Andvari - 01.01.1951, Síða 23

andvari
Guðmundur Finnbogason
19
íjöldi manns og flutti vestur uin haf, og þar sátu bændur, sem
hjuggust til viðnáms og sóknar í þeirri baráttu fyrir bættum kjör-
um og auknu víðsýni og menningu almennings, sem nauðsyn-
leg var, ef fólkið átti ekki að sæta sömu ömurlegu örlögum og
orðið höfðu hlutskipti tugþúsunda á liðnum öldum. Hann — með
sínu jákvæða gróðrareðli — vaknar því snemma til meðvitundar
um það, hvað gera þarf og gera ber, og hann gengur í þjónustu
þeirra afla, sem taka varð til hjálpar við þá ræktun fólksins, sem
hlaut að verða hin einasta óbrotgjarna undirstaða íslenzks við-
náms og framfara á þeinr viðsjálu tímum, sem í hönd fóru. Hann
aflaði sér þekkingar á mannlegu sálarlífi, og hann tók að sér
að leggja grundvöllinn að nýju fræðslukerfi. Síðan kynnti hann
sér enn frekar skoðanir og rannsóknir erlendra vitsmuna og
vísindamanna á sviði sálrænna vísinda og tilraunir til að gera
þær sem raunhæfastar — og kostaði kapps um að snúa mönnum
til skilnings á því, að vinnan ætti að verða ekki deyfandi strit,
heldur lífgandi þáttur í mótun og þróun einstaklingsins og þá
um leið þjóðarinnar allrar. Hann segir svo:
„Vinnan verður þá fyrst skemtmileg, þegar hún er stunduð
af lífi og sál, þegar jafnframt er litið á hana sem þroskameðal og
þegar maður finnur, að honum fer fram með hverjum degi, að
hann verður færari við starf sitt.“
Hann vissi, að léleg og óhagkvæm vinnubrögð draga ekki
aðeins úr arðinum af verkinu, heldur hafa einnig djúptæk og
örlagaþrungin áhrif á þann, sem verkið vinnur:
„í vinnunni kemur eðli verkamannsins fram, og hann verð-
ur eins og hann vinnur. Þar verkar hvað á annað. Sá, sem ekki
nýtur sín í störfum sínurn, hann hefir ekki kornizt í heilbrigt
samband við heiminn.“
Bæði vegna einstaklingsins og þjóðarinnar er því mikið í húfi.
Það ber brýna nauðsyn til, að komið verði því skipulagi á vinn-
una, að hver maður fái notið sín. Og rök Guðmundar og hvatn-
lng urn þessi efni eru ekki síður tímabær nú en þá er þau
komu fram: