Tíminn - 10.05.1988, Blaðsíða 14

14 Tíminn
Þriðjudagur 10. maí 1988
Starfsfólk í veitingahúsum
Félagsfundur verður í Baðstofunni Ingólfsbæ, Ingólfsstræti 5, þriðju-
daginn 10. maí kl. 15. Fundarefni: Nýgerðir kjarasamningar.
Stjórnin

p TÖLVUNOTENDUR
Við í Prentsmiðjunni Eddu
lllllillllllllll VETTVANGUR illllllllllllllllllilllllillllllllllllllllllilll^
j Magdalena Schram:
I norðan-Garra
fordómanna
hönnum, setjum og prentum
allar gerðír eyðublaða fyrír tölvuvinnslu.
PRENTSMIÐJAN
Oj,

Smiðjuvegí 3, 200 Kópavogur. Sími 45000

Vegna greinar merktri Garra og berandi yfirskriftina
„Puntudúkkur“ (sjá Tímann, Málsvara frjálslyndis, sam-
vinnu og félagshyggju, þ. 5. maí sl., bls. 8) leyfí ég mér að
fara fram á það við yður sem ritstjóra málsvarans, að þér
birtið umsvifalaust og án málalenginga það sem hér
stendur.
Til upplýsingar þeim lesendum, sem að hér stöddum
lestrinum vita ekki um hvað ræðir, er tilefnið þetta:
I téðum greinarstúfi lætur Garri
svo lítið að flokka kvenfólk í
tegundir og þ.á m. þessa tegund
(og ekki er nú andskotalaust að
þurfa að hafa málflutninginn orð-
rétt eftir): „Líka eru til konur, sem
helst vilja ekki dýfa hendi í kalt
vatn heldur láta karlinn sjá fyrir
öllu. Þær vilja þá eiga ríkan karl,
sem skaffar vel og ber þær á
höndum sér.“
Hafandi með svofelldum orðum
dregið konur í margvíslega dilka
víkur Garri síðan tali sínu að
ræðukonum Kvennalista í eldhús-
dagsumræðum á Alþingi og skrifar:
„Þarna voru ekki á ferðinni kon-
ur sem hvarvetna í landinu vinna
hörðum höndum, einar sér eða
með körlum sínum, að því að
framfleyta heimilum og koma
börnum á Iegg. Þarna voru heldur
ekki þær konur, sem vinna skipu-
lega að því að afla sér menntunar
og byggja sér upp starfsferil sem
geti komið þjóðarbúinu að sem
mestum notum. Þarna voru puntu-
dúkkurnar allsráðandi."
Og nú skal ég koma að efninu:
Hvers lags eiginlega ónáttúra ræð-
ur svona skrifum? Hvaðan kemur
þessum Garra Tímasyni skap til að
fella slíka dóma? Undir ýmsu höf-
um við Kvennalistakonur nú þurft
að sitja og ekki alltaf hljóðalaust
svo sem. En oftar en ekki hugsar
kona sem svo: Æ, það tekur því nú
ekki að svara þessu. En hér er
lengra gengið í ósvífninni en svo,
að hægt sé að leggja þegjandi frá
sér þennan líka málsvara frjáls-
lyndis, samvinnu og félagshyggju.
( téðum eldhúsdagsumræðum
töluðu þrjár þingkonur Kvennalist-
Magdalena Schram.
ans. Það vill svo til, að þær hafa
allar þrjár aflað sér menntunar og
„byggt sér upp“ starfsferil, sem
kemur þjóðarbúinu að notum. Þær
eru læknir, kennari og líffræðing-
ur. Tvær þeirra eru giftar konur og
mæður barna, sem þær eru að
koma á legg og leggja því að auki
öðrum störfum stund á húsmóður-
Og nú skal ég koma að
efninu: Hvers lags eig-
inlega ónáttúra ræður
svona skrifum? Hvað-
an kemur þessum
Garra Tímasyni skap
til að fellaslíkadóma?
verk. Það skal enginn Garri Tíma-
son kalla þær puntudúkkur - ein-
hver Garri sem sjálfsagt þvær ekki
einu sinni skyrturnar af sér sjálfur.
Nú kann það vitanlega að vera,
að Garri þessi hafi örlítið ruglast í
ríminu; að hann hafi haft aðrar
útvarpsumræður frá Alþingi í huga
- það voru jú aðrar rétt á undan
þessum síðustu. Og þar töluðu
aðrar þrjár konur máli Kvennalist-
ans. Þær hafa víst skemmri skóla-
göngu að baki en hinar þrjár, ein
reyndar ekkert annað en gagn-
fræðapróf. En sú kona hefur engan
ríkan karl til að skaffa utan á sig
klæðin, því hún missti sinn mann
frá sjö börnum og hefur unnið
hörðum höndum fyrir sér og sínum
alla sína sextugu tíð. Hinar tvær
hafa skapað sér sjálfstæðan feril
samstíga eiginmönnum sínum og
eru að koma 9 börnum á legg eða
4,5 að meðaltali - svo gripið sé til
talsmáta „alvörupólitíkusanna"
eins og kröfur eru uppi hjá Garra
blessuðum þessa dagana.
Nú en varla voru það þessar
þrjár, sem eiga skilið að vera
kallaðar puntudúkkur. Hrædd er
ég um að allar þessar konur hafi
dýft höndunum í kaldara vatn en
svo að Garri gæti hugsað sér svo
mikið sem að raka sig upp úr því.
(Ég kalla það reyndar gott ef
Garrinn yfirleitt veit til hvers hönd-
um er dýft ofan í kalda vatnið.)
Þingkonur Kvennalistans eiga
eitt sameiginlegt í starfi sínu. Allar
hafa þær - fyrir beiðni okkar hinna
- tekið sér dýrmætan tíma frá
fjölskyldu og starfsferli til þess að
reka erindi Kvennalistans inni á
Alþingi. Þær gera það hver með
sínum hætti og þannig, að þær
bregðast ekki þeirri ábyrgð, sem
við lögðum þeim á herðar. Það
vissum við fyrir. En við vissum
ekki fyrir að með því að gera þær
að málsvörum okkar gerðum við
þær jafnframt að skotmarki Iítil-
sigldra skítkastara, sem hlaða
hólka sína lygum og meiðyrðum.
Með fremur lítilli virðingu,
Magdalena Schram
Kostnaðar-
hækkun...
Framhald af bls. 9
líklegra að okkur gæti þokað fram
á við ef sunnudagsskoðanirnar '
yrðu ofan á.
Ekki væri ástæða til að eyða
mörgum orðum að Reykjavíkur-
bréfi ef ekki vildi svo til að fjöl-
margir vita betur hvaða skoðanir
þeir eiga að hafa eftir að lesa það
á sunnudagsmorgni. Þess vegna
verður hér vikið að því að í Reykja-
víkurbréfi hafa frystihús landsins
verið átalin fyrir að grípa ekki til
fjöldauppsagna eins og Grandi hf.
hefur gert. Ekki verður lagður
dómur á það hér hvort uppsagnir í
Granda hf. voru skynsamlegar og
nauðsynlegar til að bæta reksturinn
í þeirri stöðu sem fyrirtækið er í.
Hins vegar væri slík ráðstöfun afar
óskynsamleg hjá flestum öðrum
frystihúsum. Á síðustu árum hefur
skortur á starfsfólki háð rekstri
margra frystihúsa. Þau geta því
fremur bætt stöðu sína með því að
fá fleira fólk til starfa en að segja
fólki upp. Hitt er svo annað mál að
þau geta neyðst til að segja upp
öllu starfsfólki sínu vegna þess að
reksturinn er að stöðvast.
Samanburður við Japan
Ýmsir merkir menn hafa orðið
til þess að benda á að gengisþróun
yens gagnvart dollar hefur verið
japanskri útflutningsframleiðslu
afar óhagstæð. Og þeir hafa sagt
sem svo: Dollarinn hefur lækkað
um 50% gagnvart japönsku yeni.
Japanskt efnahagslíf hefur aðlagast
þessari staðreynd og lifað það af.
Dollarinn hefur ekki lækkað nema
um 10% gagnvart íslensku krón-
unni. Hvers vegna getur fslenskt
efnahagslíf ekki aðlagast þessu í
stað þess að lækka gengið?
Þessar einföldu staðreyndir
segja ekki alla söguna, en sýna að
erfitt getur reynst að hafa fulla
yfirsýn. Munurinn á stöðu íslenskr-
ar og japanskrar útflutningsfram-
leiðslu er m.a. þessi:
1. Innlendur kostnaður japanskra
fyrirtækja hefur lítið eða ekkert
hækkað á því tímabili sem hér um
ræðir. Innlendur kostnaður ís-
lenskra fyrirtækja hefur hækkað
eins og greint hefur verið frá hér
að framan, jafnvel allt að 100%
miðað við SDR.
2. Japönsk útflutningsfyrirtæki
hafa að jafnaði stóran markað
innanlands og í löndum þar sem
gengi gagnvart yeni hefur verið
tiltölulega stöðugt. Áhrif dollarans
vega því í fæstum tilfellum mjög
mikið í rekstri þeirra. íslensk fisk-
vinnsla hefur nánast engan innan-
landsmarkað og er mjög háð doll-
araviðskiptum.
3. Japönsk fyrirtæki voru að jafn-
aði betur fjárhagslega búin undir
áföll á borð við fall dollarans en
íslensk. Samt sem áður hafa fleiri
japönsk fyrirtæki orðið gjaldþrota
að undanförnu en oftast áður.
Þetta hefur bitnað mjög á þeim
fyrirtækjum, sem háðust hafa verið
viðskiptum við Bandaríkin.
4. Japönsk stjórnvöld hafa fylgst
mjög náið með þróuninni og stutt
atvinnulífið með ráðum og dáð,
staðráðin í því að láta fall dollarans
ekki lama atvinnulífið.
5. Algengt er í Japan að hluti launa
sé tengdur afkomu fyrirtækjanna.
í fyrirtækjum þar sem afkoman
hefur versnað vegna falls dollarans
eða einhvers annars hafa laun því
oft lækkað. Hér á landi eru engin
slík tengsl milli afkomu og launa.
Og í flestum tilfellum er mjög erfitt
að draga úr kostnaði hér á landi
þegar afkoman versnar.
Eins og af þessu sést er býsna
erfitt að heimfæra reynslu og að-
ferðir Japana yfir á það sem verið
hefur að gerast hér á iandi. Það er
á svo mörgum sviðum sem aðstað-
an og afstaðan er önnur. En hér
verður það eitt fullyrt að ef kostn-
aður hér á landi hefði ekki hækkað
meira en í Japan væri nú engin þörf
á gengisfellingu. Að því leyti þol-
um við samanburð við Japana.
Ein með öllu
Þegar farið er að ræða um
gengisfellingu segja stjórnmála-
menn gjarnan að „gengisfelling ein
sér“ komi ekki að neinu gagni.
Þetta er auðvitað rétt og þarf ekki
að taka það fram. Eins og nú horfir
er enginn að tala um „gengisfell-
ingu eina sér“. Auðvitað þarf að
gera ýmsar aðrar ráðstafanir sam-
hliða. Sú hliðarráðstöfun sem er
þýðingarmest er að tryggja að
gengisfellingin leiði ekki til sam-
svarandi kostnaðarhækkana sem
síðan leiði til nýrrar gengisfellingar
og þannig koll af kolli.