Íslendingaþættir Tímans - 21.09.1974, Blaðsíða 3

þegjandi um stund, en segir svo:
,,Gunna, ég er hérna”.
Valli var næstelztur. Hann kom eitt
sinn í slægjuna til pabba sins og sagði:
„Pabbi, er ljótt að svikjast um?” ,,Já,
— en hvað meinarðu? Má ég aldrei
svikja það sem ég lofa?” —
Guðmundur: ,,Nei, nei, það mátt þú
aldrei gera.”
Valli: „Mátt þú aldrei gera það?” —
Guðm: „Nei, það má ég aldrei gera”.
Valli: „Þú ert þó ekki farinn að lofa
mér að fara niður i Borgarnes með
þér, eins og þú lofaðir mér i vetur,
þegar krakkarnir fengu að fara á jóla-
skemmtunina á Brennistöðum.”
Einu sinni, þegar við komum heim
af engjum, var vaggan með yngsta
barninu komin upp á loft til okkar og
Guðfriður farin að sitja yfir, en hafði
ekki gefið nein fyrirmæli um það við
hvaða rúm vaggan skildi standa um
nóttina.
Hófust nú kappræður — allháværar
----um málið, sem ekki verða raktar
hér, en enduðu með þvi, að við urðum
vist dálitið kindarlegar á svipinn, þvi
að kaupmaðurinn vatt sér inn til okkar
og sagði: „Mikil gustuk væri það, að
guð gæfi ykkur börn!”
Þannig liðu sex sumur i kaupavinnu
á Brekku, við holla og skemmtilega
útivinnu og einlæga og græskulausa
gamansemi æskunnar, þegar þreyta
var óþekkt fyrirbrigði.
En — „allt er i heiminum hverfullt”,
og ævihjólið snýst.
Um 1960 kom ég aftur að Litlu-
Brekku og dvaldist þar þá meira og
minna eftir ástæðum i önnur sex sum-
ur.
Guðfriður var þá hætt að hafa reglu-
legt kaupafólk til að annast, en vann
þess meira i sessinum og las bækur,
svo sem hugur hennar hafði alltaf
staðið til. Ég gat ekki fundið að hún
hefði breytzt neitt andlega, en mér
fannst húsbóndinn hljóðari en áður, en
ef svo stóð á, að rétt svar vantaði, þá
var fljótlegra að spyrja Guðmund, en
að fletta upp i bókum.
Litil vinkona min, sem fékk að koma
með mér þangað fjögur sumur gleym-
ir ekki atlætinu þar, á meðan hún lifir
og kallar hjónin aldrei annað en afa og
ömmu á Brekku.
Á þeim árum höfðum við Guðfriður
oft góðan tima til að rifja upp ýmislegt
frá gömlu, góðu árunum, þegar allir
voru ungir, eða svo fannst mér þá að
minnsta kosti, en ef vel er að gáð, þá
luku fimm manns lifsgöngu sinni þar i
hárri elli á meðan Guðfriður og
Guðmundur bjuggu á Brekku.
Guðmundur Þorvaldsson andaðist
að Tungulæk þann 31. október 1973.
Var hann jarðsunginn að viðstöddu
islendingaþættir
fjölmenni 10. nóvember. Þann dag
kom í Morgunblaðinu ágæt og sönn
minningargrein um hann, skrifuð af
Helga Hallgrimssyni. 14. nóv. kom lika
grein i sama blaði, og 8. desember
sama ár, skrifar Magnús Sveinsson
frá Hvitstöðum um Guðmund i Islend-
ingaþættina. Allar þessar minningar-
greinar lýsa báðum hjónunum og
heimili þeirra að Litlu-Brekku, þvi að
þau eru óaðskiljanleg, svo samhent og
samtaka sem þau voru og eru i hugum
okkar, sem vorum hjá þeim. Um Guð-
mund segir m.a.: „Hann var vel hag-
mæltur, en fór dult með það”. Já! Það
er vist óhætt að segja það, aldrei
heyrði ég visu, sem honum var eignuð,
en eina visu lofaði Guðfriður mér að
heyra eftir sig. Vona ég að henni þyki
ekki við mig, þó að ég láti hana fljóta
með I þessum linum.
Hún sagði afsakandi: „Unglingarnir
voru að leika sér að þvi, að rima sam-
an — foss, koss, —■ mát og grát, og þá
kom þetta ósjálfrátt
Inn þó blæði undafoss.
Ógni lifsins mátinn,
Drottinn lát þinn liknarkoss
lina harmagrátinn”.
Efni visunnar stingur i stúf við þá
glettnu og glaðlyndu Guðfriði, sem við
þekkjum bezt, en hér sannast það, sem
skáldið sagði: „Stundum þeim, sem
þrekið prýddi og kraftur, þögul, höfug
féllu tár um kinn”.
Það var mikill harmur kveðinn að
Brekku-hjónunum þegar þau misstu
tvö börnin sin um sama ieyti. Valtý
Hauk næstelzta drenginn, 9 ára að
aldri og Agústu Guðfriði tveggja ára.
Þau voru lögð i eina gröf i heimagraf-
reit.
Þá var von á barni, þvi tiunda og sið-
asta. „Til einskis barnsins var hlakkað
eins innilega og þessa”, sagði Guðfrið-
ur. Hún fór aldrei þessu vant suður til
Reykjavikur til öryggis, til að fæða
barnið þar, en það fæddist með hjarta-
galla og dó fljótlega, stór og fallegur
drengur, sem virtist vera eftirmynd
Valtýs heitins.
18. ágúst 1955 fylgdum við Astu
Jóhönnu Smith til grafreitsins. A leg-
steini hennar stendur: „Hún var ljúf-
ust allra”. Þó varð hún að kveðja i
blóma lifsins og hverfa frá þrem ung-
um börnum. Nú er hinn góði faðir
þeirra kominn til barnanna sinna, sem
kvatt hafa þennan heim.
„Ég kem á eftir kannski i kvöld...”,
segir Guðfriður. En við vinir hennar
megum ekki heyra það, við vonum að
hún haldi lifi og sinni miklu reisn á-
fram sem áður.
Mig langar til að enda þessar linur
með þvi, að endurtaka það, sem áður
hefur verið sagt: Það var alltaf til-
hlökkunarefni að fara að Brekku,
hvort heldur var i heimsókn eða til að
vinna. Þar var alltaf sama góða fólkið
fyrir að finna, Brekku-hjónin hefðu
orðið traustur hlekkur hvar sem var i
þjóðfélagskeðjunni. Þeirra mannkost-
ir og glæsileiki hefur erfzt til afkom-
enda þeirra, sem eru nú 40 á lifi.
Það er ósk og von min, að svo megi
áfram verða um aldur og ævi, hvar
sem þeir dveljast i heiminum.
Gamla kaupakonan
Gunna Bryn.
Leiðrétting
t minningargrein um Guðbrand
Magnússon i tslendingaþáttum 14.
sept. hafa fallið niður nokkur orð og
veldur meinlegri brenglun.
Á eftir tilvitnun i grein Jóns R.
Hjálmarssonar á að standa:
„Guðbrandur stóð aldrei einn i
storminum. Matthildur Kjartansdóttir
var honum frábær förunautur og styrk
stoð”.
Þetta eru lesendur beðnir að athuga.
Har. Guðnason.
ATHUGIÐ:
Fólk er
eindregið hvatt
til þess að skila
vélrituðum
handritum
að greinum í
íslendingaþætti,
þótt það sé ekki
algjört skilyrði
fyrir birtingu
greinanna.
3