Nýtt kirkjublað - 15.05.1906, Blaðsíða 7

NÝTT KIEKJTJBLAÐ ^ _ 111
hygg eg hann verði mikill og almennur, er það verður aðal-
regla að kennarar verði setlir til vistar á barnaheimili, til að
taka þátt i heimilislífinu og gjöra ])að fegra og gofugra, um
leið og þeir frœða, og í einu orði: Menta bæði yngri og
eldri á heimilinu. Þeir ættu, svo oft sem þeir gætu því við
komið, að taka þátt í heimilisstörfum og með því móti láta
dæmi sitt kenna: Að virða vinmma og meta framleiðsluna.
A því er engin vanþörf. Vinnuna fengju þeir sanngjarnlega
borgaða hjá luisbændum, auk fýsilegra kennaralauna af al-
mannafé. Þelta fyrirkomulag til undirbúnings undir unglinga-
skóla og menningarpróf, er hið heillavænlegasta, sem eg get
hugsað mér. En ekki er um það að ræða fyr en kennarar.
eru orðnir margir. Og mikið fé þarf til alls þessa. En það
er sanngjarnlegt, að mannfélagið, sem á að njóta unglinganna
og gjörir menningarkröfnr til þeirra, beri kostnaðinn, sem til
þess þarf, að kröfurnar verði uppfyltar.
En heimildarlögin til fræðslusamþykta — koma þau ekki
í hága við þessar hugsjónir? Þvert á inóti. Til þess lært
verði af reynslu, þarf reynlsa að koma, hún þarf að hafa
sem frjálsastan framgang. Nú geri eg ráð fyrir, að til jafn-
aðar verði hver hreppur eitt fræðsluhérað, en stundum þó tvö;
aftur annarstaðar tveir hreppar, eða hálfur annar, eitt fræðslu-
hérað, eftir því sem haga þykir. Svo gjöri eg ráð fyrir, að
sitt fræðsluhérað setji hverja aðferðina í samþykt sína: Eitt
stofnar skóla, annað heldur farskóla, þriðja kýs eftirlitskenslu
— sem með tímanum ætti að leiða tíl kennaravista. — Svo
gerir liver aðferðin sitt bezta til með kensluna, — keppist
hver við aðra. En hið almenna próf sýnir að lokum hvaðan
börn eru bezt að sér. Og eftir þannig lagaða nokkurra ára
reynslu, verður það, sem bezt gafst, víðar og viðar tekið upp
og að lokum alstaðar.
Samþyktir hafa þann mikla kost fram yfir föst lög, að
þær gefa mönnum færi á að alla sér fjölbreyttari reynslu til
að læra af, — auk þess sem það fyrirkomulag er frjálslegra,
og þar af leiðandi ánægjulegra. Kæmi það nokkurstaðar
fyrir, að menn vildu misbrúka þetta frelsi, ])á tekur kenslu-
stjórnin í taumana og neitar samþyktinni staðfestingar. En á
prófið legg eg þó mesta óherzlu.