Tíminn - 06.04.1994, Blaðsíða 8

8
mst£—t.----
Miðvikudagur 6. april 1994
Háskóli
heilags
stríbs
Meö því aö styöja mujahedeen Afganistans
mögnuöu Bandaríkin skrímsli sem sneríst
gegn þeim sjálfum
enginn hörgull á vopnum.
Freedom fighters
Þetta varð okkur allnokkurt áfall," segir
Charles G. Cogan, sem stjómaði aðgerð-
um bandarísku leyniþjónustustofnunar-
innar CIA í Austurlöndum nær og Suður-Asíu
1979-1984. „Ekki hvarflaði þá að okkur að
mujahedeen kæmu til Bandaríkjanna að
fremja hryðjuverk. Við vorum alveg upptekn-
ir af stríöinu gegn Sovétmönnum í Afganist-
an."
Þessi orö gefa nokkra hugmynd um það hug-
arfar, sem höfuðandstæðingamir í kalda stríð-
inu vom að því er virðist gagnteknir af. Eftir á,
þegar t.d. háttsettir Bandaríkjamenn segja á
þá leiö að kalda stríðið hafi nú líklega aldrei
verið eins alvarlegt mál og menn héldu, gott
ef qkki mestanpart misskilningur, kann þetta
aö koma ýmsum undarlega fyrir sjónir. En svo
alteknir vom höfuðaöilarkalda stríðsins af því
aö þeim virðist hafa tekist aö telja sjálfum sér
trú um aö þannig væri og ástatt um alla aðra
aðila í heiminum, sem drógust inn í þau átök.
— eina þarlenda framleiöslan sem selst erlendis.
Hekmatjar —
meö heróíni.
heilagt stríö kostaö
ára stríðs í viðbót. Meöal vopna
sem hann fékk frá Bandaríkjun-
um vom hundmð Stinger-eld-
flauga, sem em markviss vopn
gegn flugvélum. Nú er CIA á nál-
um um að hryðjuverkamenn um
allan heim, með sambönd í Afg-
anistan, kunni að taka upp á því
aö skjóta flaugum þessum á far-
þegaflugvélar og hefur fengiö 65
milljón dollara fjárveitingu til að
kaupa þær upp af vopnamarkaön-
um.
BAKSVIÐ
PAGUR ÞORLEIFSSON
„Landamæralaust
íslamslýbveldi"
Bandaríkjamönnum fannst mik-
ið til um einlægt hatur Hekma-
tjars á Rússum og kommúnism-
anum, en alveg virðist hafa farið
framhjá þeim aö hann hataði þá
og Vesturlönd ekki síður. Fyrir
honum var þetta tvennt aðeins
tvö höfuö á sömu óvætt, hinni
kristnu Evrópu/V esturlöndum,
óvini íslams frá upphafi þess.
í augum fjölmargra „herskárra"
múslíma í Afganistan og annar-
staðar var herför Bandaríkjanna
og bandamanna þeirra gegn írak
ný krossferð, er sem slík magnaði
hatur þeirra á Vesturlöndum.
Margir afganskir mujahedeen em
stoltir mjög af árangri sínum
gegn Rússum, sem ýmsir kalla
fyrsta verulega sigur íslams á
kristna heiminum siöan á 16. öld.
Afganar þessir telja því aö þeir séu
útvaldir til þess aö leiða nýja og
stórfellda gagnsókn íslams gegn
kristninni. Því jihad mimi ekki
ljúka fyrr en komið hafi veriö upp
„íslömsku lýðveldi" — án landa-
mæra.
„Þeir sigmðu annaö risaveld-
anna og nú hafa þeir hafist handa
gegn hinu," segir bandarískur
leyniþjónusmforingi. í Afganist-
an er gjaman litið svo á að mis-
heppnaður hemaður Rússa þar-
lendis hafi valdiö mestu um aö
Sovétríkin leysmst upp.
Hekmatjar og aðrir afganskir
stríösherrar em ekki einhliöa
komnir upp á vopnin frá þeirri
tíö. í Iandi þessu, sundurtættu í
stjóm- og efnahagsmálum og aö
miklu leyti í rúsmm eftir 16 ára
hemaö, er mikil þensla í einni at-
vinnugrein: ópíumrækt og her-
óínframleiðslu. „Afganistan er
fremst allra landa í tvennu: eimr-
efnaframleiöslu og hryðjuverk-
um," segir mujahedeenforingi aö
nafni Abdul Haq. T.d. er taliö að
um þriðjungur þess heróíns, sem
til Bandaríkjanna kemst um þess-
ar mundir, komi frá Afganistan.
Afganska heróíninu er smyglað til
Vesmrlanda gegnum Pakistan og
Tyrkland og í vaxandi mæli um
fyrrverandi sovésku Miö-Asíu og
Balkanlönd.
Hekmatjar og aörir stríösherrar
hafa öll tök á heróínframleiðsl-
unni og hún er þeirra efnahags-
legi gmndvöllur. „Heróínið er
eina afganska varan, sem er eftir-
sótt erlendis," skrifar Weiner. ■
Útflutt barátta
Á þeim fimm ámm, sem liðin em síöan sov-
éski herinn haföi sig á brott úr Afganistan, er
Iand þetta oröið „háskóii fyrir jihad (heilagt
íslamskt stríö)," skrifar Tim Weiner í The New
York Times Magazine. Þesskonar skólahald
mun aö vísu hafa verið komiö í ganginn þar
nokkm áöur en sovéski herinn fór.
Aö sögn Weiners em nú um 20 þjálfunarbúð-
ir fyrir skæmliða og hryöjuverkamenn á yfir-
ráðasvæði Gulbuddins Hekmatjar, sem er for-
sætisráöherra Afganistans og á í stríði viö for-
seta þess, Burhanuddin Rabbani
að nafni. í búðum þessum hafa
frá því að sovéski herinn fór veriö
þjálfaöir í þúsundatali „íslamskir
róttæklingar, utangarðsmenn,
sjáendur og byssubófar frá um 40
löndum" til að læra hemaö í anda
jihads „og flytja baráttuna til
heimalanda sinna".
Sá útflutningur er hafinn fyrir
alllöngu. íslamstrúaðir uppreisn-
armenn í Tadsjíkistan hafa afg-
anska íslamsróttæklinga á bak við
sig og stjórnvöld í Úsbekistan og
Rússlandi óttast aö sá eldur breið-
ist út lengra norður. Afganskir
mujahedeen og menn þjálfaðir af
þeim em virkir í uppreisn Kasmír-
múslíma gegn Indlandsstjórn,
meöal múslíma í Sinkíang, sem
illa una yfirráöum Kínverja, í As-
erbædsjan gegn Armenum, í Bo-
sníu með þarlendum múslímum
gegn Serbum og Króötum. Mest-
um árangri hafa stríðsmenn þess-
ir þó líklega náö í Egyptalandi og
Alsír, þar sem stjómvöld land-
anna em aö sumra mati að því
komin að falla fyrir þeim. Þeir em
í bandalagi viö bókstafstrúarríkin
íran og Súdan.
Vopnabirgöir til
fjögurra ára stríbs
Bandaríkin hafa sjálf þegar feng-
iö að kenna á þeim. Hryðjuverka-
Öpíumakur í Afganistan
menn þeir, sem sprengdu í World
Trade Center og fyrirhuguðu aö
koma á ringulreiö í New York
meö hryðjuverkum og moröum á
háttsettum mönnum, fengu þjálf-
un og hvatningu i Afganistan.
Sá aðili afganskur, sem öllum
öðmm fremur stendur á bak við
umræddan „háskóla í jihad", er
íslamsflokkur Hekmatjars. Sá
höfðingi er nú gjaman kallaður
skrímsli, sem Bandaríkin hafi
magnað en síðan hafi snúist gegn
þeim sjálfum. Bandaríkin og
bandamennþieirra í sovéska þætti
Afganistansstríös (Saúdi-Arabía,
íran, Egyptaland, Kína o.fl.) létu
afgönskum mujahedeen (sem Re-
agan gamli lagöi áherslu á að
væm „frelsisstriösmenn" [free-
dom fighters] en ekki „uppreisn-
armenn" [rebels]) í té um sex
milljarða dollara virði af vopnum
og öðm. Og í samræmi við reglur
kalda stríösins vom Bandaríkin
þá örlátari viö Hekmatjar en
nokkum annan af mörgum afg-
önskum mujahedeenforingjum,
einmitt vegna þess aö þau gerðu
ráö fyrir að hann sem harður bók-
stafssinni væri öllum öömm
harðari gegn Rússum og sovét-
kommúnismanum. Eftir þann
stuðning er Hekmatjar enn svo
vel birgur af vopnum að sagt er aö
þau geti enst honum til fjögurra