Sjómannadagsblaðið - 01.06.1990, Qupperneq 68

66
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
araútgerðar, en svo seldu þeir skipið
í apríl 1989 og þá varð ég að fara aftur
til sjós, og nú er ég orðinn fiskimaður
á ný á spánýju skipi. En mér líkar það
nú ekki allskostar. Við erum svo
lengi úti. I síðasta túr vorum við að
veiðum við Austur- og Vestur-
Grænland og á Nýfundnalandsbönk-
unum, ég var kunnugur á þessum
slóðum. Þegar íslenzka strandgæzlan
flæmdi mig af Barða — eða Kögur-
grunni, flýði ég á Austur-Grænlands-
mið.
Þetta verksmiðjuskip, Shetland
Challenger heitir það, sem ég er með
núna, Boyd á það. Það eru ekki
nema tvö togarafyrirtæki í Hull, og
það eru J. Marr og Boyd.
Boyd á tvö verksmiðjuskip, sem
veiða í Barentshafi og við Grænland,
og reyna allsstaðar þar sem fisk er að
hafa á slóðum sem ekki eru bannað-
ar.
Þegar fiskveiðar drógust saman,
breytti Marr sínum stóru verk-
smiðjutogurum í marningsskip
(siecmick), en nú hefur Marr sjö lítil
skip í gangi, sem veiða ferskan fisk,
frysta ekki. Þessi skip sækja í Bar-
entshafið og til Bjarnareyja. Þau
hafa einhvern kvóta þarna.
Ég er aftur á móti á nýju verk-
smiðjuskipi, eins og ég sagði áðan,
sem fór sína fyrstu ferð í apríl, og við
höfum gert tvo túra. Mér finnst ég
orðinn of gamall í svona langtúra, en
mér var nú boðið að taka skipið og
það var freistandi að verða skipstjóri
á þessu stóra og nýja skipi með 36
manna áhöfn.
Fyrri túrinn okkar var til Spitzber-
gen, og við veiddum þar á 82. gráðu
n.br. Skipið er sérstaklega byggt til
veiða í ís. Það er hægt að keyra því í
gegnum tveggja metra þykkan ís.
Við veiðum rækju á þessum slóðum.
Ég hef áður veitt þorsk við Spitz-
bergen, en aldrei svona norðanlega,
svo að ég fékk með mér gamlan fiski-
lóðs, norskan, sem þekkti vel rækj-
umiðin þarna. Við vorum þrjá mán-
uði í túrnum og lönduðum í Dan-
mörku (Hirtshal).
Ég hef verið skipstjóri í þrjátíu ár
og þekki fiskislóðir við ísland,
Grænland og Nýfundnaland, en á
þessari slóð við Spitzbergen á þessu
skipi, kynntist ég mörgu, sem kom
mér ókunnlega fyrir sjónir.
í þessari fyrstu ferð var með okkur
sem farþegi, maðurinn, sem hafði
hannað báða Boydstogarana. Neðst í
skipinu er verksmiðja, sem vinnur
rækjuna, en ofar er vinnslan á þorski
og ýsu. Þessi verkfræðingur gat ekki
verið lengur en fjórar vikur um borð.
Það var um tvær hafnir að ræða til að
leggja upp mann, Longyear og Nýja-
Álasund, en við komust ekki nær
þessum höfnum um 70 sjóm. fyrir ís.
Þetta var ein samfelld ísbreiða. Ég
spurði þennan mann, hann er kunn-
ugur aðstæðum, hafði verið þarna
lengi áður.
— Hvernig komum við þér í land?
— „Það er enginn vandi,“ sagði
hann. „Þú keyrir skipið á hálfri ferð
inní ísinn, þangað til það stoppar af
sjálfu sér, þá stopparðu vélina, setur
út gangplanka, skipshöfnin fer niður
á ísinn í fótbolta, en þyrla kemur og
sækir mig.“ Þessu hafði ég aldrei
kynnzt áður.
Þegar ég fór frá Austur-Grænlandi
fyrir þremur vikum (þ.e. í júlí/ágúst
1989), lá við, að leiðin lægi til
Reykjavíkur. Það meiddist hjá okkur
maður um borð, og það var enga
hjálp að fá á Austur-Grænlandi, svo
að ég ætlaði með manninn til Reykja-
víkur og hitta þá einhverja af mínum
gömlu kunningjum þar. Ég var búinn
að keyra eina tvo tíma áleiðis, þegar
samband náðist við þýzkt spítalaskip
á þessum slóðum, og þar var læknir
um borð. Þetta hefði verið svo upp-
lagt fyrir mig, þar sem ég ætlaði,
hvort eð var að fara að færa mig yfir á
Nýfundnalandsmiðin.
íslandssókn
Taylor segist geta skrifað þykka
bók um Islandssókn, og vissulega er
þessi þáttur of snubbóttur.
„Það þarf nú ekki að kynna veður-
lagið á íslandsmiðum fyrir íslenzkum
sjómönnum. Okkur hætti til Eng-
lendingum að halda sjó lengur en
ráðlegt er og lentum oft í hættulegri
ísingu, en það var ekki fyrr en Lor-
ella og Rodérigo fórust í janúar 1955,
að við gerðum okkur ljóst, og ég held
að það hafi verið eins um ykkur, að
það væri ráðlegast að forða sér strax
ef ísing fylgdi stormi. Þá fór ekki
lengur á milli mála, hvað gat hent í
norðaustan ísingarveðrum, en ísing-
arskilyrðin geta myndast á örskots-
stund. Jafnvel þessi stóru miklu skip,
sem eftirstríðstogararnir voru, báru
ekki af sér hörð ísingarveður.
Sú var venjan að leita vars í honum
norðaustan á Aðalvík eða undir
Grænuhlíð, en ef hann var útí vestr-
inu, norðvestan eða norð-norðvest-
an, þá var flúið „round the corner“
(fyrir Sléttunesið) inná Jökulfirðina,
þar var gott skjól við austurenda
Grænuhlíðar. (Englendingar notuðu
Jökulfirðina til skjóls, en Islendingar
ekki. Islenzki togaraflotinn hnapp-
aðist saman undir Grænuhlíð og
hékk þar í hnapp og af því stórhætta
og enginn friður, enda hlauzt af
þessu slys (Eiríkur rauði), og lífhafn-
ir á Hesteyrarfirði og Veiðileysis-
firði).
En oft fórum við í bílageymsluna,
down to garage“, en svo nefndum við
Dýrafjörð.
Eftir að Ross Cleveland fórst 1968,
neituðu vátryggingarfélögin í Hull að
togarar færu á íslandsmið að vetrin-
um, en það bann stóð stutt.
Ég var á Joseph Conrad, þegar
þetta var, og var hann fyrsta skip til
að halda á Islandsmið eftir slysið.
Við fórum 14. febrúar með fullt
skip af blaðamönnum og sjónvarps-
mönnum, sem vildu kynnast aðstæð-
um og sjá ís.
En það var enginn ís á íslandsmið-
um, og raunveruleg ísingarveður eru
sem betur fer heldur sjaldgæf, þótt
hitt sé algengt að ís setjist á skip í
frosthörkum. Það er ísing sem er við-
ráðanleg.
Ég varð að keyra með fjölmiðla-
mennina norður að ísröndinni að
finna fyrir þá ís. Annars var þetta
dæmigerður íslandstúr. Ég kastaði
út af Vestfjörðum í Kantinum á 150
föðmum, en hann var tregur og leið-
indaveður, 4-6 vindstig með frosti,
en ekki nein bráðaísing. Ég togaði
svo upp Halann og alla leið uppá 90
faðma, þar er jafnan skárra sjólagið,
og toguðum í álrennunni á sand-
botni, sem við kölluð „Molly Gully,
á 145 föðmum og þar gaf hann sig til