Náttúrufræðingurinn - 1977, Blaðsíða 39

2. mynd. Tvær al-
gengar þanglýs i íjör-
um, Idotea granulosa
(stærra dýrið, 23 mm)
og Jaera sp. (3 mm).
skilyrða við Lófót í Noregi á um 68.
breiddargráðu, en við Austurland eru
skilyrðin svipuð og við landamæri
Noregs og Sovétríkjanna. Vestanhafs
eru samsvarandi staðir suðurströnd
Nova Scotia í suðri, sem svarar til
suðurstrandarinnar hér, og norðan-
vert Nýfundnaland í norðri, þar sent
skilyrði eru svipuð og' á Austurlandi.
Tegundir þessara dýra eru sem sagt
flestar við suðurströndina, en fæstar
við Austurland. Nú mætti ætla, að I
stað hinna suðlægu tegunda, sent ná
útbreiðslumörkum þegar haldið er í
kaldari sjó komi norðlægar tegundir
og fylli skörðin. Þessu er ekki þannig
varið hjá marflóm og þanglúsum í
fjörum hérlendis. Ein tegund fjöru-
marflóa, sem jafnframt er hin stærsta
hér, er þó greinilega langalgengust í
fjörum norðanlands og austan, og er
hún víða aðaltegundin þar, en á suð-
ur og suðvesturlandi er hún sárasjald-
gæf. En dæmi um þetta þekkjum við
Itins vegar frá öðruni sjávarlífverum,
en liinar norðlægu tegundir, sem taka
við, eru ævinlega mun færri en hinar
suðlægu, sem brott falla. Er þetta I
samræmi við hina algildu reglu, að
tegundum lífvera fækkar jafnt og þétt
frá miðbaug í átt til heimskautanna.
Þótt erfitt sé að aðgreina hinar
ýrnsu tegundir marflóa og þanglúsa,
vegna þess hversu líkar þær eru í út-
liti, er engu að síður um talsverðan
mun að ræða í lifnaðarháttum þeirra,
einkurn með tilliti til dvalarstaðar.
Skulu marflær í fjöru teknar sem
dærni um þetta. 1 Ijós kentur að hver
tegund hefur sitt kjörsvæði, sem frá-
brugðið er kjörsvæðum annarra teg-
unda. Þannig finnast sumar tegundir
einkum.efst í fjörunni, kringum efri
mörk þangsins, og ein tegund finnur
sér jafnvel kjörsvæði rétt ofan við
þangið, einkum þar sent nokkuð er af
sjávarfitjungi. Sú tegund á sér á suð-
lægari breiddargráðum frændur, sem
mega heita algjör landclýr. — Aðrar
tegundir halda sig mest um rniðbik
149