Morgunblaðið - 04.04.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FÖSTUDAGUR 4. APRÍL 2003 MORGUNBLAÐIÐ
HAGFRÆÐINGARNIR Sigurður Jóhann-
esson og Már Guðmundsson vöruðu við því á
málfundi um efnahagsstjórn á næsta kjör-
tímabili, sem Félag stjórnmálafræðinga boð-
aði til á miðvikudag, að íslenzkur þjóðarhag-
ur ætti mjög mikið undir því að á næsta
kjörtímabili Alþingis verði ríkisfjármála-
stefnunni beitt til að ná fram mótvægisá-
hrifum gegn þenslunni sem þær umfangs-
miklu virkjana- og álversframkvæmdir sem
framundan eru munu valda.
Voru viðvaranir hagfræðinganna í takt við
mat sérfræðinga Efnahags- og þróunar-
stofnunarinnar, OECD, sem fram kemur í
skýrslu stofnunarinnar um íslenzkt efna-
hagslíf, sem birt var sama dag.
Már Guðmundsson, aðalhagfræðingur
Seðlabanka Íslands, sagði lykilatriði við
efnahagsstjórnunina vera skilvirkt samspil
milli peningamálastjórnunar, sem nú er að
mestu í höndum Seðlabankans, ríkisfjár-
mála, sem eru í höndum stjórnmálamanna,
og launaákvarðana, sem eru í höndum aðila
vinnumarkaðarins.
Már vakti í þessu samhengi athygli á því,
að völd seðlabanka í þjóðhagkerfum Vest-
urlanda væru miklu minni en kjörinna full-
trúa; „allt annað er goðsögn“, sagði hann.
Blikur á lofti
Sagði Már það vera mat sitt að fyrsti árs-
fjórðungur þessa árs sé annaðhvort fyrsti
ársfjórðungurinn í nýrri uppsveiflu í efna-
hagslífinu, eða þá sá síðasti í niðursveiflu.
Staðan nú sé á heildina litið nokkuð góð,
verðbólgan sé innan marka og nokkuð gott
jafnvægi í viðskiptum við útlönd; það nei-
kvæðasta við ástandið nú sé slaki á vinnu-
markaði, atvinnuleysi hafi aukizt. Vegna
stóriðjuframkvæmdanna sem framundan
eru séu hins vegar blikur á lofti. Það séu
horfur á meiri hagvexti vegna þessara um-
svifa og innstreymis erlends fjármagns. En
að sama skapi skapast hætta á að verðbólg-
an fari aftur af stað. Samkvæmt úttekt
Seðlabankans á efnahagsáhrifum virkjana-
og stóriðjuframkvæmdanna frá því í febrúar
sl. mætti búast við því að verðbólgan færi
vel upp fyrir þolmörk, jafnvel upp fyrir sjö
prósentustig, ef ekki yrði gripið til skil-
virkra mótvægisaðgerða. Önnur hætta felist
í því að tímabundin þensluáhrif stórfram-
kvæmdanna, gengishækkun krónunnar og
hækkun verðbólgu-, vaxta- og launastigs,
valdi öðrum útflutnings- og samkeppnisat-
vinnurekstri á Íslandi hnjaski.
Hvernig ber að nýta „svigrúmið“?
Fulltrúar stjórnmálaflokkanna svöruðu þá
fyrirspurnum.
Samantekið var tónninn sá, að talsmenn
stjórnarflokkanna sögðu ábyrga efnahags-
stjórn síðustu ára skapa svigrúm til skatta-
lækkana, þrátt fyrir það þenslutímabil sem
framundan sé; þannig verði hagvaxtaraukn-
ingunni bezt skilað til vinnandi fólks í land-
inu. Tónninn í málflutningi talsmanna
stjórnarandstöðuflokkanna var sá, að gagn-
rýna skattalækkanaloforð stjórnarflokkanna
sem óábyrg, og sögðust þeir frekar vilja
beita því svigrúmi sem hin hugsanlega hag-
vaxtaraukning komandi ára muni skapa í til-
færslur í skatta- og bótakerfinu sem sniðnar
yrðu til að koma lág- og millilaunafólki bezt.
Halldór Ásgrímsson, utanríkisráðherra og
formaður Framsóknarflokksins, sagði mikla
verðmætasköpun framundan í íslenzku hag-
kerfi. Sagðist hann og sinn flokkur hafa trú
á því að þessum tekjuauka verði hægt að
ráðstafa til skattalækkunar án þess að ýta
undir ofhitnun efnahagslífsins. Skynsamlegt
væri við þessar aðstæður að beita skatta-
lækkunum til að hjálpa til við að launahækk-
anir verði hófstilltar og til að koma til móts
við hagsmuni útflutningsgreinanna.
Birgir Ármannsson, frambjóðandi Sjálf-
stæðisflokksins, vísaði til þess að í nýrri
skýrslu OECD um efnahagsástand á Íslandi
fengju íslenzk stjórnvöld „prýðisgóða ein-
kunn“ fyrir hagstjórn sína á undanförnum
árum. Sjálfstæðisflokkurinn boðaði að halda
beri áfram á sömu braut; nýta beri hagvöxt-
inn til að bæta lífskjör með því að lækka
skatta.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, frambjóð-
andi Samfylkingarinnar, sagði mikilvægt að
allir aðilar sem mest hefðu um stjórn efna-
hagsmála að segja hér á landi – kjörin
stjórnvöld, peningamálayfirvöld og aðilar
vinnumarkaðarins – hefðu með sér gott
samráð eftir næstu kosningar um sam-
ræmda hagstjórn á kjörtímabilinu, til að
vinna gegn neikvæðum áhrifum stóriðju-
framkvæmdanna. Sagði hún að sér sýndust
skattalækkanaloforð stjórnarflokkanna
kosta að minnsta kosti 30 milljarða króna. Á
þenslutímum myndi slíkt ekki leiða til ann-
ars en að ýta enn meir undir hækkun verð-
bólgu og vaxta, og þar með yrðu skuldsett
heimilin í landinu svipt hinum meinta ávinn-
ingi af skattalækkununum. Sagði hún for-
gangsmál að nýta hugsanlegt aukið svigrúm
í ríkisfjármálunum til tekjujöfnunar í þjóð-
félaginu.
Ögmundur Jónasson, þingmaður Vinstri-
hreyfingarinnar – græns framboðs, sagði
stjórnarflokkana tvo virðast vera að reyna
að trompa hvor annan í skattalækkanalof-
orðum og að tillögur þeirra þar að lútandi
væru byggðar á „óskhyggju og líkindareikn-
ingi“, sem ekki kynni góðri lukku að stýra.
VG vildi standa vörð um íslenzka velferðar-
og menntakerfið og sagði hugsanlegan
tekjuauka ríkissjóðs eiga að nýta til að bæta
kjör hinna lægstlaunuðu.
Sigurður Ingi Jónsson, frambjóðandi
Frjálsynda flokksins, sagði sinn flokk hafa
það á stefnuskránni að viðhalda stöðugleik-
anum í efnahagslífinu en gangi það eftir að
aukið svigrúm skapist í ríkisfjármálunum á
körtímabilinu beri að nýta það í tilfærslur
sem ykju réttlæti í skattkerfinu.
Lýst eftir ábyrgri
hagstjórn á
þenslutímum
Fulltrúar stjórnmálaflokkanna voru á fundi á vegum
Félags stjórnmálafræðinga fengnir til að lýsa því
hvernig viðhalda beri efnahagsstöðugleikanum á næsta
kjörtímabili. Auðunn Arnórsson hlýddi á.
Málþing Félags stjórnmálafræðinga um efnahagsstjórn á næsta kjörtímabili
FRAMSÓKNARFLOKKURINN
hefur sett sér það markmið að lækka
skatta á næsta kjörtímabili en vill
jafnframt stíga varlegar til jarðar en
Sjálfstæðisflokkur hefur gert í
stefnuskrá sinni. Þetta var meðal
þess sem kom fram í máli Halldórs
Ásgrímssonar á lokafundi fundaher-
ferðar Framsóknarflokksins um land-
ið í gærkvöldi. Halldór sagði að fólkið
í landinu ætti að njóta ávinningsins af
þeim breytingum sem hefðu orðið á
íslenskum fjármálamarkaði og þeirr-
ar framleiðsluaukningar sem orðið
hefði í gegnum stóriðju- og virkjunar-
framkvæmdir. Hann sagði að skatta-
lækkanir myndu ekki síst gagnast
fjölskyldufólki. „En við viljum ekki
ganga of langt. Við viljum ekki ganga
lengra en við höfum sett fram vegna
þess að við viljum ekki að skattalækk-
anir bitni á velferðarkerfinu og við
viljum ekki taka áhættu í ríkisfjár-
málum og við viljum ekki taka áhættu
með stöðugleikann. Við erum þess
fullvissir að við erum ekki að taka
áhættu. Við göngum ekki jafn langt í
þessum málum og sjálfstæðismenn.
Ég ætla ekki að gera grein fyrir því
sem þeir eru að gera. Þeir gera það
sjálfir en eitt er víst, að við erum ekki
tilbúnir að taka áhættu með það að við
missum tök á ríkisfjármálunum. Þess
vegna viljum við ganga fram af
ábyrgð, af varúð, því alltaf má ganga
lengra, en það er erfitt ef menn missa
tök á efnahagsmálunum að kippa
hlutunum til baka.“
Í ávarpi sínu gerði Jónína Bjart-
marz alþingiskona jafnrétti til náms
m.a. að umræðuefni. Hún sagði að
framsóknarmenn ætluðu áfram að
vera varðmenn réttlætis og jafnræðis
í íslensku samfélagi. „Við ætlum
áfram sem hingað til að standa vörð
um að skólagjöld verði ekki tekin upp
í grunnskólum, framhaldsskólum eða
ríkisreknum háskólum og við viljum
með öllum ráðum tryggja jafnan rétt
allra til náms, óháð fjárhag og fé-
lagslegri stöðu. Við viljum leggja
aukna áherslu á verkmenntun og
styttri námsleiðir til starfsréttinda og
tryggja með því að allir eigi kost á
framhaldsmenntun við hæfi og auka
bæði samkeppnishæfni íslenskrar
menntunar og samkeppnishæfni ís-
lensks atvinnulífs,“ sagði Jónína.
Morgunblaðið/Golli
Halldór Ásgrímsson ávarpar fundarmenn á kosningafundi Framsóknar.
Skattamál til um-
ræðu á kosninga-
fundi Framsóknar
TÆPLEGA eitt þúsund íslenskir ní-
undu bekkingar taka þátt í Kapp-
Abel-stærðfræðikeppninni sem lýk-
ur með lokakeppni í Háskólabíói í
dag milli kl. 10.30 og 12. Sýning á
verkefnum nemendanna stendur
einnig yfir í Borgarbókasafni
Reykjavíkur, Tryggvatötu 15, fram
á sunnudag.
Keppnin fer þannig fram að hver
bekkur vinnur saman að lausnum
ákveðinna verkefna, þar sem þau
rökræða og komast að samkomulagi
um leiðir og lausnir. Verkefnin eru
bæði spennandi og óvenjuleg og
hafa stundum margar lausnir.
Keppnin hófst í nóvember með
því að bekkirnir unnu stórt þema-
verkefni um stærðfærði og tækni,
skiluðu faglegri skýrslu og
framvinduskýrslu, útbjuggu efni á
sýningu og kynntu verkefnið munn-
lega.
Keppnin miðar að því að höfða til
allra nemenda, ekki einungis þeirra
sem hafa gaman af stærðfræði. Með
því að vinna þemaverkefnin segjast
nemendur skilja betur hvernig
stærðfræði er notuð og hve víða hún
kemur við.
Keppnin dregur nafn sitt af Niels
Henrik Abel sem var norskur stærð-
fræðingur sem var uppi rétt eftir ár-
ið 1800. Hann vann afreksverk í
stærðfræði þrátt fyrir að deyja að-
eins 26 ára gamall. Keppnin á upp-
tök sín í Noregi þar sem áhuga-
samur kennari vildi bregðast við
slökum stærðfræðiáhuga nemenda
sinna. Norska ríkið veitti 200 millj-
ónum norskra króna í sjóð til styrkt-
ar verkefninu. Stefnt er að því að
gera verkefnið að norrænni stærð-
fræðikeppni. Í fyrra fór sigurveg-
arinn frá Íslandi, 9.F í Digranes-
skóla, og keppti í lokakeppninni í
Noregi og hafnaði í öðru sæti.
Þeir sem að keppninni standa
vilja sýna að stærðfræði snýst ekki
aðeins um að finna rétt svör heldur
að uppgötva, beita hugkvæmni,
hrífast og vinna saman.
Glæðir
áhuga á
stærðfræði
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Nemendur skoða verkefni sem samnemar þeirra gerðu í tengslum við
stærðfræðikeppnina en henni lýkur í Háskólabíói í dag.
Um þúsund ungmenni taka þátt í KappAbel-keppninni
DRÖG að stefnuskrá stjórnmála-
samtakanna Nýs afls voru sam-
þykkt án breytinga á stofnfundi
samtakanna í Rúgbrauðsgerðinni
í gær. Gert er ráð fyrir að fram-
boðslistar í Reykjavíkurkjördæm-
unum liggi fyrir um miðja næstu
viku.
Guðmundur G. Þórarinsson var
kjörinn formaður og Jón Magn-
ússon varaformaður. Aðrir sem
skipa stjórn eru Hildur Helga Sig-
urðardóttir, Ingi Björn Alberts-
son, Ragnheiður Hauksdóttir,
Tryggvi Agnarsson og Valdimar
Jóhannesson. Í samtali við Morg-
unblaðið sagðist Jón Magnússon
gera ráð fyrir að framboðslistar
fyrir Reykjavíkurkjördæmin yrðu
kynntir um miðja næstu viku.
Hann kvaðst ánægður með fund-
inn, á þriðja hundrað manns hefðu
mætt, sem hefði verið meira en
ráð var fyrir gert.
Stofnfundur samtakanna Nýs afls
Guðmundur kjörinn
formaður samtakanna
TENGLAR
...........................................
www.nu.is.
EKKI náðist að leysa ágreining milli
starfsmanna Heimahjúkrunar og
stjórnenda Heilsugæslunnar á fundi
þeirra í gær og að öllu óbreyttu
munu 55 starfsmenn Heimahjúkrun-
ar láta af störfum um næstu mán-
aðamót. Stjórnendur Heilsugæsl-
unnar segja að eingöngu sé verið að
fara að reglum ráðuneytisins um
akstursgreiðslur.
Gísli Tryggvason, lögmaður og
framkvæmdastjóri Bandalags há-
skólamanna, segir að uppsögn á
samningum sem fela í sér kostnaðar-
greiðslur og í sumum tilvikum veru-
lega kjarabót geti hver og einn túlk-
að sem uppsögn.
Aðilar munu hittast fljótlega aftur.
Enn deilt um
heimahjúkrun