Íslendingaþættir Tímans - 15.04.1982, Blaðsíða 3

sinn itjaldi á bakka ölfusár sumariö 1930
°g reistu þar hiís sitt.
Það sumar skein sdl oft i heiði og mér
finnsteins og sU sól, er þar gaf þeim hjón-
um geisla si'na hafi ávallt skiniö yfir þeim
eftir þaö.
Mér er þaö i barnsminni hve tilhlökkun-
in var rilí aö koma i heimsókn á heimili
þeirra hjóna. Þar rikti i senn umhyggja
°g ástUð fyrir þeim yngstu, fáguö fram-
koma og fas heimsborgarans, glaðværð
°g glettni þeirra er vildu og gátu öörum
gefið.
Laufey flutti meö sér á bakka ölfusár
akureyrska menningararfleifö og siöfág-
unog einkenndu þessir-þættirhana alla ti'ö.
Heimili þeirra hjóna var sannkallaö
nienningarheimili, sem hverjum og ein-
um var hollt að kynnast. Mér eru i fersku
niinni ýmsar kurteisisreglur, sem Laufey
kenndi mér sem barni, sömuleiðis eru
kurteisislegar málfarsábendingar Einars
frænda mins mér hugstæðar. Menn
kunna aö halda aö slikar umvandanir við
®skufólk hafi haft þau áhrif, að þaö
laðaöistekkiaö þeim, er þær gáfu. En þaö
var öðru nær, enda gertá þann hátt, sem
höfðingjum einum sæmir, með hógværö
og lítillæti ellegar kerskni og gamni.
Er leiö að jólum hlökkuðum við frænd-
systkinin á Reynivöllum mest af öllu til
jólaboösins hjá Laufeyju og Einari, enda
hvergi til sparað aö auka á ánægju okkar
barnanna.
Fyrir 12 árum fluttu þau hjónin til
Reykjavikur, þegar Einar lét af störfum i
bankanum. Fannst mér þá skarð fyrir
skildi. Fyrirhugskotssjónum minum voru
þau hjónin tákn þeirrar reisnar, sem ein-
kenndi byggðarlag þeirra um langan,
aldur.
En þetta er lifsins saga. Laufey er okk-
ur horfin á annað tilverusviö. Fyrir allt,
sem hún gaf mér vil ég þakka að lokum,
alla umhyggju, ástiiö og hjartagæsku og
hlýju.
Fjölskylda min, foreldrar og systkini
biöja henni blessunar á guðs óförnu stig-
um meö þökkum fyrir allt.
Agilstu, Gesti og Páli ásamt þeirra fjöl-
skyldum sendum viö innilegustu
samUðarkveöjur.
Helgi Bjarnason.
t
Ég held, aöþað hafi veriö komiö fram í
miðjan ágúst áriö 1931, aö viö sáum karl
°g konu koma áleiöis yfir engjarnar til
°kkar,þarsem viöfólkið á Hæli vorum aö
slá og raka. Þaö haföi eitthvaö rignt um
morguninn, og þaö var vel rakt i og beit
vel á og teigurinn stækkaöi ört, enda
rakstrarkonur nægilega nærri til þess aö
íslendingaþættir
viö sláttumennirnir héldum okkur vel aö
slættinum og litum varla upp. En hvaða
fólk gat þetta veriö sem átti leiö um teig-
inn hjá okkur þennan siðsumardag, milda
og hlýja og meö vaxandi heiörikju á
suöurlofti aösjá yfir Þrihyrning og Vest-
mannaeyjar.
Jú, þetta var enginn annar en
Einar Pálsson frændi okkar frá Hliö,
bankaritariá Selfossi og unga konan, sem
meö honum var, nett og frib og létt i spori
var náttúrlega engin önnur en konan
hans,Laufey Lilliendahl frá Akureyri, en
þau giftust snemma vors þetta áf. NU
voru þau aö heimsækja æskustöövar
Einars, höfðu komiömeð áætlunarbilnum
aö Geldingaholti og þaöan var ekki nema
klukkustundar gangur aö Hlfö og þvi
sjálfsagt að kynna okkur, frændfólkiö á
Hæli, fyrir henni Laufeyju, strax og þau
komu auga á okkur þarna á teignum.
Unga konan bauð þegar við fyrstu kynni
af sér svo góöan þokka, var svo blátt á-
fram, að þarna varö hUn strax eins og ein
afokkur, vingjarnleg og elskuleg, en þeir
eiginleíkar hafa fylgt henni þau rUm 50 ár
sem liöin eru siðan.
Þau Einar og Laufey reistu snoturt
einbýlishús noröur undir ölfusá skammt
frá bankahUsinu áSelfossi og nefndu það
Svalbarö. Nafnið átti vel viö staðinn,
þegar þau hófust handa við að byggja
þarna, en innan fárra ára uröu barna
mikil stakkaskipti bæöi úti og inni þvf aö
fljótlega gerðu þau fagran garð um-
is hUsiö með fjölbreyttum og þroskamikl-
þroskamiklum trjágróöri og innan dyra
voru þau hjónin samhent um að skapa hér
eitt hlýlegasta menningarheimili i
héraöinu. Nafniö á hUsinu varö þvi hiö
mesta öfugmæli, enda féll þab aö mestu i
gleymsku en þangaökomu margir, þvi aö
húsráöendur voru einstaklega gestrisnir
og var heimili þeirra á meban þau bjuggu
þarna i nærri aldarfjórðung minnisstæöur
rausnargaröur og áttu bæöi hjónin þar
jafnvel hlut aö.
Um þessar mundir var Selfoss orð-
in mikill samgöngumiðstöð og áfanga-
staöur, þar sem sjalfsagt var að hvilast i
heilan eða hálfan tima, þear fariö var til
Reykjavikur austan Ur sveitum eöa á
austurleið þaöan, og þá þótti frændfólki og
vinum þeirra hjóna sjálfsagt aö heim-
sækja þau og þiggja þar góðgeröir.
Laufey kunni að veita gestum af þvi lát-
leysi og nærgætni, aö sá stóri vinahópur,
sem naut gestrisni þeirra hjóna, fann ekki
annaö en að hannhefði sýnt þeim vinar-
bragö að koma þar, enda voru móttökur
allar i þeim anda.
Ég stundaöi nám við Menntaskólann á
Akureyri veturinn 1934-’35. Ég var þar aö
sjálfsögöu öUum ókunnugur en Laufey
sendi mig meö kveöju til foreldra sinna,
sem bjuggu þá enn þar á Akureyri og ráku
þar litla verslun. Mér var tekiö þar af-
bragösvel og fann ég þá fljótt, þegar ég
kynntist þeim Carli og Agústu Lilliendahl
og heimUi þeirra,.sem var bæði fágaö og
fallegt, aö Laufey myndi hafa fengiö holt
veganesti úr föðurgaröi. Allt var þar
hreint og fágaö, aldrei heyröist styggöar-
yrði i nokkurs manns garö, en góðleiki og
vinsemd ríkti í allra garð. Þetta umhverfi
og þessa þætti flutti Laufey meö sér suður
á land, og meö því yljaöi hún okkur, vin-
um og vandamönnum sem heimsóttum
hana og nutum gestrisni hennar.
Arið 1935 var Einar Pálsson skipaöur
bankastjóri viö útibú Landsbankans á
Selfossi og þvi starfi gegndi hann i 36 ár
eöa til ársins 1971. Viö þetta lögðust að
sjálfsögðu nýjar skyldur á heröar Lauf-
eyjar, þar sem oft þurfti aö taka á móti
háttsettum mönnum á vegum bankans.
En það sem sýndi best hver maöur bjó i
Laufeyju var það aö hún var eftir sem
áöur jafn gjafmild viö gesti og gangandi
og boöin og búin aö taka þreytta ferða-
menn inn á heimili sitt þó aö hún væri nú
komin á hærra þrep i þjóöfélaginu.
Ég flutti að Selfossi meö fjölskyldu
mina i árslok 1945 og bjó þvi i nábýli við
þau Einar og Laufeyju i meira en aldar-
fjóröung. Óhætt er aö segja aö betri og
elskulegri nágranna varöekki á kosiö. En
þaö sem mér er þó efst i huga nú þegar
Laufey Lilliendahl er kvödd hinstu kveöju
er hve barngóö hún var og hve mikiö við
eigum henni mörg aö þakka og raunar
þeim hjónum báöum vegna barnanna
okkar. Ég hef ekkert heimili þekkt og
hvergi komið þar sem börn voru svo af-
gjört látin skipa 1. sætiö einsog hjá Einari
og Laufeyju. Þaö er ógleymanlegt aö
minnast jólaboöanna hjá þeim hjónum og
sjá hvernig börnin geisluöu af gleöi,
sjálfsvitund og öryggi en þau hjónin um-
gengust þau sem mikilsvirtar persónur og
létu þau taka þátt i margs konar upp-
byggilegum leikjum sem allir uröu aö
vera með í.
Ég held aö ég geti ekki lýst- heimili
þeirra Einars og Laufeyjar á Selfossi meö
öörum oröum en þeim, aö þaö hafi veriö
sannur hamingjureitur, þar sem friöur og
ró og glaðværö réöu ríkjum.
Þau hjón eignuöust 4 börn, eitt dó
skömmu eftir fæöingu, en hin þrjú, tveir
synir og ein dóttir, komust upp og eru öll
efnisfólk, sem hafa hlotiö góöa menntun
og eru nú öll búsett i Reykavik.
Þegar sporin fóru aö þyngjast hjá
Einari og Laufeyju, eftir aö þau fluttu til
Reykjavikur aö lokinni langri og góöri
starfsævi, nutu þau góörar umönnunar
barnanna, sem sýndu þá i verki á fagran
hátt.þakklæti sitt fyrir umhyggju foreldr-
anna i uppvextinum.
3