Morgunblaðið - 29.12.2002, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 SUNNUDAGUR 29. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
HLJÓMSVEITIN Írafár er vinsæl
meðal barna og unglinga, en mikill
áhugi var meðal barna á Húsavík á
tónleikum sveitarinnar á Fosshóteli
Húsavík á dögunum. Hljómsveitin
stóð vel undir væntingum og fékk
Birgitta áhorfendur til að syngja
með lögum sveitarinnar. Að tón-
leikunum loknum áritaði hljóm-
sveitin plaköt og geisladiska fyrir
börnin. Þá vildu margir fá Birgittu
til að vera með sér á mynd sem hún
og gerði af sinni alkunnu ljúf-
mennsku.
Reinhard Reynisson bæjarstjóri
færði Birgittu gjöf frá Húsavík-
urbæ, sagði það þakklætisvott til
hennar þar sem hún héldi mjög á
lofti sínum heimabæ sem og gildi
fjölskyldunnar auk þess sem hún
væri góð fyrirmynd æskunnar í
landinu.
Það voru nokkur fyrirtæki á
Húsavík sem buðu yngri kynslóð
bæjarins upp á þessa tónleika og
voru þeir mjög vel sóttir, bæði af
börnum og svo foreldrum þeirra
sem virtust vera með á nótunum
jafnt og börnin þegar sveitin spilaði
lögin af nýju plötunni.
Birgitta
í Írafári
vinsæl
á heima-
slóðum
Hljómsveitin Írafár náði upp mjög góðri stemmningu á Húsavík.
Morgunblaðið/Hafþór Hreiðarsson
Mikil ásókn var hjá börnunum í að fá áritun á plaköt og geisladiska hjá Birgittu og félögum hennar í Írafári.
SAMTÖK verslunar og þjónustu
(SVÞ) telja að leiðbeinandi reglur
um viðskipti birgja og matvöruversl-
ana, sem Samkeppnisstofnun gaf ný-
lega út, sýni „eindæma forræðis-
hyggju af hálfu stjórnvalda gagnvart
frjálsum og eðlilegum viðskiptum
þeirra sem í hlut eiga“. Samtökin
telja að nær væri að aðilar settu sér
sjálfir viðskiptareglur án afskipta
hins opinbera.
„Ef svo fer sem nú horfir hlýtur
ríkið að setja viðskiptareglur á önn-
ur fyrirtæki í landinu eins og sjáv-
arútvegsfyrirtæki, iðnfyrirtæki,
tryggingafyrirtæki, banka, fjármála-
fyrirtæki, og aðra sem hingað til hafa
notið frjálsra viðskipta innan ramma
samkeppnislaga,“ segir í yfirlýsingu
frá SVÞ.
Samtökin telja að fordæmið sem
þessar reglur gefi hljóti að vera
áhyggjuefni fyrir viðskiptalífið í
landinu. Bent er á að í reglunum
segi: „Þó hér sé fyrst og fremst um
leiðbeinandi reglur að ræða er rétt
að benda á að það kann að fara gegn
samkeppnislögum ef fyrirtæki með
verulegan markaðsstyrk nýtir þann
styrk til að semja sig frá þeim
ákvæðum reglnanna sem hér fara á
eftir.“
Um þetta segir í ályktun SVÞ:
„Þar með er kveðið á um að regl-
urnar séu annað og meira en leið-
beinandi því ef ekki er farið eftir
þeim geti það varðað viðurlögum
samkvæmt samkeppnislögum.“
Kannast ekki við ósætti
milli smásala og birgja
Í reglunum er m.a. kveðið á um
hvert innihald samninga matvöru-
verslana og birgja á að vera. „Nú er
það svo að í nokkrum tilvikum eru í
gildi samningar á milli smásala og
birgja um þeirra viðskipti. Með nýju
reglunum má ætla að þeir séu fallnir
úr gildi ef innihald þeirra er ekki í
samræmi við reglur Samkeppnis-
stofnunar, þó svo að báðir aðilar séu
fullkomlega sáttir við samninginn.
SVÞ hafa fyrir því áreiðanlegar
heimildir að samskipti smásala og
birgja séu nær undantekningalaust
vinsamleg, enda beggja hagur að svo
sé. Hafi einhverntíma verið ósætti
meðal þessara aðila er það ekki svo í
dag.
SVÞ gáfu út Siðareglur fyrir inn-
kaupamenn verslana, fyrir rúmum
tveimur árum, sem flestar stærri
matvöruverslanir starfa eftir í dag,
eða hafa til hliðsjónar við innkaup.
Þær voru gerðar að breskri fyrir-
mynd og lagaðar að íslenskum að-
stæðum. Reglur Samkeppnisstofn-
unar eru hins vegar óþjálar og
íþyngjandi fyrir samnings- og við-
skiptafrelsi matvöruverslana og
birgja.
SVÞ fagna því hins vegar að Sam-
keppnisstofnun skuli hafa horfið frá
þeim fráleitu ákvæðum sem voru í
drögum að reglunum sem send voru
til umsagnar sl. vor þar sem ákvæði
var um að matvöruverslunum væri
ekki heimilt að versla við aðra en inn-
lenda birgja, nema þeir gætu lagt
fram sannanir um að þeirra vörur
væru dýrari en birgja erlendis.“
SVÞ vilja að nokkur atriði í regl-
unum þurfi að skoða nánar þar sem
þau orki tvímælis.
„Reglurnar grípa inn í samnings-
frelsi og viðskiptafrelsi sem gildir
lögum samkvæmt.
Óljóst er hver lagaleg staða hinna
leiðbeinandi reglna er. Ekki verður
séð að þær geti verið bindandi fyrir
samningsaðila þó þess sé getið í regl-
unum.
Ekki verður séð hver ástæða eða
þörf þess er að setja slíkar reglur að-
eins fyrir viðskipti birgja og mat-
vöruverslana fremur en viðskipti
annarra viðskiptagreina.
Ákvæði 2. gr. um skriflega við-
skiptasamninga víkur frá þeirri
meginreglu að munnlegir samningar
séu jafnréttháir skriflegum samn-
ingum.
Ákvæði 4. gr. kveður á um kostnað
við kynningar- og markaðsstarf.
Ekki verður séð hvers vegna hið op-
inbera þurfi að setja reglur um skipt-
ingu þessa kostnaðar milli samnings-
aðila þar sem um er að ræða hluta
almennra viðskiptaskilmála sem
mönnum er frjálst að semja um.
Sama er að segja um 5. gr. þar sem
settar eru reglur um hvernig hillu-
uppröðun skuli háttað.“
Samtök verslunar og þjónustu gagnrýna nýjar reglur um viðskipti birgja og matvöruverslana
Sýna eindæma forræð-
ishyggju stjórnvalda
UMBOÐSMAÐUR Alþingis hefur
komist að þeirri niðurstöðu að
Landlæknisembættið hafi með
bréfi sínu til fyrirtækis, sem fékk
sendan lyfjalista fyrir mistök úr
apóteki Lyfju í sumar, gengið
lengra en því var heimilt sam-
kvæmt lögum. Í bréfinu var m.a.
staðhæft að framkvæmdastjóri fyr-
irtækisins hefði dreift viðkvæmum
persónuupplýsingum, þ.e. því hald-
ið fram að framkvæmdastjórinn
hefði komið lyfjalistanum til fjöl-
miðla. Þá kom fram í bréfinu að
embættið teldi að framkvæmda-
stjórinn hefði brugðist trúnaði við
tiltekna sjúklinga.
Í niðurstöðu Umboðsmanns Al-
þingis segir: „Það fellur […] utan
lögbundins hlutverks landlæknis
að tilkynna aðila á borð við fram-
kvæmdastjóra X ehf. [innskot
blaðamanns: nafn fyrirtækisins
kemur ekki fram í umfjöllun um-
boðsmanns] að embættið telji hann
hafa brugðist trúnaði við tiltekna
sjúklinga og jafnframt að stað-
hæfa, án sérstakrar rannsóknar, að
hann hafi staðið að því að dreifa
viðkvæmum persónuupplýsingum.
Það er því niðurstaða mín að emb-
ætti landlæknis hafi gengið lengra
í þessu máli en gat samrýmst því
hlutverki sem embættinu er falið í
lögum.“
Sendur fyrir mistök
Forsaga málsins er sú að lyfja-
listi úr apóteki Lyfju var í sumar
fyrir mistök sendur með símbréfi
til títtnefnds fyrirtækis en Lyfja-
stofnun hafði óskað eftir því að fá
listann sendan. Að því er fram
kemur í gögnum Umboðsmanns
Alþingis uppgötvuðust mistökin
fljótlega og því þegar haft sam-
band við umrætt fyrirtæki og þess
óskað að listanum yrði eytt.
„Framkvæmdastjóri X ehf. hafði
hins vegar boðsent listann til Per-
sónuverndar, að höfðu samráði við
lögreglu og framkvæmdastjóra
Persónuverndar,“ segir í gögnum
Umboðsmanns Alþingis. „Um-
ræddur listi barst síðar í hendur
fjölmiðla og varð nokkur frétta-
flutningur vegna málsins.“
Nokkru síðar barst fram-
kvæmdastjóra fyrirtækisins bréf
frá landlæknisembættinu, þar sem
segir m.a.: „Mistökin við mynd-
sendinguna munu hafa uppgötvast
mjög fljótt og í ljós komið að
myndsendingin hafði borist þínu
fyrirtæki. Samkvæmt upplýsingum
apóteksins var þegar haft samband
við fyrirtækið og rækilega útskýrt
að um alvarleg mistök væri að
ræða, trúnaðarupplýsingar höfðu
verið myndsendar á rangt númer
og óskað var mjög eindregið eftir
því að umræddum lista yrði eytt.
Var það skilningur starfsmanns
apóteksins að brugðist yrði við
beiðninni á þann hátt sem farið var
fram á. Það kemur síðan í ljós að
ekki var orðið við þessari beiðni af
þinni hálfu. Þvert á móti brást þú
þeim trúnaði sem farið var fram á
við þig og munt þú hafa staðið fyrir
því að dreifa þessum viðkvæmu
persónuupplýsingum.“
Landlæknir taki
málið fyrir að nýju
Framkvæmdastjóri fyrirtækis-
ins kvartaði yfir þessu bréfi til
Umboðsmanns Alþingis og hélt því
m.a. fram að með bréfinu hefði
landlæknisembættið farið út fyrir
valdheimildir sínar. Í niðurstöðu
sinni segir Umboðsmaður Alþingis
m.a., auk þess sem áður hefur
komið fram, að ekki verði séð að
embætti landlæknis hafi látið fara
fram sjálfstæða rannsókn á atvik-
um málsins og m.a. gefið fram-
kvæmdastjóra fyrirtækisins kost á
því að tjá sig áður en embættið
sendi honum umrætt bréf. „Ég
beini þeim tilmælum til landlæknis
að hann taki mál þetta til með-
ferðar að nýju, komi fram ósk um
það frá A [framkvæmdastjóra fyr-
irtækisins].“
Umboðsmaður Alþingis fjallar um
bréf frá Landlæknisembættinu
Gekk lengra en
heimilt var sam-
kvæmt lögum
EINN ökumaður var tekinn
grunaður um ölvun við akstur á
Akureyri snemma í gærmorg-
un. Við yfirheyrslu kom í ljós að
maðurinn var ökuréttindalaus
og hafði einmitt verið sviptur
réttindum vegna ölvunarakst-
urs, samkvæmt upplýsingum
lögreglunnar á Akureyri.
Tekinn
próflaus
og ölvaður