Morgunblaðið - 29.12.2002, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 SUNNUDAGUR 29. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÞÓTT Íslendingar séu ekki alltaf
sammála um sjávarútvegsmál virð-
ast þó allir vera sammála um að of fá-
ir þorskar séu í sjónum við landið.
Hafrannsóknastofnunin hefur verið
mikið á milli tannanna á fólki í þess-
ari umræðu og sýnist sitt hverjum
um ráðgjöf stofnunarinnar í fisk-
veiðimálum. Það vita hins vegar ekki
allir að Hafrannsóknastofnunin á til-
raunaeldisstöð skammt frá Grinda-
vík, nánar tiltekið að Stað, þar sem
verið er að beita nýjum aðferðum við
það að stækka þorskstofninn.
Eldi þorskseiða
Undanfarin 10 ár hefur Hafrann-
sóknastofnunin verið að gera til-
raunir með framleiðslu þorskseiða í
tilraunaeldisstöðinni og á hverju ári
hafa verið framleidd nokkur þúsund
seiði sem notuð hafa verið í ýmis
rannsóknaverkefni í stöðinni.
Í samanburði við framleiðslu laxa-
seiða er þorskseiðaframleiðslan
mjög sérhæfð og flókin. Kviðpoka-
seiðin eru afar smá við klak og þurfa
að nærast á lifandi svifdýrum fyrstu
tvo mánuðina. Svifdýrin eru ræktuð í
miklu magni í eldisstöðinni og getur
uppvaxandi þorskseiði étið þúsundir
svifdýra á degi hverjum og aukið
þyngd sína um allt að 20% á dag.
Eftir tvo mánuði eru seiðin farin
að éta þurrfóður eingöngu og tveim-
ur mánuðum síðar hafa þau verið
bólusett og eru klár til flutnings í
aðrar seiðastöðvar.
Aukinn áhugi á þorskeldi
Hafrannsóknastofnunin hefur
brugðist við stórauknum áhuga á
þorskeldi með því meðal annars að
leggja aukna áherslu á þorskseiða-
framleiðsluna. Stofnunin er leiðandi í
stefnumótunarverkefni um þorsk-
eldi sem nú er í fullum gangi í sam-
vinnu við stofnanir og einkafyrir-
tæki. Sjávarútvegsfyrirtæki hafa
verið að prófa sig áfram með þorsk-
eldi og hafa keypt seiðin af Hafrann-
sóknastofnun.
Árið 2001 tókst að framleiða
10.000 seiði og var meirihluti þeirra
fluttur í seiðastöð ÚA á Hauganesi
við Eyjafjörð. Seiðin hafa nú verið
sett í kvíar í Eyjafirðinum og gengur
eldi þeirra mjög vel.
Í byrjun þessa árs var ráðist í að
stækka tilraunaeldisstöðina á Stað.
Reist var 800 fermetra viðbygging
við stöðina og settur upp fullkominn
tækjabúnaður til hitastjórnunar. Í
kjölfarið urðu verulegar framfarir í
seiðaframleiðslunni og í sumar tókst
að framleiða 28.000 þorskseiði.
Sjávarútvegsfyrirtækin eru að
auka seiðaeldið og í ár tók Útgerð-
arfélag Akureyringa 12.500 seiði,
Hraðfrystihúsið Gunnvör á Ísafirði
11.000 og Síldarvinnslan í Neskaup-
stað 1.500 seiði en Hafrannsókna-
stofnunin nýtir afganginn í tilraunir.
Ef allt gengur að óskum ættu þessi
eldisseiði að verða orðin að 60–70
tonnum af spriklandi matfiski eftir
2–3 ár.
Einkafyrirtæki að hasla sér völl
Nokkur fiskeldisfyrirtæki eru nú
farin að hugsa sér til hreyfings varð-
andi þorskseiðaframleiðslu. Allar
líkur eru nú á því að þeir aðilar,
ásamt Hafrannsóknastofnun, muni á
næsta ári vinna saman að áframhald-
andi þróun þorskseiðaframleiðslu.
Stefnt er að því að auka verulega
seiðaframleiðsluna hjá Hafrann-
sóknastofnun en einnig er hugsan-
legt að einhver fyrirtækjanna hefji
eigin seiðaframleiðslu.
„Ég er því mjög bjartsýnn á að
innan fárra ára verði búið að ná tök-
um á fjöldaframleiðslu þorskseiða í
íslenskum eldisstöðvum og þar með
leggja grunninn að stórfelldu þorsk-
eldi í sjókvíum við strendur lands-
ins,“ sagði Agnar Steinarsson, sjáv-
arlíffræðingur við Hafrannsókna-
stöðina að Stað.
Vinna að stækkun
þorskstofnsins
Framleiðsla þorskseiða
hefur aukist mjög í til-
raunastöð Hafrann-
sóknastofnunar á Stað
en það er grundvöllur
aukins þorskeldis við
landið. Garðar Páll
Vignisson kynnti sér
starfsemina.
Morgunblaðið/Garðar Páll Vignisson
Agnar Steinarsson og Njáll Jónsson færa þorskseiði á milli íláta.
Morgunblaðið/Garðar Páll Vignisson
Þorskseiðin dafna vel í tilraunastöðinni á Stað.
marka má þjóðtrúna. Að sögn Leifs
Hallgrímssonar bónda hefur aðsókn
ferðamanna verið vaxandi í fjósið til
að fylgjast með mjöltum og kynnast
þessari mikilvægu búgrein. Ein-
staklega góð aðstaða er í fjósinu til
að ferðalangar geti fylgst með grip-
um og fjósverkum. Vogafjós mun
vera eina fjósið á landinu sem sér-
staklega sinnir þessari skemmtilegu
og fróðlegu þjónustu við ferða-
menn.
TVEIR kálfar komu í heiminn á
þessum jólum í ferðamannafjósinu í
Vogum. Hallgrímur bóndaefni
Leifsson er hér að kynna þá fyrir
Ídu sem býr í Noregi. Henni þótti af-
ar gaman að skoða kálfana í fjósinu.
Ekki var fylgst með samræðum
kúnna á jólanótt í Vogafjósi að
þessu sinni þar sem bændur fóru til
miðnæturmessu. Eflaust hafa kýrn-
ar þó rætt sín áhugamál svo sem
háttur er kúa á þeirri nóttu ef
Morgunblaðið/BFH
Jólakálfar í Vogafjósi
ÍSLENSK kona, búsett í bænum
Grenaa í Danmörku, ætlar að
áfrýja til kirkjumálaráðuneytisins
ákvörðun sóknarnefndar bæjarins
um að meina henni að hafa ljósa-
seríu á leiði dóttur sinnar sem lést
í bílslysi í Danmörku árið 2001.
Sóknarnefndin bar því við að ljósin
röskuðu friði og ró kirkjugarðsins.
Málið hefur vakið mikla athygli í
Danmörku og um það hefur verið
fjallað í þarlendum fjölmiðlum að
undanförnu. Sóknarnefndin tók
seríuna af leiðinu á dögunum en
móðirin og vinir hennar fóru á að-
fangadag og settu hana upp aftur.
„Lögfræðingur minn segir að
þar sem ég sé að áfrýja til kirkju-
málaráðuneytis sé málið ennþá op-
ið og þeir hafi því engan rétt til að
taka seríuna af krossinum,“ sagði
Maríanna Björg Arnardóttir, sem
býr ásamt manni sínum og þremur
börnum í Danmörku. „Garðyrkju-
stjóri garðsins sagði mér að hann
hefði fengið skipun frá formanni
sóknarnefndarinnar að taka ljósin
niður yrðu þau komin upp á að-
fangadagsmorgun. Við fórum því
síðar um daginn og settum ljósin
upp og þau loga enn.“
Tíðkast ekki í Danmörku
Fyrir síðustu jól vildi Maríanna
setja kross með ljósi á leiði dóttur
sinnar líkt og hefð er fyrir á Ís-
landi en það tíðkast ekki í Dan-
mörku. „Sóknarnefndin neitaði
mér um leyfi því þeir náðu ekki að
funda um málið, en krossinn var
samt á leiðinu yfir jólin. Nú fyrir
jólin var málið aftur tekið fyrir og
aftur neita þeir. Þá áfrýjaði ég
málinu til biskupsins í Danmörku
sem vildi ekki skipta sér af
ákvörðun sóknarnefndinnar en
benti mér á að áfrýja til ráðuneyt-
isins.“
Ljósin tekin í leyfisleysi
Maríanna segir að nú ætli hún
því að áfrýja málinu með hjálp lög-
fræðings til kirkjumálaráðuneytis-
ins. „Ég kveikti á krossinum um
miðjan desember, því lögfræðing-
urinn sagði að þar sem ég ætlaði
að áfrýja málinu væri því ólokið.
En rétt fyrir jól tók sóknarnefndin
seríuna af krossinum og rafgeym-
ana burtu í leyfisleysi. Þetta gerð-
ist meðan ég var í burtu í vinnu-
ferð. Þegar ég sá þetta brotnaði ég
saman.“
Maríanna segist finna vel fyrir
stuðningi dönsku þjóðarinnar og
að undirskriftalistar liggi víða
frammi máli hennar til stuðnings.
Þá hafi fjölmiðlar fjallað um málið
af samúð. Hún segist þess fullviss
að ef hún fengi stuðning frá Ís-
landi myndi það hafa áhrif á þróun
málsins í Danmörku.
Lætur ljós loga á leiði þrátt
fyrir mótmæli sóknarnefndar
Sóknarnefnd í Danmörku segir ljós á
leiðum trufla frið kirkjugarðsins
VERÐ á ýsu á fiskmörkuðum hefur
lækkað um fjórðung eða 25% frá 1.
september og verð á þorski um 10%.
Lækkunin er fyrst og fremst til kom-
in vegna aukins framboðs og sterkari
krónu. Við fyrstu sýn virðist sem
verðlækkunin á ýsu hafi ekki skilað
sér að fullu til neytenda.
Verð á nýjum og frosnum fiski til
neytenda lækkaði um 7,1% á sama
tímabili, þ.e frá september til desem-
ber, í neysluvísitölu Hagstofu Íslands.
Tekið skal fram að í neyslukönnun-
inni er ýsan ekki tilgreind sérstaklega
en samkvæmt upplýsingum frá Hag-
stofunni vigtar ýsan mjög þungt í
þessum lið. Því er ekki að sjá að verð-
lækkun á fiskmörkuðunum hafi skilað
sér að fullu til neytenda, að minnsta
kosti ekki enn sem komið er.
Nýr fiskur
hefur lækk-
að um 7%
BJÖRGUNARSVEIT Hafnar-
fjarðar var kölluð út um ellefu-
leytið í gærmorgun eftir að beiðni
kom frá lögreglunni í bænum um
leit að tveimur týndum börnum.
Síðast hafði sést til barnanna, sem
eru níuog ellefu ára, í Hvamma-
hverfinu í Hafnarfirði.
Þegar eftirgrennslan lögreglu
bar ekki árangur var óskað eftir
aðstoð björgunarsveitar Hafnar-
fjarðar. Samkvæmt upplýsingum
frá Landsbjörgu komu börnin
hins vegar fram skömmu eftir út-
kall eða þegar fyrstu björgunar-
sveitarmennirnir ásamt spor-
hundi voru að halda til leitar, segir
í tilkynningu Landsbjargar.
Leitað að börnum