Íslendingaþættir Tímans - 21.09.1974, Blaðsíða 14

Sjötugur:
Ólafur Bergsteinsson
r
Argilsstöðum
Ólafur Bergsteinsson bóndi á Árgils-
stöðum varð sjötugur 25. ágúst s.l. Sá
siður hefur komizt á hér á landi að
vinir afmælisbarns kasti á það kveðju
opinberlega og rifji upp ýmsilegt af
þvi, sem gerzt hefur á athafnasamri
ævi. Ég tel sið þennan góðra gjalda
verðan, þvi að þannig varðveitist
margs konar fróðleikur um merkt fólk
og lifið i landinu.
Ólafur á Argilsstöðum er einn þeirra
góðu drengja, sem á langri ævi hafa
notað alla krafta sina til að láta gott af
sér leiða. Mér hlotnaðist sú gæfa að
vera mörg sumur i sveit hjá Ólafi sem
unglingur og kynnast þannig skaphöfn
hans betur en flestir aðrir, velvild hans
og umburðarlyndi.
jöfnuð, en ekki mun ofmælt, að Stein-
grimur hafi verið einn mesti jarða-
bótamaður, sem verið hefir i Dölum,
siðan er þær framkvæmdir hófust. Og
þess má geta, að Steingrimur tók
aldrei eyris lán til þeirra framkvæmda
og umbóta, sem hann innti af höndum.
Eina lánið, sem hann tók um ævina,
var bústofnslán 150 kr., sem hann
greiddi fljótlega. Þó var það fjarri
skapi Steingrims að vera nurlari eða
peningasál. Hann miðaði ávöxt starfs
sins við umbætur, en ekki aura, við
menningarbrag og hagsbætur fyrir þá,
sem landið eiga að erfa, en ekki við
dautt safn, sem fúnar og eyðist. Hann
var samvinnumaður af lifi og sál og
átti sæti I stjórn kaupfélags. I félags-
málum öllum var hann áhugasamur,
en kunni þar bezt við sig sem óbrey ttur
liðsmaður. Þó átti hann sæti i hrepps-
nefnd i 30 ár og var formaður skóla-
nefndar næstum jafnlengi. Féhirðir
ungmennafélags var hann og um ára-
tugi.
Enn er eftir að geta þess, sem sizt
má gleymast þegar um ævi og starf
Steingrims er rætt. Hann kvæntist 9.
júli 1921 Steinunni Jakobinu Guð-
mundsdóttur, bónda siðast á Felli i
Kollafirði, Einarssonar. Hún er ágæt
búsýslukona, eins og hún á kyn til, en
einnig bókhneigð og vel að sér, ljúf i
viðmóti og þó stjórnsöm. Er það vist,
að Steingrimur taldi, að heill og far-
sæld heimilis þeirra væri mest henni
Áhugamál ólafs eru mörg og
þekkingarsvið, en hugstæðust sýmist
mér skógræktin alla tið hafa verið. Ár
gilsstaðir eru á sögusviði Njálu miðju,
næsti bær við Velli, þar sem hefur frá-
sögn þeirrar frægu sögu. Þegar ég var
að leika mér sem strákur að þvi að
gera stiflur i lækinn i gilinu fyrir ofan
bæinn, komu stundum I ljós undan
moldarbarði digrir trjábolir, sem báru
órækt vitni um, að á dögum Gunnars á
Hliðarenda höfðu þar vaxið miklir
skógar. En maður og sauðkind eyddu
skóginum á hörðum öldum. Strax sem
ungur maður tók ólafur sig til að gera
ofurlitla tilraun til að snúa þeirri
óheillasögu við. Hann kleif hamarinn i
gljúfrunum við Fiská, eina af þverám
að þakka, auk þess sem börn þeirra og
fósturbörn lögðu fram sinn skerf, eftir
að þau komust til þroska. Þau hjón
eignuðust sjö börn, sem öll komust
upp, og eru þau þessi: Bogi i Búðardal
(látinn), Kristinn bóndi i Tjaldanesi,
Guðrún Borghildur, gift Arna Gisla-
syni trésmið i Reykjavik, Maria Guð-
rún, gift Ólafi St. Sigurðssyni lögfræð-
ingi, Kristrún Brandis, gift Halldóri
Magnússyni trésmið i Reykjavik,
Sigriður Magga og Guðmundur (lát-
inn). Fóstursynir þeirra hjóna voru
Bogi Thorarensen, Lárus Magnússon
og Steinn Steinarr skáld.
Arið 1936 voru Steingrimi veitt heið-
ursverðlaun úr styrktarsjóði Kristjáns
konungs niunda. En stærstu heiðurs-
viðurkenninguna eignaðist hann i hug-
um sveitunga sinna, að fornu og nýju,
og annarra, sem kynntust honum og
ævistarfi hans. Ósérhlifni hans og dáð-
rik störf munu lengi verða i minnum
höfð. En þó að yfir það fyrnist, þá
verður munað það, sem enn meira er
um vert, drengskapur hans og vinar-
tryggð, hve einlægur hann var og
hjartahreinn.
Jón Guðnason
Eystri Rangár, og sótti þangað
nokkrar hrislur, birki og reyni, sem
þar höfðu þraukað af á klettasillu.
Þessar hrislur gróðursetti Ólafur við
bæinn á Árgilsstöðum, þar sem
bjuggu foreldrar hans, Bergsteinn
Ólafsson og Þórunn Isleifsdóttir. Siðan
hefur ólafur fylgt vel eftir ræktunar
starfi sinu og liklega bætt nokkrum
teinungum árlega i garðinn, sem nú
breiðir sig út frá bænum. Nú er húsið á
Argilsstöðum komið á kaf i trjá-
þykknið. Þar á hlaðinu eru nú oftar
logn en vindur, svo að manni finnst
sem maður sé kominn mörgum
breiddargráðum sunnar á jarðar-
kringluna. Þessi garður segir okkur,
þegar trén vagga sér i golunni, hversu
mjög við getum auðgað lif okkar með
þvi að hlúa að trjágróðri i kringum
hibýli okkar. Og mér kemur i hug
klnverskt máltæki: ,,Ef þú vilt verða
hamingjusamur, ræktaðu þér garð”.
Þar við má bæta öðru, sem oft má til
sanns vegar færa: ,,Sá sem gróður
setur eitt litið tré afrekar betra verk,
en sá sem skrifar margar bækur.”
Skógræktaráhugi Ólafs á Árgilsstöð-
um er sprottinn af hugsjónum hans.
Ungur fylkti hann sér undir merki
ungm. félaganna. 1 þeim hópi var sá
sigurinn hvað mest þráður að bæta
landið og klæða skógi. Þessari hugsjón
er Ólafur enn i dag að fylgja fram.
Og árangurinn er slikur, að likast þvi
er að allar jurtir sem hann
snertir, taki vaxtarkipp. Garðurinn á
Argilsstöðum hefur þvi ekki aðeins
oröið mikið augnayndi, heldur eru þær
orðnar allmargar húsmæðurnar, sem
hafa fengið að staldra þar við til að
lesa rifsber af trjánum i sultu, er
hausta tekur. Og trjágróður Ólafs
teygir sig æ lengra, þvi að meðfram
heimreiðinni eru lifvænlegir teinungar
að renna saman i skjólbelti. Er það
fögur sjón að fara þar um á sumardegi
og sjá rautt húsþakið á Argilsstöðum
skina I grænu þykkninu. Úti i Krappa,
uppgrónu hrauni milli Fiskár og
Eystri Rangár, hefur Ólafur og átt
frumkvæði að þvi að reisa skóg-
ræktargirðingu, þar sem islenzkir og
norskir flokkar skógræktarfólks hafa
sett niður þúsundir plantna. Komu
Norömannanna endurgalt Ólafur svo
14
islendingaþættir