Tíminn - 10.05.1988, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 10. maí 1988
Tíminn 3
Húsmæðrum í sveit meinað að taka sér launalaust leyfi:
Fæðingargalli
á skattakerfi
Komið hafa í Ijós ýmsir annmarkar á nýjum lögum um fjögurra
mánaða fæðingarorlof. Meðal annars hafa konur orðið fyrir því
að missa áunnin starfsaldursréttindi, þegar þær hafa tekið sitt
fjögurra mánaða orlof.
En það eru fleiri hliðar á þessu
máli. Húsmæður til sveita eru síður
en svo sáttar við skattalega með-
ferð á fæðingarorlofsfé. Eftir því
sem næst verður komist eru um-
kvartanir þeirra flestra svipaðs
eðlis. Málið snýst um það að
konur, sem fá greitt fjögurra mán-
aða orlof (nálægt 40.000 krónur á
mánuði) hafa ekki heimild til þess
að skrifa sig út úr búrekstrinum í
þessa mánuði, m.ö.o. að skrá sig
án beinna launa vegna vinnufram-
lags við búið. Petta þýðir að fæð-
ingarorlof reiknast sem hreinn
tekjuauki ofan á reiknuð laun
kvenna við búreksturinn og verður
þar með þess valdandi að launin
fara langt umfram skattleysismörk.
Það má umorða þetta með því að
segja að húsmæðrum til sveita sé
gert að reikna sér laun af vinnu-
framlagi við búið, á meðan þær
njóta lögboðins fæðingarorlofs, án
þess þó að þær hafi möguleika á
þessum tíma á að leggja sitt af
mörkum við bústörfin.
Af þessu virðist ljóst að konur til
sveita fái ekki notið sömu réttinda
og konur í þéttbýli, að þiggja
fjögurra mánaða fæðingarorlofs-
greiðslur innan skattleysismarka,
frá viðkomandi vinnuveitanda eða
ríki.
Margrét Guðjónsdóttir, hús-
freyja að Hvassafelli í Norðurár-
dal, er ein þeirra mörgu húsmæðra
í sveit, sem leitað hafa skýringa
skattayfirvalda á því af hverju
konur til sveita geti ekki notið
óskerts fæðingarorlofs.
Hún tjáði Tímanum að henni
hafi brugðið í brún þegar hún fékk
greidda fyrstu greiðslu fæðingaror-
lofs í marsmánuði sl. Sundurliðun
greiðsluseðils var eftirfarandi:
Fæðingarstyrkur 17.717 kr., fæð-
ingarpeningar 22.290 kr. Saman-
lagt 40.007 kr. Staðgreiðsla skatta
var 14.082 kr. Útborgað orlofsfé
25.925 kr. „Mér þótti þetta heldur
kyndugt og leitaði skýringa hjá
Skattstofu Vesturlandsumdæmis. í
ljós kom að skýringin á þessu er
einfaldlega sú að mér eru eftir sem
áður reiknuð 40 þúsund króna
laun. Þannig er ég í raun með 80
þúsund krónur á mánuði. Persónu-
afslátturinn reiknast af laununum
en ekki af orlofinu,“ sagði
Margrét. Hún sagði að samkvæmt
upplýsingum hjá skattinum væri
ekki unnt fyrir konur við búrekstur
„að skrifa sig út“ meðan á fæðinga-
orlofi stæði. „Sem bóndakona verð
ég að skrifa mig í vinnu við búið
allan ársins hring. Ég hef sam-
kvæmt laganna hljóðan ekki leyfi
til annars.“
Að sögn Margrétar hefur verið
leitað eftir leiðréttingu á þessu, og
trúlega verði niðurstaðan sú að
tekjur hennar í þessa mánuði verða
felldar niður á pappírunum til
hálfs, þ.e. að reiknuð laun verði 20
þúsund á mánuði auk 40 þúsund
króna fæðingarorlofs. Þetta þýðir
að greiða verður skatt af um 18
þúsund krónum. „í þann tíma sem
ég fæ fæðingarorlof, febrúar-maí,
er ég vitaskuld með venjuleg heim-
ilisstörf á mínum herðum, eins og
aðrar konur. Það samþykkja
skattayfirvöld hinsvegar ekki og
telja að ég sé að vinna við búið,
þegar ég stend við eldavélina og bý
til mat ofan í eiginmann og börn.
Fyrir þessi störf er mér gert að skrá
í það minnsta 20 þúsund krónur á
mánuði. Segja má að þetta sé
löglegt, en umfram allt hönnunar-
galli á kerfinu,“ sagði Margrét.
Það kom fram hjá Margréti að
þó svo að hún fengi að skrá sig í
50% hlutastarf við búið, yrði hún
Getur móðir þessa barns tekið sér launalaust leyfi og notið óskerts
fæðingaroriofs, eða fer innheimtumaður staðgreiðslunnar að senda henni
bréf?
að deila þeim tekjum jafnt niður á
alla mánuði ársins. Þetta þýðir að
út þetta ár verður hún, að öllu
óbreyttu, skráð með 20 þúsund
krónur á mánuði og hefur þarmeð
ekki tækifæri til að afla sér tekna
upp að skattleysismörkum, eftir að
fæðingarorlofi lýkur.
Skúli Eggert Þórðarson, hjá
. staðgreiðsludeild ríkisskattstjóra,
sagðist ekki vilja tjá sig mikið um
þetta mál, án þess að kynna sér það
sérstaklega. Hann sagði þó að
mögulega væri um að ræða vöntun
á vinnuframlagi inn í viðkomandi
bú. Reiknað hefði verið út lág-
marksvinnuframlag við grundvall-
arbú og samkvæmt því væri miðað
við 103 vikna vinnuframlag hjóna
á ári. „Þegar menn eru í rekstri og
vilja draga úr vinnuframlagi, er
ekkert sem mælir á móti því nema
að reksturinn heldur áfram sömu
starfsemi og tekjum, en ekkert
vinnuframlag kemur á móti. Það
þykir skattstjóra væntanlega mjög
tortryggilegt og bendir til að raun-
verulega sé unnið við búið án þess
að staðið sé í skattskilum,“ sagði
Skúli Eggert Þórðarson. óþh
Steingrímur Hermannsson, utanríkisráðherra:
Okkar saltf iskur
er talinn bestur
„Ég var nú ekki aö selja neinn saltfisk, en ég hitti saltfiskkaupend-
ur hér í Portúgal og fékk mjög gott yfirlit yfir saltfiskmarkaðinn,
stöðu hans og ástand. Markaðsmálin fyrir saltfisk eru erfið þar sem
Norðmenn hafa komið inn með svo mikið magn sem þeir gátu ekki
selt í Brasilíu. Það hefur haft þær afleiðingar að verðið hefur fallið,“
sagði Steingrímur Hermannsson, utanríkisráðherra, en hann hefur
síðustu daga setið alþjóðlega ráðstefnu í nágrenni Lissabon í
Portúgal.
Hélt Steingrímur að þessi nýja
staða á okkar stærsta saltfiskmarkaði
væri þó viðunandi fyrir íslendinga.
Sagði hann að þetta þyrfti ekki að
þýða minni sölu, þó svo að verðið
félli eitthvað. „Miðað við aðstæður
getum við verið nokkuð ánægðir.
Okkar fiskur nýtur mikils álits hér í
Portúgal og ég hugsa að við seljum
ekkert minna en í fyrra.“
„Okkar saltfiskur er talinn bestur
og menn halda að það komist jafn-
vægi á að nýju á næsta ári. Þessir
sömu menn telja jafnframt að verðið
Hnútur í
álverinu
Deiluaðilar í álverinu í
Straumsvík funduðu hjá ríkis-
sáttasemjara í gær. Það slitnaði
upp úr viðræðunum kl. 16.00
og ekki hefur verið boðað til
framhaldsviðræðna.
hafi verið orðið of hátt á síðasta ári,“
sagði utanríkisráðherran
Sagði Steingrímur að þessi þróun
skipti okkur miklu máli, þar sem
Portúgal væri okkar lang stærsti
markaður fyrir saltfisk. í Portúgal
eiga íslendingar markað sem nær
því að vera helmingur af öllum
saltfiskinnflutningi landsins.
Steingrímur Hermannsson hefur
nú setið tveggja daga fund í nágrenni
Lissabon þar sem komið hafa saman
háttsettir ráðamenn fjölda þjóða og
rætt þróunarmál, samskipti þróaðra
þjóða og þróunarþjóða og ýmis
önnur alþjóðleg málefni.
Frá Portúgal fer Steingrímur til
London og Brussel til að Vera við
fund George Shultz, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, sem hann
heldur með utanríkisráðherrum
Natóríkja. Tilefni þeiss fundar er að
kynna fyrir utanríkisráðherrunum
hvað hafi komið út úr viðræðum
hans við Eduard Shevardnadze,
utanríkisráðherra Sovétríkjanna. Er
þessi fundur merkilegur að því leyti
að nýlega afstaðinn fundur utanrík-
isráðherra stórveldanna var sá síð-
asti fyrir fund sjálfra leiðtoganna í
sumar. KB
Steingrímur Hermannsson, utanrík-
isráðherra.
Miðstjórnarfundur Alþýðubandalagsins:
30 tillögur í
efnahagsmálum
Miðstjórnarfundur Alþýðubandalagsins var haldinn á sunnu-
dag. Þrjú mái voru einkum til umræðu, þ.e. heilbrigðismál,
húsnæðismál og efnahagsmál
Á fundinum lagði Ólafur Ragnar
fram greinargerð um efnahagsmál
þar sem fram kemur gagnrýni á
efnahagsstefnu ríkisstjórninnar og
sagði hann að í greinargerðinni
væri fólgin greining á vandanum í
dag sem hann vildi kalla hagstjórn-
arvanda frekar en efnahagsvanda.
í greinargerðinni leggur hann fram
30 tillögur um sérstakar og sam-
tengdar aðgerðir til úrbóta. „Ég
bendi t.d. á að ekki er lengur nóg
að reka ríkissjóð á núlli heldur
verður að reka hann með umtals-
verðum tekjuafgangi og fjárfest-
ingar verða að standa undir sér á
arðsemisgrundvelli," sagði Ólafur.
Einnig bendir hann á að til að
skapa jafnvægi í peningamálum
verði að taka upp nýja vaxtastefnu
sem feli í sér að vaxtastig verði
breytileg eftir tegundum útlána. í
fiskveiðimálum leggur hann til að
tekinn verði upp byggðakvóti í
stað kvóta á einstök skip og til að
koma í veg fyrir verðfall á erlend-
um mörkuðum verði að vera búið
að selja aflann áður en hann er
sendur út. Þá leggur hann til að
komið verði upp landshlutabönk-
um og að sparisjóðum landsins
verði heimilað að kaupa Útvegs-
bankann og jafnframt að Jöfnunar-
sjóður sveitarfélaga verði stórlega
efldur.
Á fundinum var einnig lögð
fram stefna í húsnæðismálum þar
sem einkum er komið inn á þrjú
atriði; að allir greiði sama hlutfall
til kerfisins af tekjum, að lánin
fylgi einstaklingum en ekki íbúð-
unum, og að allar tegundir íbúða
verði jafn réttháar, s.s. kaupleigu-
íbúðir, búsetaíbúðir, eignaíbúðir
ofl.
Greinargerðarnar verða til um-
ræðu á fundi þingflokks og fram-
kvæmdastjórnar Alþýðubanda-
lagsins sem fram fer í Borgarnesi
um næstu helgi. -ABÓ
AIMAZDME
áburðardreifararnir
eru með tveimur dreifiskífum.
*Skífur ryðfriar.
*Mjög jöfn dreifing.
*Lágbyggðir, 600-800 og 1000 litra
drelfarar.
F ARMÚLA 11 SIMI 681500