Alþýðublaðið - 01.05.1985, Blaðsíða 6

6
Miðvikudagur 1. ma( 1985
Eyjólfur K.
Sigurjónsson:
Ég hefi lofað að skýra
hér frá störfum Fram-
kvæmdanefndar bygging-
aráætlunar og Stjórnar
verkamannabústaða í
borginni, en ég var þátt-
takandi í störfum þeirra
frá árinu 1968 til ársins
1980, fyrst sem formaður
framkvæmdanefndarinn-
ar en í framhaldi af því
sem formaður Stjórnar
verkamannabústaða.
í lok þessa spjalls mun
ég leitast við að setja
fram hugmyndir um þær
breytingar á húsnæðislög-
gjöfinni, sem ég tel, að
nú þurfi að gera.
Breytinga er þörf á
húsnæðislöggjöfinni
Framkvæmdanefnd
byggingaráætlunar:
Það fer ekki á milli mála, að hús-
næðiskostnaður hefir verið og er
meðal mikilvægustu þátta í kjörum
manna. Sjaldan eða aldrei hefir það
komið skýrar í ljós hér á landi,
hversu mikils launþegar meta þenn-
an þátt, en árið 1965, þegar laun-
þegasamtök í borginni sættust á
lausn vinnudeilu gegn því að gert
yrði stórt átak til lausnar húsnæðis-
málum þeirra tekjulægstu í borg-
inni.
Að undangengnum viðræðum
milli ríkisstjórnarinnar og fulltrúa
Alþýðusambands íslands gaf ríkis-
stjórnin út hinn 9. júlí 1965 yfirlýs-
ingu um húsnæðismál með eftirfar-
andi fyrirheitum:
1. Ríkisstjórnin láti reisa 1250
íbúðir í Reykjavík. íbúðirnar
verði tveggja, þriggja og fjög-
urra herbergja auk eldhúss.
2. Með byggingum þessum verði
gerð tilraun til þess að sannreyna
hve mikið megi lækka bygging-
arkostnað með stöðlun, fjölda-
framleiðslu aðferðum, góðri
skipulagningu og fullkomnustu
tækni, sem við verði komið.
3. Reykjavíkurborg verði aðili að
þessum byggingarframkvæmd-
um og fái í sinn hlut 250 íbúðir,
sem borgin ráðstafi meðal ann-
ars til útrýmingar heilsuspillandi
húsnæðis.
4. Þær 1000 íbúðir, sem falla í hlut
ríkisins skulu seldar láglauna-
fólki í verkalýðshreyfingunni á
kostnaðarverði. Lán út á þessar
íbúðir skulu nema 80% af
kostnaðarverði og vera til 33ja
ára. Þessi yfirlýsing var staðfest
með lögum nr. 97 frá Alþingi 22.
desember 1965. Gert var ráð fyr-
ir að framkvæmdanefndir bygg-
ingaáætlana störfuðu víðar en í
Reykjavík, en ekkert varð úr því.
Höfundur erindisins, semhér erbirt, erEyjólfur
Sigurjónsson, löggiltur endurskoðandi í
Reykjavík. Eyjólfur var formaður Fram-
kvœmdanefndar byggingaráœtlunar frá 1969
þar til nefndin var lögð niður 1983. Þá var hann
formaður Stjórnar verkamannabústaða í
Reykjavík frá stofnun, 1971, til ársloka 1980.
Erindið var flutt 8. mars síðastliðinn á hús-
nœðisdegi Verslunarráðs.
Sérstakri fimm manna nefnd var
falið að stjórna þessari bygginga-
áætlun í Reykjavík. Tveir nefndar-
manna voru valdir af Húsnæðis-
málastjórn ríkisins, einn af Alþýðu-
sambandi íslands, einn af Fulltrúa-
ráði verkalýðsfélaganna í Reykjavík
og einn af Reykjavíkurborg. Fram-
kvæmdanefndin tók til starfa í sept-
embermánuði 1965, en fram-
kvæmdir á vegum hennar hófust 1.
apríl 1967. Þegar byrjað var á bygg-
ingu 312 íbúða í fjölbýlishúsum og
23 innfluttra einbýlishúsa. Þetta
voru fyrstu húsin sem risu í Breið-
holti. Meðan á þessum fram-
kvæmdum stóð, fékk nefndin leyfi
til að skipuleggja nýtt svæði í Breið-
holti III og voru 886 íbúðir byggðar
þar á árunum 1969—1975.
Þetta eru samtals 1221 íbúð í ein-
býlishúsum og fjölbýlishúsum. Til
viðbótar var síðan ákveðið að
byggja 30 parhús m.a. til þess að
sannreyna verðmismun á íbúðum í
parhúsum og fjölbýlishúsum.
Nokkur dráttur varð á úthlutun
lóða fyrir þennan síðasta áfanga í
verkefni Framkvæmdanefndar
byggingaráætlunar, og af þeim sök-
um hófust framkvæmdir við hann
ekki fyrr en árið 1978 og lauk þeim
árið 1980.
Heildarsöluverð 1221 íbúðar á
árunum 1967—1975 var gkr.
2.131.759.944. Mér reiknaðist svo til
árið 1980, að miðað við verðlag þess
árs hefði þurft 25 milljarða gkr. til
að byggja þessar íbúðir. Sú tala
jafngildir í dag 2.1 milljarði miðað
við byggingavísitölu. Hvað sem þvi
líður leyfi ég mér að fullyrða, að
íbúðir Framkvæmdanefndar bygg-
ingaráætlunar voru ódýrari en svar-
aði til vísitölu byggingarkostnaðar
á byggingatíma þeirra. Þær voru
einnig ódýrari en samsvarandi
íbúðir, sem á boðstólum voru á al-
mennum markaði á þeim árum.
Söluverð parhúsanna 30, sem
áður var getið var gkr. 29.800.000
fyrir hvert hús, eða 894 milljónir
gamalla króna samtals.
Eins og fram kemur í 2. lið í yfir-
lýsingu ríkisstjórnarinnar, sem ég
gat um hér að framan var nefndinni
ætlað að sannreyna, hversu mikið
mætti lækka byggingarkostnað
með stöðlun, fjöldaframleiðsluað-
ferðum, góðri ákipulagningu
o.s.frv.
Framkvæmdir
Meðal þess sem reynt var í þessu
skyni voru kaup á 23 einingahúsum
frá Danmörku fyrir milligöngu
Innkaupastofnunar ríkisins. Sú
reynsla, sem Framkvæmdanefndin
fékk af þessum húsum leiddi ekki til
þess að lengra yrði haldið á þeirri
braut, en á tímabili kom til athug-
unar að kaupa 250 slík hús. Frá-
gangur húsanna reyndist ekki eins
góður og menn voru vanir hér á
landi sérstaklega að því er varðaði
innréttingar og einangrun. Grunn-
ar og lokafrágangur urðu dýrir, en
eins og nefndin skilaði þeim í hend-
ur kaupanda eru þau snotur og
þægileg einbýlishús. Þarna kom í
ljós að íslenskir iðnaðarmenn eru
best færir um að byggja íbúðarhús,
sem henta íslenskum staðháttum og
veðurfari og uppfylla kröfur okkar
um gæði.
Þegar keypt voru svokölluð við-
lagasjóðshús vegna Vestmanna-
eyjagossins kom þessi reynsla af
innfluttum einingahúsum í góðar
þarfir og nú orðið hefir þróast í
landinu framleisla á einingahúsum,
bæði úr tré og steinsteypu, sem full-
nægir hinum ströngu kröfum okk-
ar.
Framkvæmdanefndin fékk sér til
ráðgjafar þekktan danskan arki-
tekt, Knud Hallberg, þegar um
haustið 1965. Hann lagði á ráðin
um skipulagningu á störfum nefnd-
arinnar fyrstu árin og kom síðan
nokkrum sinnum til landsins til að
fylgjast með framvindu mála.
Arkitektar, verkfræðingar og
tæknifræðingar voru ráðnir til
starfa, og komið á fót teiknistafu,
samkv. tillögum Hallbergs. Samtals
unnu 20 manns við hönnun og yfir-
stjórn á vegum nefndarinnar til árs-
ins 1969, en þá var starfsemin end-
urskipulögð. Teiknistofa F.B. sá að
mestu leyti um hönnun á þeim fjöl-