Náttúrufræðingurinn - 1977, Blaðsíða 18

vatnið. Því má gera ráð fyrir að land-
sig hafi verið talsvert annað, og þá
sennilega meira en sprungumisgengin
sýna. Mér finnst ekki ólíklegt að sig-
svæðið í Kelduhverfi og Öxarfirði
hafi sigið um eina 2 metra að meðal-
tali, og sumir hlutar þess geta hafa
sigið enn meira. Annars er þess vænst
að nákvæmur samanburður loftljós-
rnynda, sem teknar liafa verið fyrir og
eftir jarðskjálftana, gefi nokkuð ná-
kværnar upplýsingar um hve mikið
land hefir sigið á hverjum stað.
Breytingar landslags utan þeirrar
landræmu, sem seig í jarðskjálftunum,
hafa lílið verið kannaðar. Nokkrar
athuganir benda þó til að landræmur
austan og vestan sigsvæðisins hafi ris-
ið. Því var veitt athygli sumarið 1976,
að minna vatn var í tjörninni í Ás-
byrgi en vant er að vera. Þetta má
skýra með landrisi í Ásbyrgi, og er
þá gert ráð fyrir að jarðvatnsborð hafi
haldist óbreytt að mestu. Einnig
sýndu hallamælingar á Reykjaheiði
við gamla veginn hjá Sæluhúsmúla,
að þar hafði landið hallast nokkuð
niður til suðvesturs, eða upp til norð-
austurs.
Sú mynd, sem nú er fengin af lands-
lagsbreytingum í Kelduhverfi og Öx-
arfirði er þá í stuttu rnáli sem hér
segir: Um 5 km breið landræma, er
liggur frá norðri til suðurs, hefir sig-
ið, sennilega um 2 metra eða þar um
bil. Sigsvæði þetta er í beinu áfram-
haldi til norðurs frá sprungusveim
þeim, sem liggur frá Gjástykki til
Keldulwerfis. Bæði austan og vestan
þessa sigsvæðis hefir landið sennilega
risið nokkuð, ef til vill um hálfan
metra, en lengra til austurs og vesturs
smáminnkar þetta ris þar til það verð-
ur ekki mælanlegt í um 20 km fjar-
lægð frá sigsvæðinu.
Hér er nær eingöngu rætt um þær
landslagsbreytingar sem urðu í byggð
í Kelduhverfi og Öxarfirði í jarð-
skjálftunum veturinn 1975—1976. Þess
ber að geta, að jarðskjálftarnir, ásamt
sprungumyndun og landhreyfingum,
náðu yfir enn stærra landsvæði, þar
sem m. a. urðu miklar umbyltingar á
Kröflusvæðinu, í Gjástykki og í Núpa-
sveit. Væntanlega verða þeim svæðum
gerð skil síðar.
S U M M A R Y
Ground movement in North Iceland during tlie earthquake swarm
of 1975-1976
by Eysteinn Tryggvason
University oj Iceland
Science Institute,
An exceptionally intense earthquake
swarm started on Deceinber 20, 1975 in
North Iceland, and lasted until February,
1976. This earthquake swarm was accom-
panied by widespread faulting and verti-
cal ground movement. In Öxarfjördur,
N.-Iceland, a 5 km wide strip of land
]) subsided some 2 meters, and
there are iiulications of some uplift of
the surface on both sides of the subsided
strip. The subsidence area extends into
the sea to the north, and to the south it
extends as far as Mývatn, some 50 km
south of the area described here.
(Fig.
128