Andvari - 01.01.1991, Page 82

80
AÐALGEIR KRISTJÁNSSON
ANDVARI
neitt og eins fór um „rit um stafsetningu á íslensku máli“ sem hann bauð
Hafnardeildinni til útgáfu á fundi 16. júní 1845.54 Konráð getur þessa einnig í
bréfinu til Páls Melsteðs.55
Ekki leið á löngu þar til Konráð áformaði að nýju að setja saman aðra
málfræði og í þetta skipti á dönsku og þýsku. Hann nefnir þetta í bréfi til
föður síns 26. september 1850.56 Ekki er ljóst hvernig málin þróuðust, en á
fundi í Hafnardeild Bókmenntafélagsins 29. nóvember 1851 býður hann fé-
laginu að taka til prentunar íslenska málfræði sem gæti orðið allt að 40 örk-
um og var það samþykkt af öllum.’'7 Hér fór á sömu leið og áður. Bókin kom
aldrei út hjá félaginu, en stundum er að henni vikið í Samkomubók Hafnar-
deildarinnar fram til ársins 1854.
Hins vegar gerðist það árið 1858 að út kom Oldnordisk Formlœre I. Hefte
á vegum Norræna fornritafélagsins og höfundur var Konráð Gíslason. Fram-
haldið kom aldrei og Björn M. Ólsen telur að skoðanir Konráðs um ýmislegt
í beygingafræðinni hafi breyst eftir að hann gaf heftið út. „Samt sem áður bar
hljóðfræðin í þessu hefti langt af öllu því, sem þangað til hafði sést um það
efni“ var dómur Bjarnar.58 Það kann einnig að hafa valdið nokkru um að á
þessum árum var Konráð á ríkisstyrk við að semja fornnorræna orðabók sem
áður er um getið og lét önnur viðfangsefni siíja á hakanum og má ætla að
málfræðin hafi goldið þess, en Björn M. Ólsen virðist lítið eða ekkert hafa
vitað um undirbúningsvinnu Konráðs að þessu mikla verki. Eftir þetta lét
Konráð af öllum áformum um að setja saman íslenska málfræði hvort heldur
handa íslendingum eða öðrum þjóðum. Til þess urðu hinir ólíklegustu
menn. T. a. m. kom út íslensk málfræði á rússnesku eftir Stefan Sabinin,
hirðprófast í Weimar, um miðja öldina og þótti slíkt nokkrum tíðindum
sæta.59
VII
Framan af ævi virðist Konráð Gíslason ekki hafa haft mikinn áhuga á ís-
lenskum kveðskap fornum. Hugur hans beindist þá miklu fremur að skáld-
skap Grikkja og Rómverja og ljóðagerð samtímans. Pegar hann vann að út-
gáfu Fóstbræðra sögu um miðja öldina leitaði hann til Sveinbjarnar
Egilssonar út af vísunum í sögunni. Konráð bað Sveinbjörn að færa þær til
rétts máls og senda sér ásamt skýringum.60 Þetta er í fyrsta skiptið sem rann-
sóknir á fornum kveðskap ber á góma í bréfum Konráðs. Síðar átti umræðan
um fornkvæðin og skýringar á þeim eftir að verða hið síendurtekna stef.
Lexicon poeticum kom út á árunum 1854-60. Við útkomu þess gjör-
breyttist öll aðstaða við rannsóknir á íslensku skáldamáli. Finnur Jónsson