Lesbók Morgunblaðsins - 09.06.1974, Blaðsíða 7

□ULRren
EFm
□G
TRÚRR
REVnSLfl
2. HLUTI
Guðmundur Jörundsson.

ÞU FERÐ
EKKI FETI
LENGRA”
Guðmundur Jörundsson, út-
gerðarmaður, segir frá
draumamanni sínum.
Eftir Björn Jóhannsson
FLESTIR þekkja drauma af eigin
raun og frá örófi alda hafa menn
reynt að ráða drauma sína og ann-
arra; í draumum hafa menn séð
fyrirboða um óorðna hluti. góða
eða illa, í draumi hafa menn talið
sig sjá inn i framtiðina. Sagan
segir frá ýmsum, sem hafa átt sér
draumamann, sem hefur vitjað
þeirra reglulega, mælt f.vrir um
hegðan og varaó við hættum. Með-
al núlifandi íslendinga, sem eiga
sér draumamann, e.r Guðmundur
Jörundsson útgerðarmaður. Hann
hefur fylgt honum frá unglingsár- I
um, fyrst aðeins í draumi, en síð-
ar tók hann að birtast Guðmundi,
þótt hann væri vakandi og með
fullri skynjan. Guðmundur Jör-
undsson hefur fallizt á að skýra
lesendum Morgunblaðsins frá
þessari reynslu sinni.
— Já, það er rétt, að ég hef átt
draumamann og á reyndar ennþá,
þótt hann birtist mér nú miklu
sjaldnar en áður. Ég kalla hann
ennþá draumamann. þótt ég hafi
fundið mjög greinilegar breyting-
ar á sambandi okkar frá því sem
var í upphafi. Fyrst í stað varð ég
aðeins var við þessa veru í
draumi, en síðar hefur hún komið
til mín, þegar ég hef verið með
fullri skynjan.
— Hvernig lýsti þetta sér i upp-
hafi, Guðmundur?
— Eg var innan við tvítugsald-
ur, líklega 18 ára, þegar ég varð
var við, að sami maðurinn kom til
min i draumi og sagði mér fyrir
um óorðna hluti, t.d. aflabrögð, og
varaði mig vtð hættum. Þetta
b.vrjaði, þegar ég varð''formaður á
litlum vélbát föður míns. sem
gerður var út frá Hrísey. Þegar ég
hóf skipstjórn 24 ára gamall á
eigin skipi, sem var linuveiðarinn
Sæborg, þá breytir draumamaður-
inn minn um og fer aó birtast mér
skýrar en áður og kemur til min.
þegar ég hef fulla skvnjan. Þann-
ig vár sámband okkar á meöan ég
hafði skipstjórn á hendi. um langt
árabil en eftir það varð enn brevt-
ing á sambandi okkar.
— Hvernig iýsir þú tirauma-
manninum?
— Hann er þrekvaxinn, nokkru
hærri en meðalmaður. pey.su-
klæddur og með enska derhúfu.
Eg gerði itrekaðar tilraunir til að
sp.vrja hann um nafn. en hann
svaraði þvi jafnan til, að það
skipti mig engu fnáli og.vildi engu
um það svara. Ég spurði hann.
hvort hann væri dáinn. ,.Já, dá-
inn, dáinn ekki." sagði hann. ,,Eg
er enn bet'ur lifandi en þegar ég
var á jörðinni." Þegar ég spurði
hann, hvers vegna hann hefði
þessi afskipti af mér svaraði
hann: ,,Mér var falið þetta verk."
— Með hvaða hætti var sam-
band ykkar?
— Mér fannst það ekki vera
með beinum orðum. heldur gekk
hugsun okkar ótrufluð á milli.
Þótt ég væri með fullri skynjan
virtist mér ekki, að vélarskröltið í
bátnum eða tal manna hefði nein
truflandi áhrif á meðan ..samtal"
okkar fór fram. Honum virtist
sérstaklega annt um að koma til
mín stuttum. skýrum skilaboðum.
sem oftast voru aðvaranir gegn
hvers konar hættum og stöku
sinnum um aflabrögð.
Fyrstu árin fundust mér skiia-
boðin oft ótrúleg og það kom fyr-
ir. að ég trevsti mér ekki til að
fara eftir þeim, en ég rak mig
jafnan á, að hann haföi rétt fyrir
sér og ég beið af því tjón að fara
ekki að ráóum hans. Eg vandi mig
því fljótt af því, enda leiö þá
oftast lengstur tími þar til hann
birtist mér aftur. Hlaut ég að
skilja það sem beina hegningu
fyrir óhlýðnina. Aldrei varð ég
samt hræddur við draumamann-
inn. þvi að frá honum stöfuðu
mjög þægileg áhrif. enda fann ég
það betur og betur með hverju
ári. að þarna var unt einhvers
konar hjálparanda að ræða.
— Hvernig birtist hann þér?
— Eftir að hann fór að koma til
mín í fullri skynjan var það
venjulega um leið og ég lagðist
aftur á bak til hvildar og sá ég
hann þá jafnan með augun aftur.
Eg gat aldrei hre.vft mig á'meðan
á þvi stóð. Skynjan mín var full-
komlega vakandi. þvi að ég heyrði
gang véia og tal manna um borð,
eins og ég hef minnzt á.
— Getur þú kallað þennan vin
þinn til þín sjálfur?
— Nei. það er mér óviðráðan-
legt. Það virðist alveg vera tilvilj-
unum háð, hvenær hann vitjar
mín. Allt okkar samband virtist
auðveldara úti á sjó og sömuleið-
is, þeg’ar ég hef verið staddur i
fögru umhverfi við kraftmikil
vatnsföll. Sterkur. béljandi
straumur virðist skapa góð skii-
yrði til að komast i samband við
þennan ferðaféiaga minn. einkum
þegar ég leggst niður á guðs-
græna jörðina.
— Hvað finnst þér sérstæðast i
sambandi vkkar?
— Það er fyrst og fremt ná-
kvæmnin hjá þessum manni. sem
m.a. kom fr'am hjá honum í um-
sögn um væntanlegan afla og
hversu jákvæður hann virtist
mér. vandaður, en þó kröfuharð-
ur við mig. Eg er þess minnugur.
að væri ég of harðskeyttur í kapp-
hlaupinu um síldartorfúrnar á
sjónum þá refsaði hann mér með
því að láta ekki sjá sig i langan
tíma á eftir.
Til marks um nákvæmnina má
nefna. að það stóðst alltaf.
er hann sagði mér fyrir um
væntanlegan afla. sem hann
oft greindi frá að næturlagi
á undar. næsta dags veiði.
Eg sagði körlum mínum það
oft áður en veiði hófst. hvað við
mvndum fá mikið þann daginn.
D: aumamaðurinn sagði mér
stundum fyrir um heildar-
afla hjá mér þá og þá
vertíðina og einnig eitt sinn
frá því. hversu margar salt
síldartunnur íslendingar myndu
flvtja út eitt árið. Það gerðist i
marz-mánuði áður en sumarsíld-
veiði hófst. Eg átti þá sæti í síldar-
útvegsnefnd og skýrði meðnefnd-
armönnum mínum frá þessu og
vár það vottfest og skrásett. Tal-
an. sem hann nefndi. var 174 þús-
und tunnur og samkvæmt útflutn-
ingsskýrslum fyrir það ár reynd-
ist sú tala rétt. Hann sagði mér
einnig frá því. hversu mörg síld-
arleysisárin yrðu frá því síldin
hvarf árið 1944 og þar til kraft-
blakkarveiði Tiófst. Það er einnig
vottfest af kunningjum mínum.
sem ég skýrði frá þessu á sínum
tíma.
Stöku sinnum sagði hann mér
fyrir um. hvert ég ætti að sigla og
afla væri von. Eitt sinn gaf hann
mér upp staðarákvörðun strand-
aðs skips. Samkvæmt þeirri tilvís-
un tókst mér aö bjarga áhöfn
skipsins og síðan skipinu sjálfu.
Það var færevskt skip að nafni
„Albert Viktor". sem strandaó
hafði á Melrakkasléttu árið 1948.
Þegar hann var f raunitini
draumamaður ntinn. þ.e. fyrstu
árin, kom það oft fyrir. að hann
vakti mig þegar legið var yfir línu
og benti mér á aö fara að draga
linuna. þótt þaö væri fvrr en ég
hafði ætlaö mér. Það brást ekki.
að þá var óveður i nánd og hefði
ég naumast náð inn veiðarfærun-
utn ef ég hefði ekki farið að ráð-
um hans.
Eitt sinn dreymdi mig, þegar ég
var staddur á sildveiðum austur á
Þistilfirði. að hgnn stæði frammi
á skipinu og mér fannst hann
koma þessum skilaboðum til mín:
„Varaðu þig á honum Steinþóri!"
Þóttist ég strax skynja. hvað hann
ætti við. þvi að flotinn var að
veiðum. þar sem mikið hraun er
á hafsbotni og þar hélt sildin sig
einmitt. Þetta varð til þess. að ég
var mjög varkár. lóöaði vandlega
kring um hyerja torfu áður en ég
kastaði nótinm. Eg slapp við að
rífa veiðarfænn. Þetta var mjög
sérstætt tilfelli að því leyti. að ég
varð að ráða i. hvað hann meinti.
ráða gátuna. þvi að venjulega
voru skilaboðin skýr og ákveðin.
— Birtist hann þér nokkru
sinni erlendis?
— Það gerðist mjiig oft. t.d. í
siglingum á striðsárunum • eða
þegar ég var erlendis á feröalög-
um. Samband okkar þá var mjög
skýrt og þægilegt og hann virtist
fyj'gja mér. hvert sem ég f'ó.r.
Eg minnist eins atviks í Eng-
landi árið 1948. Eg var i járn-
brautarlest á leið frá Lmvestoft
til London og þá birtist hann
mér i klefadyrunum. en
svo einkennilega vildi til. að
hann var í einkennisfötum
lestarstjóra. Hann sagði við
mig: ,Þú ferð ekki feti lengra.'
Mér varð litið út um gluggann og
úti vár svarta þoka. Lestinni tókst
með erfiðleikum að komast á leið-
arenda.
Eg gisti á hóteli í London og var
ráðgert að fara snemma næsta
morguns til Xewcastle-on-Tyne.
Um nóttina varð mér órótt og leit
ég oft út um gluggann, til að sjá.
hvort ekki rofaði til í þokunni. en
svo var ekki. Það togaðist á innra
með mér. hvort ég ætti að fara eða
fara ekki með lestinni. Þegar
komið var undir morgun tók ég þá
ákvörðun að fara ekki svo karl-
mannlegt sem það nú var. og lagð-
íst til svefns.
Ráðgert hafði verið. að véla-
verkfræðingur nokkur yrði -mér
samferða til Newcastle vegna tog-
vindu, sem verið var að smíða í
togara minn. Jörund. Þegar nokk-
uö var áliðið morguns hringdi
verkfræðingurinn til mín á hótel-
ið og spurði. hvers vegna ég hefði
ekki mætt á Kings Cross járn-
brautarstöðinni. Eg gat lítið
annað sagt. en að ég hefði sofið
yfir mig. Hann tók því vel og
ákváðum við ferð okkar næsta
dag.
Síðdegis sama dag hringdi hann
til mfn aftur og liafði nú þau
tiöindi að segja íiiér. að járnbraut-
arslys hefði orðið. Það var lestin.
sem við áttum að fara með. Sau-
tján manns fórust og fjöldi slasað-
ist. Verkfræöingurinn bætti við:
„Eg verð víst að þakka þér lífgjöf-
ína." Eg kvað það ekki rétt vera.
annað lægi til grundvallar. En ég
sagði honum alla söguna næsta
dag.
— Verður þú ennþá var við
þennan vin þinn?
— Já. ekki get ég neitað því. en
þá heyri ég aðeins til hans. en sé
hann ekki.
— Hvaðan kemur þessi maöur
og hvað ræður þessu?
— Því er erfitt að svara og
fullyrða nokkuð um það. En mitt
álit er. að hér sé um að ræða
framliðinn mann. sem lúti mabti
hinnar jákvæðu tilveru. Öll Itans
verk bera þess vitm.
— Bjó.
©