Réttur - 01.04.1980, Blaðsíða 18

eðlilegt og gott, m.a. kom hingað sendi-
nefnd frá flokknum í heimsókn til Sósíal-
istaflokksins 19G6 undir forsæti Dr. Ant-
on Vratusa, sem síðar varð utanríkisráð-
herra Júgóslavíu.
Hafa júgóslavnesku félagarnir oftar en
einu sinni haft orð á því við okkur að
við séurn eini flokkurinn, - sem kallaðir
séu kommúnistaflokkar, - sem þeir hafi
aldrei átt í deilum við, alltaf vinsamlegt
samband. Og þá sjaldan einhverjir okkar
hittum Tito persónulega, fann maður
það á honum að hann mat það.
Síðan þetta var - og við íslendingarnir
stóðum einir í Moskvu gegn fordæm-
ingu á Júgóslövunum, en kínversku, sov-
ésku, ítölsku og flestir aðrir kommúnista-
flokkar með - hefur margt breyst. Sjálf-
stæð stefnumótun fram til sósíalisma og
um uppbyggingu hans nýtur nú viður-
kenningar fjölda marxistiskra flokka -
og þótt einangrunarstefna sé alltaf rík
undir niðri hjá mörgum flokkum, þá fer
ekki hjá því að sjálfstæði marxiskra
ílokka og sósíalistisk alþjóðahyggja verða
smámsaman samræmd án þess að á livor-
ugt halli. Ráðstefnan í Berlín 1976, sem
Tito tók þátt í og flutti þar ræðu,]1 var
vísbending um það sem koma skal.
*
Josip Broz Tito hefur eigi aðeins unnið
þjóð sinni stórvirki, sem hún fær honum
aðeins fullþakkað með því að feta í hans
spor þá framtíðarbraut, er hann beindi
henni inn á, — hann hefur eigi aðeins
vísað hlutlausum þjóðum heims, flestum
vanmegnugum þá leið, er orðið getur
þeim til framdráttar í erfiðri baráttu, ef
þær bera gæfu til að fara hana saman,
— en hann hefur einnig auðgað sósíal-
ismann og brotið honum nýjar brautir,
sem vissulega var lífsþörf á í þeirri hættu
sem heimurinn er nú í sökum ægivopna
auðvalds og eyðingarstarfs þess, — og
vegna þeirra áfalla, sem sósíalisminn
hefur orðið fyrir, ekki síst sakir misnotk-
unar ríkisvalds á vissu skeiði.
En svo segir einn ævisöguritari Titos,
Phyllis Auty1-, og valdið hafi aldrei spillt
honum, þótt hann nyti þess að hafa það.
Er það eitt af því besta sem sagt verður
um marxista. er öðlast hefur mikið vald
og traust, er gekk átrúnaði næst, — og
minnir á það lof, er Marx bar á Lincoln
við lát hans.1:i
Heimshreyfing sósíalismans á því Tito
mikla þökk að gjalda.
E.O.
SkÝRlNGAR:
1. Erfðaskrá Ho Chi Minh er birt í „Rétti" 1969
bls. 117-118.
2. Rodoljub Colakovic var 1921-32 í fangclsi í
þrem clýflissum. Ég átti eitt sinn við hann
langt og gott samtal, aðallcga um ríkisvaldið
og vandamál þess fyrir sósfalista. Hann var
séríræðingur í sögu, einkum hafði hann eins
og ég mikinn áhuga á ættasamfélaginu. Það
var Stana Tomasevic, sem kom mér í samband
við hann.
3. Edvard Kardelj var um 20 árum yngri en Tito,
fæddur 1910. Hann varð eftir valdatökuna
einna næstur Tito að áhril'um. Hann reit all-
margar bækur, m.a. „Sosíalismi og stríð", 1960,
þar scm hann ræðir allmjög aí'stöðu Kínverja
o.fl., - og „Fram til nýs sósíalistísks lýðræðis"
1976. Kardelj lést fyrir nokkrum árum.
1. Sjá um 7. heimsþingið og ýmsa hér nefnda fé-
laga í greininni „Sjöunda hcimsþingið" o.s.frv.
í „Rétti" 1935, bls. 119-131. - Við Brynjólfur
vorum fulltrúar K.F.Í. á 7. heimsþinginu.
5. Meðal þeirra er Tito telur upp af saklausum
félögum, er þá létu lífið, er Stefak Cvijic, sem
cinnig haf'ði verið einn af fulltrúum flokksins á
7. heimsþinginu, ásamt Kardelj, Colakovic og
fleirum. Hann var „giftur" austurrfskri konu af
82