Lesbók Morgunblaðsins - 26.01.2008, Blaðsíða 2

2 LAUGARDAGUR 26. JANÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
lesbók
Eftir Jón Karl Helgason
jkh@hi.is
!
Hér á árum áður kom slæmi
kaflinn hjá handboltalandsliðinu
oftast í fyrri hluta síðari hálf-
leiks. Þá var eins og strákarnir
okkar hefðu ákveðið að gera
tóma vitleysu; þeir fóru að
skjóta of fljótt eða úr of þröng-
um færum, leikmenn gleymdu
því hvaða hlutverki þeir gegndu innan
liðsins. Andstæðingarnir gengu á lagið,
röðuðu inn mörkum og náðu yfirhönd-
inni. Ef leikurinn tapaðist var ósigurinn
skrifaður á „slæma kaflann“.
Skipulagsmál í Reykjavík voru til um-
ræðu í Krossgötum, afbragðsgóðum út-
varpsþætti Hjálmars Sveinssonar á Rás
1 síðastliðinn laugardag. Leiðarstef þátt-
arins var einföld spurning: Af hverju
fengu verktakar leyfi til að reisa fjögurra
hæða hótelbyggingu á skipulagsreit við
Laugaveg þar sem gert var ráð fyrir ný-
byggingu undir verslunarrekstur og aðra
starfsemi upp á tvær hæðir og ris? Í sam-
tölum Hjálmars kom fram að óvenjuvel
hafi verið staðið að því deiliskipulagi
Laugavegarins sem borgarbúum var
kynnt árið 2002. Menn hafi bæði haft að
leiðarljósi verndun og uppbyggingu, auk
þess sem tekið var mið af götumyndinni í
heild. Slæmi kaflinn hófst ekki fyrr en í
síðari hálfleik, þegar kom að því að vinna
samkvæmt skipulaginu. Þá gleymdu
embættismenn eða stjórnmálamenn
(nöfn óskast!) því hvaða hlutverki þeim
var ætlað að gegna í ferlinu; þeir létu
undan þrýstingi, gerðu tóma vitleysu.
Einn viðmælenda Hjálmars benti á að
þótt nýja hótelið yrði fjórar hæðir í stað
þriggja (hún talaði alltaf um þrjár hæðir
fremur en tvær hæðir og ris) þá yrði það
ekki nema rúmum metra hærra en gert
væri ráð fyrir í skipulaginu. Þegar ég
heyrði þessi rök datt mér í hug að það
væri einmitt þessi hugsunarháttur sem
yrði handboltalandsliðinu að falli á slæma
kaflanum. Menn gera ekki lengur það
sem lagt var upp með heldur um það bil
það sem talað var um. Menn skjóta niðri
á markmanninn en ekki uppi, í stöngina
en ekki í netið. Erlendis nefnist þessi
hugsunarháttur agaleysi, hér á landi töl-
um við um að „slumpa“ á hlutina. Í huga
okkar merkir 60 km hámarkshraði að við
getum ekið á 70 til 80 km hraða, tvær
hæðir og ris merkja fjórar hæðir. Þetta
er skýringin á umferðarslysum, töpuðum
landsleikjum, húsum sem skyggja á sól-
ina.
Borgarstjórnarmeirihluti sjálfstæð-
ismanna og framsóknarmanna fór ágæt-
lega af stað í upphafi kjörtímabils en svo
kom slæmi kaflinn. Andstæðingurinn
gekk á lagið og sneri töpuðum leik sér í
vil. En hvernig eigum við að túlka nýtt
meirihlutasamstarf Vilhjálms Þ. Vil-
hjálmssonar og Ólafs F. Magnússonar?
Er slæma kaflanum lokið? Væntanlega
líta borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins
svo á. Þeir lofa því meira að segja að
bæta fyrir slæma kaflann í skipulags-
vinnunni varðandi Laugaveg 4-6. Þar
stefnir þó í raun í áframhaldandi vitleysu.
Síðbúin ákvörðun um verndun þessara
húsa er ekki aðeins í ósamræmi við
hæpnar samþykktir borgarinnar í þessu
máli undanfarin misseri heldur er hún
líka frávik frá deiliskipulaginu frá 2002.
Á Evrópumótinu í handbolta gekk ís-
lenska liðinu verr en búist hafði verið við.
Slæmi kaflinn var regla fremur en und-
antekning. Yfirstandandi kjörtímabil í
borgarmálunum stefnir í sömu átt.
Stjórnmálamennirnir hafa gleymt því að
hlutverk þeirra er að veita stórri liðsheild
borgarstarfsmanna forystu. Enn og aftur
fara nokkrir marklitlir mánuðir hjá þessu
fólki í að turna ákvörðunum fyrri meiri-
hluta. Hornamaður sem setið hefur á
varamannabekknum er kominn í hlut-
verki leikstjórnanda. Leikurinn lítur út
fyrir að vera tapaður, fyrir okkur borg-
arbúa.
Slæmi
kaflinn
Eftir Önnu Kristínu Jónsdóttur
akj@hi.is
F
ramvinda stjórnmálanna í
Reykjavík var reyfarakennd í
vikunni sem leið. Þar skorti
ekkert á dramatík. Borg-
arstjórnarmeirihlutinn, sem
enn hét sá nýi í munni
margra, hvellsprakk og nýr varð til.
Splunkunýr borgarstjóri mætti til leiks og sá
gamli góði reis upp að nýju. Við fylgdumst í
fréttunum með bláeygðum stjórnmálamönn-
um sem gengu glaðbeittir til fundar við fé-
lagana, áttu sér ekki ills von og stóðu svo
svekktir og sárir í lok dagsins. Undirferli og
leynimakk var dagskipunin. Mörgum áhorf-
andanum kom þetta spánskt fyrir sjónir, því
það er svo stutt síðan þetta leikrit var sýnt.
Ekki nema rétt rúmlega þrír mánuðir síðan
Vilhjálmur beið eftir Birni Inga, nú beið
Dagur eftir Ólafi F., búinn að heyra í honum
á deginum. Ef við hugsum aðeins lengra aft-
ur, til kosningavorsins 2006, þá beið víst
Ólafur eftir því að heyra í Vilhjálmi. Biðin sú
á enda.
Nú er auðvitað ekkert annað að gera fyrir
áhugamenn um stjórnmál en bara að bíða og
sjá hvað gerist, þegar öld klækjastjórnmál-
anna er runnin upp á Íslandi. Stjórn-
málafræðiprófessorinn Gunnar Helgi Krist-
insson nefndi þau til sögunnar í viðtali í
byrjun vikunnar. Það vantaði heldur ekki að
prófessorinn beitti fyrir sig tungutaki reyf-
aranna, borgarstjóranum nýja hefði verið
gert tilboð sem hann hefði ekki getað hafnað.
Slík tilboð eru okkur kunnugleg úr mafíur-
eyfurum, þeirra frægast í Guðföðurnum. Og
það vekur líka athygli þegar líkingamálið,
sem stjórnmálamenn grípa til, er svo stór-
kostlegt, að þar standa menn með heilu
hnífasettin í bakinu. Rýtingsstunga í bakið
ein og sér er ekki nógu dramatísk. – Það var
reyndar svolítið skoplegt að sjá Björn Inga
reiða sverð til höggs við opnun skylminga-
miðstöðvar í Laugardalnum, nánast í sömu
andránni og fornvinur hans, nú fjandi, talaði
um hnífasettið. Þótt Gunnar Helgi segði að
nú væri tími klækjanna upprunninn hafa
klækir og stjórnmál löngum átt samleið og í
huga margra er þetta tvennt óaðskiljanlegt.
Niccolo Machiavelli skrifaði Furstann á sex-
tándu öld og hvort sem það er maklegt eða
ekki er oft til hans vitnað um það að tilgang-
urinn helgi meðalið og þar er furstanum
unga bent á aðferðir til að halda völdum,
ekki bara hvernig eigi að ná þeim.
Á stundum er talað um að stjórn-
málaumfjöllun sé alltaf að verða yfirborðs-
kenndari og snúist frekar um persónur en
málefni. Sumpart styður umfjöllun síðustu
daga slíka afstöðu. Fyrir réttri viku beindist
athyglin ekki bara að stjórnmálamönnunum
heldur líka því hverju þeir klæddust og hvort
frambjóðendur Framsóknarflokksins hefðu
keypt föt sín á reikning flokksins. Að vísu
má segja að vangavelturnar um fötin tengist
veigameiri spurningum um aðgreiningu
kostnaðar hjá stjórnmálamönnum. Hvað er
eðlilegt að þeir borgi sjálfir og hvaða kostnað
á flokkurinn að bera? En gildir ekki einmitt
um þetta að þarna þurfa að vera hreinar lín-
ur og aldrei er það nú mjög traustvekjandi
þegar menn hvorki játa né neita í upphafi og
segja svo eftir á „þetta var nú bara eðlilegt“.
Það hefur víst gerst annars staðar, til dæmis
í Svíþjóð, að stjórnmálamenn hafi vikið
vegna þess hve grautarlegt bókhaldið var
orðið. Mona Sahlin sagði af sér um árið
vegna þess að hún borgaði bleyjur og
toblerón-súkkulaði með vinnukrítarkortinu.
Björn Ingi baðst lausnar til að
hlífa sér og flokknum við rætinni umræðu
og geyma æru sína. Ákafar spurningar fjöl-
miðlamanna til Ólafs F. Magnússonar um
heilsu hans þegar nýi borgarstjórnarmeiri-
hlutinn var kynntur eiga sér fáar hliðstæður
í umfjöllun um íslensk stjórnmál. Vangavelt-
ur um stöðu varaborgarfulltrúans Margrétar
Sverrisdóttur voru líka settar miklu oftar í
samhengi við möguleg veikindi en tíðkast
hefur. Þegar sviptingar urðu á Alþingi og
þingmenn gengu milli flokka, þá var talað
um varaþingmenn og stöðu þeirra gagnvart
þeim sem ofar sat, en heilsufar þingmann-
anna sjaldan dregið inn í umræðuna.
Sumir segja að verðandi glæpamenn horfi
á mafíumyndir til að tileinka sér hátterni og
orðfæri mafíósa. Stjórnmálamenn horfa þá
kannski á sjónvarpsþætti og myndir um
stjórnmálamenn til að læra hvernig þeir eigi
að bera sig að við stjórnmálin. Ráðabrugg og
leynifundir síðustu daga benda þó frekar til
þess að njósnamyndir séu innblásturinn.
Flestum sem horfa á finnst að lífið sé lyginni
líkast.
Nú hafa handritshöfundar í Bandaríkj-
unum verið í verkfalli frá því í nóvember.
Þar vestra eru menn að verða uggandi um
framhaldið. Aldrei að vita hvað verður um
sauðtrygga áhorfendur ef þeir eru sviknir
um skammtinn sinn. Framleiðendur fram-
haldsþátta og sápuópera áttu flestir nokkra
þætti á lager. Þær birgðir uppurnar eða
verða það senn. Engu að síður er nóg að sjá
og fólk enn að horfa á sjónvarpið. Menn
beina kröftunum og sjónum sínum að
íþróttaefni eða raunveruleikaþáttum. Svo
gætu þeir líka reynt að setja texta á ráðhúsið
í Reykjavík.
Ráðabrugg í Reykjavík
Árvakur/Kristinn Ingvarsson
Sjónvarpsstjórnmál? Hvar læra stjórnmálamenn þessa klæki? Eru þeir að horfa á sjónvarpsþætti eins og West Wing á kvöldin? Almenningi
finnst veruleikinn þó sennilega lygilegri en nokkur skáldskapur. Myndin var tekin af nýjum borgarmeirihluta á Kjarvalsstöðum á mánudaginn.
FJÖLMIÐLAR » Ákafar spurningar fjöl-
miðlamanna til Ólafs F.
Magnússonar um heilsu hans
þegar nýi borgarstjórnar-
meirihlutinn var kynntur eiga
sér fáar hliðstæður í umfjöllun
um íslensk stjórnmál. Vanga-
veltur um stöðu varaborg-
arfulltrúans Margrétar Sverr-
isdóttur voru líka settar miklu
oftar í samhengi við möguleg
veikindi en tíðkast hefur.
Lesbók Morgunblaðsins Hádegismóum 2, 110 Reykjavík, sími 5691100, Útgefandi Árvakur hf. Ritstjórnarfulltrúi Þröstur Helgason, throstur@mbl.is Auglýs-
ingar sími 5691111 netfang augl@mbl.is Bréfsími 5691110 Prentun Prentsmiðja Morgunblaðsins