Lesbók Morgunblaðsins - 11.09.1966, Blaðsíða 10

Þetta var ilila gert. Þeim verður þungt
fyrir brjósti, sem gerður er afturreka
við Gullna hliðið.
En ég ætla ekki að láta litla seðilinn
fara í ruslið fyrir 17. júní. Ég tek hann
að mér sem kæran vin og geymi hann
xneðal ættargripa. Það er nefnilega svo-
leiðis, að ég á tylft af börnum, verulega
góðum börnum, sem áreiðanlega fara
öll til Guðs á sínum tíma. Og þó þau
verði ekki doktorar, né verði frímúrarar
og betri borgarar, þá gerir það ekkert
til. Blessað íhaldið mitt kallar þau
Hannesarhyski og mig Hannes á löpp-
inni, þegar það er reitt við mig.
Og þegar það stóra ár kemur, árið
1974, þegar íslenzka þjóðin verður 1100
ára og krónan 100 ára, þegar eytt verður
hundruðum milljóna í hátíðlegheit, þá
skrifar sonarsonur minn ævintýri, sem
byrjar svo: „Einu sinni var króna“. —
Hannes Jónsson.
að Háskólinn gerði hann að doktor eins
og séra Jakob, sem sannaði vísindalega,
að Jesús Kristur hefði verið mesti ær-
ingi og einstakur háðfugi.
gamlir og útslitnir, og fengi grafskrift
með góðu mannorði. En þeir í bankan-
um neituðu að þekkja seðilinn, þeir
voru ekki betri en Vottar Jehóva. Og
þó er stórgjaldkerinn stórfrændi minn,
kominn af prestum langt fram í ættir.
EÐILLIIMN
Einu sinni var hundrað króna
BeðiU, sem bar yfirskriftina: Lands-
banki íslands — Seðalbankinn. Hann
þótti því vera stór, enda var þetta
skrautlegur seðill. Að framanverðu var
mynd af Tryggva Gunnarssyni, sem
framsóknarmenn segja að hafi verið
samvinnumaður, og hafa skrifað um
vísindalega ritgerð í tveim bindum, en
íhaldið eignar sér með öMum rétti. Og
iþar sást líka „heim að Hólum“, þeim
merka stað, þar sem Jón biskup Ara-
son bjó, sem barðist bæði við Dani og
djöfulinn, þegar fáir þorðu að mæta
þeim voldugu herrum. Og á bakhlið-
inni var mynd af lagðprúðum sauðum,
sem nú eru orðnir að nautheimskum
beljum og smjörfjaMi.
Já, peningaseðillinn mátti vera stolt-
ur, hundrað krónur var stór upphæð
hér áður fyrr. Fyrir hana var hægt að
kaupa tíu sauði gamla, eða 25 diilka,
eða 100 kíló af smjöri. Þá hefði smjör-
fjallið ekki kostað hundruð milljóna.
Enda var peningaseðillinn montinn.
„Þetta var andskoti stór og mikill mað-
ur, svona rétt álíka og ég“, sagði Skag-
firðingurinn. Seðillinn fór suður á
Spán og til Hundaeyja á vegum ferða-
skrifstofu framsóknarmanna, í selskap
Jónasar míns, sem ekki má nefna, og
annarra samvinnumanna. Seðillinn var
finn dansherra, eins og Eysteinn, var
gerður að barón í sauðagerði baendanna,
og tíður gestur i grillinu. Og það lá við
I I
TLI
En það eru ekki lengi að koma
veðrabrigði og vorhret. Seðillinn hafði
verið úti að skemmta sér. Hann var
ekki ölvaður, því hann bragðaði aldrei
bjór, þó hann Pétur og Björn á Löngu-
mýri séu vitlausir i þann drykk, þó
þetta séu mestu sómamenn. En seðillinn
var svolítið „undir áhrifum'1, eins og
það heitir hjá fólki, sem er svolítið la
la. Og þá skeði sú mæða og leiðimleg-
heit, að seðillinn lenti í þvottavélinni
með öðrum fínum pappírum, aMs ekki
af verstu sort.
Það var ekki sjón að sjá hundrað
króna seðiliinn þegar hann kom til mín.
Hann var ekki nema tveir þumlungar
á lengd og einn á breidd, allur hrukk-
óttur, götóttur og skorpinn. Nöfn banka-
stjóranna voru horfin, enda voru þau,
eins og aHir bankastjórar, mynduð af
jarðarleir, sem er forgengfflegur. En
númerið og tvisvar hundrað krónur
sást vel. Tryggvi gamli var orðinn hrör-
legur, og það sást ekki „heim að Hól-
um“, nema í þoku. Þó var bakhliðin
enn meira mólesteruð, aliir lagðprúðir
sauðir á bak og burt, rétt eins og land-
búnaðurinn eftir meðhöndlun Fram-
sóknarflokksins, en einhverjir ólukkans
fiiistear og þeirra hrognamál komið í
staðinn.
Ég sárvorkenndi litla seðlmum, sem
einu sinni var stór, ég er svo ósköp
góður í mér, og fór niður í Seðlabanka,
til þess að seðillinn kæmist í heilag-
an eld, eins og aðrir félagar hans,
HAGALAGÐAR
Sr. Þorkell og fransmaðurinn.
Sr. Þorkell Eyjólfsson var prestur
í Ásum 1844-59. Vor eitt braut frakkn
eska duggu fyrir Meðallandi sem
oftar. Var skipstjóri illskiptinn og
kallaður „vondi kapteinninn" síðan
um þau héruð. Dag einn á strandupp
boðinu gekk hann með sleddu mikla
og bitra í hendi og ógnaði mönnum
Stóð mönnum geigur af og hrukku
heldur fyrir. Sr. Þorkell var á upp-
boðinu og hafði í hendi svipu mjög
látúnsrekna og þungur á stjalar-
knaþpurinn. Kom skipstjóri þar að,
sem hann stóð, vildi hrekja hann og
miðaði sleddunni á hann miðjan.
Hóf prestur þá svipuskaptið til höggs
af afli og hugðist að slá. Leizt hinum
þá ekki að bíða höggsins og lagði
niður breddurna þann daginn.
(Æviágrip Þ. Ey.)
Sem þeir mundu fjár ....
Ef kirkja var færð, skyldi land-
eigandi láta færa öll lík og bein úr
kirkjugarðinum í hinn nýja garð eða
í annan kirkjugarð ef hún var lögð
niður og mátti hvort heldur láta þau
í eina gröf eða fleiri. Skyldu menn
leita beina svo vel sem þeir mundu
fjár ef þess væri von. Dæmi um slík-
an gröft eru kunn frá 12. og 13. öld af
sögunni, en leiða má að því rök, að
hann hafði ekki tíðkast í íslenzkri
frumkristni.
(Jón Jóh. íslendinga Saga)
Höfuðbotnleysa
Þar eftir það sama sumar komu
hingað fjórum sinnum skipanir, að
skrifa upp tölu á mannfólki og skepn
um, hvað margt af hverju væri dautt
eða lifandi, sem þó gat aldrei orðið
skiljanlegt eða samstemmandi, þar
fólk var að flytja sig til og frá og
sumir að deyja. Það, nú lifði þessa
viku, var dautt og burtfarið hina.
Af þessu rugli varð síðan höfuð-
botnleysa til engrar nytsemdar. En
svo hreinn og ómótmælanlegur sann
leiki kunni að sjást af þeim, sem
girnast læt ég hér með fylgja eina
manntalstöflu, sem sýnir, hversu
mörg býli og mannfólk hér var fyr-
ir jarðeldsins uppkomu í þessu Kleifa
og Kirkj ubæj arþinglagi.
í skýrslu sr. Jóns eru alls taldir
56 bæir, — í Fljótshverfi, 24 á Síðu,
21 í Landbroti, margbýlt á sumum
svo að alls eru heimili 79. A þessum
heimilum voru fyrir Eld 601 maður
en 225 dóu í Móðuharðindunum. Nið
ursetningar voru 19 og af þeim lifðu
aðeins 2.
(Eldrit J. Stgrs.)
Heilræði.
Þó að bjáti eitthvað á
ei skal gráta af trega.
Lifðu kátur líka þá
en lifðu mátulega.
Jörundur á Hellu.
10 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
11. september 1966