Alþýðublaðið - 01.05.1985, Blaðsíða 15

Miðvikudagur 1. maf 1985
15
. Kosn apr.83 DV £ okt 83 DV í mars 84 HV í apr 84 DV í maí 84 HV £ jiSl84 DV £ sep84 DV £ bkt84 NT £ nóv84 NT £ jan85 HP £ Jan85 DV £ | jan85 iagv. feb85 NT £ feb85 f Mars85 D/ £ mars85 IIP £ apr.05
A 11.7 8.2% 9.4% 6.8% 8.4% 6.4% 9.8% 6 • 2°o 8.9% 15.4% 15.3% 20.1 20.5 23.6 22.5 19.9 22.3
B 19.0 14.8 17.o 17.1 18.4 14.7 13.6 15.8 23.6 17.7 17.8 13.2 9.9 15.0 13.5 16.2 10.8
C 7.3 3.7 2.7 3.7 3.7 6.2 5.4 8.4 7.0 6.6 5.4 6.0 6.0 | 5.4 4.5 5.6 5.6
D 39.2 47.9 51.1 52.1 48.1 48.8 44.6 40.4 37.8 35.4 39.7 37.3 40.4 1 33.2 34.0 36.1 41.0
G 17.3 18.o 14.9 9.3 15.6 14.9 20.3 19.9 13.0 14.6 14.9 13.5 10.8 14.7 13.0 15.1 13.2 —.
V 5.5 7.2 4.9 9.2 5.8 8.1 6.3 9.o 9.4 7.7 6.5 10.0 H. 2 6.6 7.5 6.7 5.4
X 0.0 o.2 0.0 1.8 0.0 0.9 0.0 o.3 o.3 2.6 o.2 0-0 1.2 1.5 0.5 0.3 0.9

Skoðanakannanir á færibandi:
Fylgisaukning
Alþýðuflokksins
stendur upp úr
Stjórnarflokkarnir hafa, vegna
ótta við stórfelldan atkvæðamissi,
gert vopnahlé um sinn og bægt frá
sér stjórnarslitatilefnunum. Virðist
nokkuð ljóst að vopnahlé þetta
muni vara út sumarið, en augu
manna beinast nú sérstaklega að
kjarabaráttunni í haust. Stjórnar-
flokkarnir óttast „kollsteypu”, er
ríða myndi stjórninni að fullu.
Vopnahlé þetta kemur á mátulegum
tíma fyrir Sjálfstæðisflokkinn, sem
fór úr um 50% fylgi niður undir
35% og er nú farinn að auka við sig
aftur. Framsóknarmenn hafa hins
vegar tilefni til að óttast um hag
sinn, þeir hafa á síðustu mánuðum
glatað miklu fylgi. En hvernig hefur
þróunin almennt verið eftir því sem
fram kemur í skoðanakönnunum?
Kannanir á færibandi
Skoðanakannanir eru um þessar
mundir gerðar allt að þrisvar sinn-
um i mánuði, alls átta nú á þremur
til fjórum mánuðum, eða fieiri en
allt árið í fyrra. Sérstaklega eru NT
og DV komnir í harða samkeppni
um birtingu á niðurstöðum kann-
ana sinna. Hagvangur og Helgar-
póstur taka þátt. Frá því í október
1983 hafa birtst hjá þessum aðilum
alls 16 skoðanakannanir, þar af 7
hjá DV, 4 hjá NT, 3 hjá Hagvangi og
2 hjá Helgarpósti.
Alþýðublaðið hefur oft gagnrýnt
þessar kannanir, hverjar fyrir sig.
Sérstaklega þegar hlutfall þeirra
sem eru óákveðnir eða neita að
svara er hátt, ofan á fámennt úrtak,
sem gjarnan miðast við símaskrá.
Þegar svo úrtakið hefur verið sund-
urliðað eftir kjördæmum eða ald-
ursflokkum, með sárafáa einstakl-
inga á bak við niðurstöðurnar.
Hitt má vera ljóst, að þegar nið-
urstöður allra þessara kannana eru
skoðaðar saman koma fram sterkar
vísbendingar og er fylgisaukning
Alþýðuflokksins t.d. það greinileg
og ítrekuð að á henni er enginn vafi.
En jafnframt koma fram miklar
sveiflur að öðru leyti sem eru
ósennilegar. Þetta á t.d. sérlega við
útkomu Kvennalistans og Alþýðu-
flokksins í könnunum á árinu 1984.
Kvennalistinn hefur þá einn mán-
uðinn 5%, með 9% næsta mánuð-
inn, fer niður í 6% næsta mánuð og
hefur síðan hoppað og skoppað
milli 6% og 11%. Þannig að t.d. í
mars 1984 hafi stuðningsmenn
Kvennalistans átt að vera um 7000,
næsta mánuð komnir í 13000 og svo
niður í 8000 í næsta mánuði. Vissu-
lega má leiða líkum að því að þegar
fylgismenn annarra flokka gerast
óánægðir þá sé Kvennalistinn
ákjósanlegt skjól fyrir konur. En
slíkar sveiflur þúsunda kjósenda
mánaða á milli verða að teljast
ósennilegar og fremur um skekkju
að ræða.
í könnununum í fyrra sveiflaðist
útkoma Alþýðuflokksins á svipað-
an hátt milli mánaða milli 6% og
10%, upp og niður án sýnilegs sam-
hengis yfir höfuð. Síðustu mánuði
hefur hins vegar ríkt nokkur stöð-
ugleiki milli 20% og 23%.
Ofan á þessar sveiflur koma síð-
an einstaka ótrúlegar tölur. T.d.
þegar NT mælir Framsókn í tæp-
lega 24% í nóvember 1984, þegar
aðrir mæla flokkinn 16—18%. Þeg-
ar Hagvangur mælir Sjálfstæðis-
flokkinn 40% í febrúar 1985 en NT
mælir hann í sama mánuði 33%. í
janúar voru birtar niðurstöður
þriggja kannana, þar sem Sjálf-
stæðisflokkur var með frá 35% í
40%. Almennt hefur Sjálfstæðis-
ílokkurinn komið sérlega vel út hjá
Hagvangi, sem og Kvennalistinn, en
Alþýðubandalagið veikt. Hjá NT-
kemur Framsóknarflokkurinn yfir-
leitt vel út.
Miklar sveiflur
í heild gefa kannanirnar sterka
vísbendingu um verulega fylgis-
aukningu Alþýðuflokksins frá síð-
ustu kosningum, en þó einkum frá
því í fyrra. Þrátt fyrir greinilega
fylgisaukningu Sjálfstæðisflokks í
kjölfar landsfundar er greinilegt að
þúsundir kjósenda hafa snúið frá
stuðningi sínum við flokkinn frá
því fyrir ári síðan, þegar kannanir
mældu hann í 50% rúmlega. í
febrúar og mars má ætla að fylgi
flokksins hafi verið komið niður í
34—35% en að líklega sé fylgjð nú
svipað og í síðustu kosningum. í
lok síðasta árs var talsverður hljóm-
grunnur fyrir „litlu flokkunum”
tveimur, Bandalagi jafnaðarmanna
og Kvennalista. Kannanir bentu til
þess að til samans væru þessir
flokkar með 16—18% og það allt
fram í febrúar, en siðan hefur sigið
á ógæfuhliðina og þeir samtals með
11—12%, sem er minna en í síðustu
kosningum. Fylgi Framsóknar-
flokksins hefur í könnununum
sveiflast talsvert, og oftar en ekki í
öfugu samhengi við Sjálfstæðis-
flokkinn, það er að segja sjaldnast
fer það saman að stjórnarflokkarn-
ir auki eða tapi fylgi samtímis. Vor-
ið 1984 var Framsókn í 17—18%,
fór niður í 14—15% um haustið,
heldur upp á við í byrjun árs, en síð-
an niður á við aftur í síðustu könn-
unum og er sennilega í 12—14% um
þessar mundir. Alþýðubandalagið
virðist hafa verið sterkt í kjarabar-
áttunni á síðasta hausti, en hefur á
þessu ári átt erfitt uppdráttar og
hefur í síðustu 6 könnunum verið
með að meðaltali 13—14%.
Fyrirvarar
Hafa ber i huga, að tölur þessar
eiga við um þá sem taka afstöðu og
sú útkoma er síðan yfirfærð á þá
sem í könnununum taka ekki af-
stöðu (óákveðnir, neita að svara,
ætla ekki að kjósa o.s.frv). Með
öðrum orðum er gengið út frá þeirri
forsendu, að hinir síðarnefndu
skipi sér á svipaðan hátt á flokka og
hinir fyrrnefndu. Þegar hópurinn
sem gefur ekki upp ákveðna af-
stöðu er stærri en afstöðuhópurinn
— og það hefur skeð — þá er í raun
verið að fullyrða um afstöðu meiri-
hlutans út frá afstöðu minnihlut-
ans. Óhætt er að fullyrða að hóp-
arnir eru ekki eins. Þannig eru t.d.
konur hlutfallslega fleiri í óákveðna
hópnum og þær kjósa öðruvísi en
karlarnir. Sama má segja urn ald-
ursflokka og einnig er mismunandi
afstaða eftir kjördæmum og mis-
stórt hlutfall þeirra sem gefa ekki
upp ákveðna afstöðu. Ljóst dæmi
um þetta er síðasta könnun Helgar-
póstsins. Þar gáfu hlutfallslega
mun fleiri upp afstöðu í Reykjanes-
kjördæmi en í Reykjavík og dreif-
býliskjördæmunum.
Þannig að óþarfi er að trúa þess-
um tölum niður í einstakt brot úr
prósentu. En þegar æ fleiri fram-
kvæma skoðanakannanir og það
með stuttu millibili má sjá sterkar
vísbendingar um hvað sé að gerast
hjá kjósendunum. Enginn efast um
að Alþýðuflokkurinn hafi stórlega
aukið fylgi sitt, að þúsundir hafi
lýst yfir stuðningi við flokkinn.
Hvort flokkurinn er i 20% eða 24%
akkúrat núna skiptir ekki öllu. Það
skiptir máli á kjördegi.
Frá öllum flokkum
Það hefur verið sagt um fylgis-
aukningu Alþýðuflokksins, að
helst hafi til hans leitað óánægðir
sjálfstæðismenn. Og mikið rétt
fylgi Sjálfstæðisflokksins hefur
undanfarna mánuði hrapað sam-
hliða verulegri fylgisaukningu Al-
þýðuflokksins. En þegar skoðana-
kannanir eru athugaðar með þetta í
huga kemur hins vegar í ljós að
Sjálfstæðisflokkurinn er búinn að
glata sínu 50% fylgi frá því fyrir ári
síðan niður í 38—40% í haust, þeg-
ar Alþýðuflokkurinn var enn ca.
8% flokkur. A því tímabili voru
það einkum hinir stjórnarand-
stöðuflokkarnir sem fengu fylgi til
sín. Eftir hina miklu fylgisaukn-
ingu Alþýðuflokksins blasir við að
allir aðrir flokkar hafa verið að
tapa. Með öðrum orðum má gera
ráð fyrir því að hið nýja fylgi Al-
þýðuflokksins komi frá öllum
flokkum. Fylgisaukning Sjálf-
stæðisflokksins í kjölfar lands-
fundar hafði ekki áhrif á fylgi Al-
þýðuflokksins, nema síður sé. Þessi
fylgisaukning virðist fyrst og fremst
hafa bitnað á samstarfsflokknum,
sem bendir til þess að á landsfund-
inum hafi Sjálfstæðisflokkurinn
viðhaft meiri framsóknarmennsku
en sjálfur Framsóknarflokkurinn.
Að vísu var Framsóknarflokkurinn
ekki búinn að halda miðstjórnar-
fund sinn þegar könnun HP var
gerð og því hefur framsóknar-
mennskan sem þar var stunduð
ekki kómist til skila enn (NT ætti að
hafa könnun núna, meðan einhver
áhrif kunna enn að vara!).
„Litlu” flokkarnir
„Litlu” flokkarnir nýju, Banda-
lag jafnaðarmanna og Samtök um
kvennalista hafa átt erfitt uppdrátt-
ar og ekki tekist að tryggja sér
traust og varanlegt fylgi. Fylgi
Kvennalistans hefur sem áður segir
ætt upp eða niður milli 5% og 10%,
en virðist nú vera í 6—7%, sem ekki
getur talist stórt stökk frá síðustu
kosningum (5.5%). Bandalag jafn-
aðarmanna átti verulega undir
högg að sækja og var nálægt and-
láti síðari hluta árs 1983 og fram á
vor 1984. Eftir sæmilega skorpu
síðasta haust virðist Bandalagið
vera komið í 5—6% um þessar
mundir, sem er nokkru minna en í
síðustu kosningum (7.2%). Það má
kannski segja um þessa flokka að
þeir kastist fram og til baka í öldu-
róti stjórnmálanna og komist lítt
áleiðis. Velgengni Kvennalistans
virðist fyrst og fremst bundin við
óánægju kvenna úr öðrum flokk-
um og Bandalagið byggir grundvöll
sinn fyrst og fremst á Stór-Reykja-
víkursvæðinu, einkum meðal ungs
fólks.