umferðarbraut. Á þessari ferð, var
sjónvarpsmyndatökuvélum og ljósum
komið fyrir í toppgeyminum til þess
að senda lifandi myndir af hegðun
vetniseldsneytisins á þunglausu flugi.
stýrir geimfarinu inn í gufúhvolfið, og
þeir eru komnjr heim aftur.
Framhjá Mars
Dr. von Braun gerir ráð fyrir að
kjarnorkueldflaug verði' tilbúin fyrir
Mars-ferðina 1978. Slík vél hefur þegar
verið prófuð með góðum árangri.
Mars-ferðin mundi taka um helmingi
lengri tima en ferðin til Venusar. En af
því að hin aflmeiri kjarnorkuvél myndi
verða notuð myndu aðeins tveir Satúrn
us 5 verða notaðir. Einn mundi senda
mannað geimfar af stað ásamt fljótandi
vetnisgeymi inn á jarðarumferð. Hinn
sendir upp kjarnorkuvélina.
Eftir að hafa athafnað sig í umferðar-
brautarstöðinni, er kveikt á kjarnorku-
Mönnuð sending til Mars um
miðjan 9. tug aldarinnar
Fyrsta lendingin á tunglinu er
enn þrjú eða fjögur ár fram
xndan, en geimvísindamenn eru þeg
ir farnir að horfa framhjá tungli til
fjarlægari pláneta.
Þeir geta horft fram með nokkru
trausti, vegna hinna öflugu sjálf-
snúnu eldflauga, sem eru nú að
íomast í gagnið.
Sartúnus 5., sem getur flutt 110 lesta
farm á braut um jörðu, er framleidd
fyrst og fremst vegna mannaðra lend-
inga á tungli, eftir þrjú eða fjögur ár
En ameriskir geimvísindamenn eru farn
ir að horfa framhjá tungli til næstu
plánetanna i sólkerfinu. Einn hinna í-
myndunarríkustu og hæfustu þeirra, er
Werner von Braun, sá sem stjórnar
Saturnus 5 áætluninni.
ferðarbraut, fullu af fljótandi vetnis-
eldsneyti, en með tómum ssúrefnis-
geymi. Og síðan mundu tveir Satúrnus
5 flytja upp fljótandi súrefni. Öll fjögur
geimförin mundu hittast við mannaða
geimfarið, sem er sérstök þjónusta við
þessa og aðrar geimferðir. Venus-geim-
farið mundi verða tengt öðru þrepi
Satúrnus, sem hefur þegar fljótandi
vetni. Eftir að fljótandi súrefni hefur
verið dælt í tóma geyminn, er geimfarið
leyst frá og sett af stað til Venusar.
Það mundi taka bogna stefnu, fljúga
mjög nálægt Venus og komast út fyrir
umferðarbraut jarðar. Því næst, ná-
kvæmlega ári eftir að lagt var af stað,
mundi jörðin og venusgeimfarið, bæði
á umferðarbraut um sólu, mætast aftur
á sama stað og þau skildu. Áhöfnin
vélinni, sem flytur hina þrjá geimfara
til Mars. Þeir komast í skoðunarfæri,
siðan út fyrir umferðarbraut Mars, og
loks til baka til jarðar.
Mars lending
Þ essi lending, 1982, mun krefjast
miklu flóknara skipulags, en þó yrðu
notuð sömu grundvallaráhöld og þau
sem lýst var í fyrri ferðum. Átta menn
verða fluttir inn í umferðarbraut Mars.
Fjórir þeirra munu lenda og dveljast á
yfirborði plánetunnar 20 daga. Þá munu
þeir hitta móðurskipið aftur og snúa
til jarðar. Ferðatími er 450 dagar.
Tíu Saturnusar 5 mundu þurfa til að
lyfta hinum ýmsu hlutum Marsvélar-
i
i

r