Tíminn - 02.02.1967, Blaðsíða 7

FIMMTUDAGUR 2. febrúar 1967
TÍMINN
MINNING
Georg K. Brönsted, lektor
Húin 27. des. síðastliðinn andað
i'St fyrrverandi menntaskólalektor
og kennari við Kennaraháskólann
í Kaupmannahöfn, George Brön-
sted.
George Köes Bröndsted var Lxóð
ir dr. phil. Johs. Brönsted, for-
stjóra ÞjóSminjasafnsins danskta
og dr. phil. Holger Bröndsted,
fyrrv. lýðháskólastjóra.
Þessir bræður voru af gamalli
danskri prestaætt og rótfastir
mjög í gamalli tþjóðlegri menningu
eins og hún gerist bezt meðal
danskra háskólaborgara.
George Bröndsted iágu málefni
Suður-Jótlands mjög á hjarta og
var hann um ánahil menntaskóla-
kennari í Aabenraa. Aðalgreinar
hans við cand. mag. próf voru
dianska, enska og þýzka, munu fá-
ir Danir bafa haft annað eins vald
á danskri tungu og hann og
enskumtaður var hann afburðagóð
ur.
Að loknu átta ára kennslustarfi
í Aabenraa flutti lektor Brönd
sted til Kongens Lyngby og gerð-
ist kennari við menntaskólann
þar, en þar var íslendingurinn
Sigurður Sigtryggsson rektor í
nokkur ár.
Þegar Bröndsted komst á eft-
irlaunaaldur 1952 var bann oft
forfallakennari í Suður-Jótlandi
og áhuginn á því að kynna öðr-
um danska tungu og menningu
varð tiLþess, að hann lagði leið
SÍSia til íslands veturinn 1959.
í liðlega tvo mánuði leiðbeindi
Bröndsted í dönsku í öUum ísl.
menntaskólunum, Kvennaskólan-
um í Reykjavík, Hlíðardalsskólan-
um, Samvinnuskólanum auk
margra giagnfræðaskóla.
Á þessum 'tíma kynntist hann
fjöida manna og var, að því er ég
bezt veit hvers manns hugljúfi.
Allt fram á síðasta sumar þegar
ég hitti hann síðast, spurði hann
eftir íslenzkum vinum sínum, var
mér oft undrunarefni hversu vel
þessi aldraði maður mundi nöfn
manpa, sem bann hafði aðeins ver-
ið samvistum við í nokkra daga.
Áhugi hans á öðru fólki og djúp-
stæður miannkærleikur leiddu
huga hans mest til þeirra, sem á
einhvern hátt voru hjálparþui 'i.
Þegar hann hafði fengið nýjustu
fréttir af þeim, sem í vanda
voru staddir, gat hann tímunum
saman rifjað upp giamlar minn-
ingar með íslenzkum vinum.
IJann fór í huganum viða um
landið. Vetrarkvöld í Krýsuvík á
leið til Hlíðardalsskóla leið hon-
um að ég held aldrei úr minni
Og eins minntist hann með þakk
látum huga samverustunda með
nemendum og skólastjóra. Heim-
sókn í íslenzka torfkirkju í fylgd
■með Þórarni Björnssyni skóla-
meistara var meðal hans hugljúf-
ustu minninga. Ferð til Þingvallia,
Guðrún Andrésdóttir
frá Hemlu
í dag er til moldar borin Guð-
rún Andrésdóttir frá Hemlu, Rang
árvöllum. Guðrún var fædd 13.
apríl 1880, og ólst upp hjá for-
eldrum sfnum á því merkisheimili,
þar til hún giftist Jóni Ólafssyni
frá Uxahrygg, og stofnuðu þau
þar bú.
Börn þeirra eru: Ólafur bygginga
meistari Rvk., Lilja húsfreyja Rvk.,
Marel bifreiðastjóri, Selfossi,
Andrés byggingaverkam., Rvk., og
Guðbjartur forstj. Selfossi. Eftir
21 árs hjónaband missti Guðrún
mann sinn og var þá ein uppistand
andi með sinn stóra barnahóp.
Eldra fóll;, sem man tíðarandann
og erfiðleikana á þeim tímum, mun
betur skilja hversu mikið afrek
það var hjá Guðrúnu að bjarga
sér og sínum áfram. Komu þá
fram hjá henni þeir beztu eigin
leikar, sem íslenzku alþýðufólki
eru gefnir, vinnusemi, ráðdeild og
óbilandi trú á góðan Guð. Um ára-
bil var Guðrún hjá bróður sínum,
Sighvati Andréssyni, bæði að Ár-
tungum og Ragnheiðarstöðum, og
það eru hlýjar minningar og þakk
laeti sem fylgja henni frá öllu
frændfólkinu frá Ragnheiðarstöð-
um.
Guðrún bar gæfu til þess, að sjá
barnahóp sinn komast upp og naut
í ellinni kærleiks þeirra og bama
barnanna.
Hér í Reykjavík bjó hún hjá
syni sínum Ólafi Jónssyni bygg-
þar sem Kristján Eldjárn var leið-
beinandi, var samanofin minning-
unni um tnikla menningarsögu.
Viðtökur á íslenzkum heimilunum
voru honum kært umræðuefni og
eiins brennandi áhugi nokkurra
kennara, sem hann kynntist. Sér-
staklegia minntist hann dvalar
sinnar á heimili frú Guðrúnar
Helgadóttur, skólastjóra, sem
hann mat mjög mikils.
Háskóla fslands gaf Bröndsted
góðar gjafir, en til vísindaiðkana
hneigðist hugur bans mjög. Síð-
asta verk hans, Havfruens Saga,
kom út eigi alllöngu fyrir dauða
hans, en að því verki hafði hann
unnið vel og lengi í tómstundum
sínum.
George Bröndsted var sannur
fulltrúi hinnar humianistisku
menningar, sem var aðalsmerki
menntamanna á öndverðri þessari
öld en gerist nú æ fágætari. Hin
víðfeðma klassiska menntun, sem
hann hafði aflað sér er nú mjög
sjialdgæf síðan áhugi og( viðfangs-
efni háskólamanna urðu fleiri og
með öðrum hætti.
Ég held, að allir sem kynntust
þessum ágæta manni og hlutu vin-
áttu hans hafi vaxið af þeim kynn
|um og orðið betri menn eftir en
! áður.
i Betri orðstír getur kennarj
naumast hlotið.
Ólafur Gunnarsson.
George K. Bröndsted, sem
minnst er hér að framan var hag-
mæltur vel en flíkaði lítt kveð-
skap sínum. Hér birtist eitt kvæða
hans í þýðingu Ólafs Gunnarsson-
ar.
Tvær verndardísir vegi mínum
lýsa,
þær veita líf og skjól, þeim ann
ég trúr.
Bölsýni og trega á bug þær ör-
uggt vísa
og birfa sólar fylgir hverri skúr.
Vildi ég grípa gleði heimsins
alla,
hún gekk á braut og nvarf í
skuggaveldi.
í skaut mér varla vínber göfug
falla,
en vinarhönd þau öll mér þrosk
uð seldi
Eitt kvöld var kvalahúm j mín-
um ranni,
um kviku hugans læddust svart-
■ar myndir.
Andhverfa lífsins illskubálin
kyndir.
Eldskriftin ristir rúnir ræðar fá-
um.
Þá sá ég stjömu blika á himni
háum
og hún var gleðiboði þreyttum
manni.
ingam., og hélt jafnframt heimili
fyrir son sinn, Andrés.
Löngu lífi merkiskonu er lokið,
megi ísland eignast fleiri slíkar.
Karl Jóliann Karlsson.
LEÐUR — NÆLON OG
RIFFLAÐ GÚMMÍ.
Allar sólningar og aðrar
viðgerðir afgreiddar með
stuttum fyrirvara.
Skóvinnustofan
Skipholti 70
(inngangur frá bakhlið.)
Sinféníutónleika
Flutning nýrra verka, sem
ekki hafa verið flutt hér áður,
má telja til merkisviðburða.
Það er ekki daglega að við
heyrum hér, stórverk á borð
við t.d. 9. sinfóníu Beethovens
sem Sinfóníuhljómsveitin, á-
samt söngfólki kom á framfæri
á s.l. starfsári. — Þó miðar
þessu öllu jafnt og þétt áfram
og bráðlega má vænta Missa
Solemnis. — Á síðustu tónleik-
um hljómsveitarinnar var fl.utt,
hér í fyrsta sinn, Stabat Mater,
eftir pólska tónskáldið Koral
Szymanowski (1882—1937).
Hann mun þó öllu kunnari sem
höfundur píanó-tónsmíða enda
sjálfur ágætur píanóleikari. —
Stabat Mater er Polyfón-kór-
inn og Sinfóníuhljómsveitin,
fluttu nú, er ekki kirkjuverk
í þess orðs merkingu, þótt
notaðui sé latneskur texti.
Verkið á mikið fremur heima
í konsertsal, og nær þar fylii-
lega rétti sínum. Hinir sex þætt
ir verksins, búa yfir einföldu
tjáningarformi, sem mjög að-
gengilegt má kalla við fyrstu
heyrn. Það er hins vegar öllu
erfiðara, að koma söngröddun-
| um, með sínum vandsungnu
stökkum vel til skila. Á Guð-
rúnu Tómasdóttur hvíldi sópr-
an-hlutverkið, og gerði hún því
j í heild ágæt skil. Röddin er
jöfn og býr yfir þeirri rósemi,
sem fellur vel að slíkum söng.
Hlutverkið krefst góðrar heyrn
ar-hæfni, og veittist Guðrúnu
það létt og eðlilegt. — Alt-
röddina fór Sigurveig Hjalte-
sted með, og er sú rödd einnig
kröfúhörð sönglega séð. Sigur-
veig gerði sínuhi hluta ágæt
skil og tókst henni vel að
þræða hin ólíkustu tónbil far-
sællega. — Þá fór Guðmundur
Jónsson með bariton-röddina,
og var mikill styrkur í rödd
hans, þótt annar þáttur verks-
ins yrði risminni en t.d. sá
fimmti, þar sem rödd hans
naut sín betur. — Polyfón-
kórinn hefir undir stjórn Ing-
ólfs Guðbrandssonar, æft þetta
verk, og þar sem starfssvið
kórsins, hefir til þessa að
mestu verið innan veggja
Kristskirkju, hefir það eðli-
lega vakið áhyggjur, hvernig
kórnum myndi reiða af, á hinu
nakta og stóra svioi Háskóla-
bíós. Hvað mundi hljómburður
segja o.s.fr. Niðurstaðan varð
sú, að söngur kórsins hljómaði
vel í húsinu, og hinn fíngerði
söngur hans, var einnig til á-
taka, þegar þess þurfti með.
Sameining raddana er sem fyrr
jöfnuð og samræmd því eðli,
sem sú músík byggir á er kor-
inn flytur, eða hinu polyfon-
iska. Það var ferskur blær yfir
söng kórsins, og ánægjulegt að
kynnast Stabat Mater í túlkun
hans, með góðri aðstoð hljóm-
sveitarinnar, og undir hinni
myndugu stjórn samlanda Szy-
manowskis — Bohdan Wodic-
zko. — Það þarf elju og dugn-
að til að flytja verk á borð
við Missa Solemnis en til að
kynna lítt kunn verk, sem
Stabat Mater þarf bæði kjark,
elju og dugnað, og hann ber,
að þakka öllum, þeim aðilum
er komið hafa þvj á framfæri.
Önnur hljómsveitarverk þess
ara tónleika voru, concerto-
grosso No. 10 eftir Handel og
fimmta Sinfónía Beethovens.
Það má segja að með tveim
fyrstu töktum sinfóníunnar séu
örlög fyrsta þáttarins ráðin
Að þessu sinni urðu þeir ör-
legaríkir, því með þeim náðist
ekki sá rammgeri svipur, sem
einkennir þann þátt. Þótt í
öðrum þætti kæmu víða fram
fallegar línur og sérlega undir
lokin, varð heildartúlkun verks
ins ekki eins mögnuð og við
hefði mátt búast, þar sem verk-
ið hefir verið lengi í deiglunni
og var eitt með því fyrsta sem
hljómsveitin flutti á sínum
tíma. í stjórn Bohdan Wodic-
zko skorti hvorki vilja né stór-
hug, en bæði er of fáliðað í
mörgum hljóðfærum og fyrir
kemur að bregðast krosstré
sem önnur. Efnisskráin var vel
og smekklega samræmd, og hin
uppbyggilegasta.
Unnur Arnórsdóttir.
ÞÝZKAR ELDHÚSINNRÉTTINGAR
úr harSpIasti: Format innréttingar bjóða upp
á annað hundrað tcgundir skópa og litaúr-
val. Allir skópar meS baki.og borðplata sér-
smiðuS. EldhúsiS fæst mcð hljóðeinangruS-
um stálvaski og raftækjum of vönduðustu
gcrð. - ScndiS eSa komið meS mál af eldhús-
inu og viS skipuleggjum cldhúsiS samstundis
og gerum ySur fast vcrStilboS. ótrúlega hag-
stætt vcrS. MuniS aS söluskattur er innifalinn
í tilboSum frá Hús & Skip hf. NjótiS hag-
stæSra greiðsluskilmála og _ _ _
lækkiS byggingakostnaSinn.
HÚS & SKIP hf.
LAUGAVEGt II ■ tlMI Glilt
BÆNDUR
K. N. Z.
SALTSTEINNINN
fæst í kaupfélögum
um land allt.
íslenzkur heimilisiSnaður,
Laufásveg 2.
Höfum mikið úrval af fal-
legum ullarvörum, silfur-
og leirmunum. tréskurði.
batik munsturbókum og
fleira.
íslenzkur heimilisiðnaður,
Laufásveg 2.