Lesbók Morgunblaðsins - 09.06.1974, Blaðsíða 3

Viðfangsefni aldraðra eru mjog á dagskrá, en sá vandi á við þéttbýlið. I sveitum hefur elzta kvnslóðin iafnan haft
nóg að sýsla við, eftir þvf sem geta og heilsa leyfir. Sumir hafa átt þvt láni að fagna að geta sinnt stnum störfum
fram t háa elli eins og Jóhann Kolbeinsson, bóndi á Hamarsheiði I Gnupverjahreppi, sem hér sést á myndinni. Hann
var fjallkóngur á afrétti Gnúpverja fram yfir áttrætt.
gæti tjáningarþörf og sköpunar-
gleði fengið útrás, sem ef til vill
er eitt af því, sem alltaf hefur
beðið betri tíma, saman ber bjart-
sýnismanninn, sem notaði sin
fyrstu ellilaun til að kaupa léreft
og liti og var síðan símálandi eftir
það. En verk hans voru sýnd bæði
utanlands og innan og vöktu verð-
skuldaða athygli.
Til framfara í málefnum
aldraðra hafa margir lagt drjúgan
skerf, einstaklingar sem hópsam-
tök. Með því hafa möguleikar
þessa fólks orðið fleiri og fjöl-
breyttari. Elli- og hjúkrunar-
heimilið Gund hér í borg er sú
stofnun, sem lengst hefur starfað
að þjónustu við aldrað fólk. Þá
hafa þeir aðilar, sem stofnuðu og
studdu byggingu og rekstur
Dvalarheimilis aldraðra sjó-
manna, lyft Grettistaki i vistmál-.
um aldraðra. Úti á landsbyggð-
inni hafa einnig risið vistheimili
fyrir aldrað fólk. A vegum
Reykjavikurborgar er eitt af há-
hýsum í borginni mestmegnis
ætlað fóli í þessum aldursflokki,
sem fært er um að sjá um sínar
daglegu þarfir.
Ekki er ósennilegt, að framtíðin
eigi eftir að leiða í ljós nýtt og
ennþá æskilegra fyrirkomulag í
sambúð kynslóða á mismunandi
aldursstigi. Ef til vill verður þá
smærri einingum húsrýmis fyrir
aldraða dreift viðar en nú er og
þá í tengslum við aðra ibúa í sömu
íbúðarhverfum. En fleira en vist-
málin er til athugunar í fram-
tíðarmálefnum hinna öldruðu á
hverjum tíma.
Hagsmunamál þeirra hljóta
alltaf að verða margvísleg eins og
annarra þegna þjóðfélagsins.
Þeim, sem enn eru störfum hlaðn-
ir, er ekki kunnugt hvar skórinn
kreppir helst að.
Á Islandi eru ekki færri en 16.
759 manns, sem náð hafa þeim
aldri að eiga rétt á ellilaunum. Þó
mun miðað við, að þeir, sem
starfsgetu hafa, vinni allt til 70
ára aldurs. Eftir það munu lang-
flestir verða að sætta sig við
breytta lífshætti. Hinir, sem ekki
hafa enn náð þessum áfanga,
gætu orðið nokkurs visari ef þeir
mættu skyggnast inn í tilveru
þessa fólks við þær ýmsu aðstæð-
ur, sem það býr.
Upphaflega var ætlunin, að
þessu greinarkorni lyki hér, en
siðar birtust í Lesbókinni nokkrar
mannlífsmyndir úr heimi hinna
öldruðu, hér í borginni og annar-
staðar á landinu.
Síðan framanskráðar hugleið-
ingar voru festar á blað, en það
var nokkru áður en prentun dag-
blaða féll niður af ástæðum, sem
flestum eru kunnar, hefur Félags-
heimili aldraðra tekið til starfa i
Reykjavík. Með þvi má gera ráð
fyrir að bætt verði úr brýnni þörf
i ýmsum þeim atriðum, sem hér
hafa verið gerð að umtalsefni og
talin voru biða úrlausnar. Telja
má, að stór draumur hafi ræst
fyrr en gert var ráð fyrir. Líklegt
er, að fleirum en höfundi þessara
orða hafi ekki verið kunnugt um
hvílík stórátök hafa verið i undir-
búningi i þeim tilgangi að létta
öldruðu fólki langan dag í ellinni.
Þetta er þó ekki nema upphafið
að nýjum og betri tímum, sem
bíða hinna öldruðu. Næsti áfangi
er starfstöð í fyrirhugaðri stór-
byggingu, sem borgin hyggst
reisa með íbúðum fyrir sitt
aldraða fólk, ef marka má þær
upplýsingar, sem borist hafa.
Þessi tíðindi eru gleðiefni, ekki
aðeins fyrir þá, sem þegar eru í
hópi aldraðra, heldur einnig fyrir
þá, sem gera má ráð fyrir, að nái
þeim aldri á næstu áratugum.
Ekki ber að vanmeta þetta mikla
mannúðarstarf sem unnið er að á
þessum vettvangi. Þó er ekki
öruggt, að með þeirri stefnu, sem
mörkuð er i málefnum aldraðra,
verði allur vandi leystur.
Sé byggt á þeim upplýsingum,
sem gefnar hafa verið um starf-
semi hins nýja félagsheimilis,
viröist greinilegt, að ekkert hefur
verið til sparað að starfsemi þess
gæti orðið sem fjölbreyttust.
Verkefnaþættir felast m.a. i
fræðslunámskeiðum, frimerkja-
söfnun, teikningu, tungumála-
kennslu, föndri ýmiskonar með
smfðasal, búnum öllum nauðsyn-
legum tækjum fyrir áhugamenn
um trésmiði. Ennfremur fer fram
smeltvinna, leirmunagerð og
leðurvinna o.fl. Þá eru möguleik-
ar til heilsuræktar og snyrtingar
og síðast en ekki sist er gert ráð
fyrir margbreytilegri skemmti-
dagskrá. 1 þessari starfrækslu
taka þátt sjálfboðaliðar frá ýms-
um kvenfélagasamtökum og
skátafélögum, auk launaðra
starfskrafta. Allt þetta ber ljósan
vott þeirrar hugarfarsbreytingar,
sem orðið hefur i afstöðu almennt
til hinna öldruðu samborgara.
Ekki eru liðnir ýkja margir ára-
tugir siðan hver maður i þessu
landi hlaut að hugsa til þess með
nokkurri fyrirhyggju hvað biði
hans í ellinni. Þeir, sem ekki áttu
þess kost að vera i skjóli afkom-
enda, afhentu jafnvel eignir sín-
ar, ef einhverjar voru, gegn þvi að
njóta athvarfs og aðhlynningar á
sama stað til æviloka. En hvert
sem athvarfið var á elliárunum,
þótti sjálfsagt, að aldrað fólk tæki
þátt i heimilishaldi með vinnu
©