Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Blaðsíða 64

áhættuaukninguna eftir að honum varð um hana kunnugt. Er hér um að ræða svo-
kallaða hlutlæga áhættuaukningu.28 Af reglunni má með gagnályktun leiða að fé-
lagið beri fulla ábyrgð hafi vátryggður ekki vitað um aukningu áhættunnar.29
147. gr. VSL er kveðið á um uppsagnarrétt félagsins vegna aukinnar áhættu
og í 48. gr. laganna um missi félagsins á rétti til að bera fyrir sig aukna áhættu
ef það tilkynnir vátryggðum ekki án ástæðulausrar tafar að það hyggist bera
hana fyrir sig.
Samkvæmt 49. gr. VSL getur félagið ekki borið fyrir sig aukna áhættu sem
ekki er lengur fyrir hendi eða skiptir félagið ekki lengur máli.
Samkvæmt 1. mlsl. 1. mgr. 50. gr. VSL getur félagið ekki borið fyrir sig
samning um að aukin áhætta skuli hafa ríkari áhrif en segir í 45.-49. gr. laganna.
Samkvæmt 2. mgr. 50. gr. VSL hefur aukin áhætta af völdum þriðja manns, sem
hefur vörslur munar sem vátryggður er í þágu þriðja manns, sömu áhrif og auk-
in áhætta af völdum vátryggðs og gildir sama regla um vátryggingu gegn rekstr-
artapi.
I 99. gr. VSL er fjallað um áhrif aukinnar áhættu í líftryggingum. Félaginu
er þar veitt mikið svigrúm til að setja reglur um aukna áhættu, en samkvæmt
greininni skal tekið skýrt fram30 í skírteininu31 hvaða áhættuaukning skuli hafa
áhrif og þá hver. Vátryggingafélög hafa ekki notað þennan rétt sinn í líftrygg-
ingum nema að litlu leyti og má því segja að meginreglan sé sú að aukin áhætta
hafi engin áhrif í líftryggingum.32
1121. gr. VSL er fjallað um aukna áhættu í slysa- og sjúkratryggingum. Um
þær gilda nánast sömu reglur og við skaðatryggingar, sbr. 45.-50. gr. VSL. Þó
er 121. gr. VSL frábrugðin hinum síðarnefndu greinum í nokkrum atriðum. Vilji
félagið t.a.m. bera fyrir sig að tiltekin atvik hafi haft aukna áhættu í för með sér,
skal það samkvæmt 121. gr. VSL hafa komið skýrt og greinilega33 fram í skír-
teininu34 að þau atvik hefðu aukna áhættu í för með sér. Þá beinist 121. gr. sam-
kvæmt orðum sínum að þeim manni, „er líf hans eða heilbrigði er tryggt“,35 en
ekki vátryggðum, en þar er ekki endilega um sama einstaklinginn að ræða. Þá
28 Arnljótur Björnsson, (1986), bls. 51.
29 Selmer, bls. 168.
30 Krafan um skýrleika hefur að öllum líkindum litla þýðingu, sbr. LyngsO, (1994), bls. 283.
31 Þrátt fyrir orðalag greinarinnar nægir að það komi fram í skilmálum tryggingarinnar, sbr.
Lyngso, (1994), bls. 283.
32 Alþt. 1953 A, bls. 241; Hellner: Försákringsratt. (1965), bls. 68 og 532; Arnljótur Björnsson,
(1986), bls. 56 og NOU 1983:56, bls. 79. í lífeyristryggingum eykst t.d. áhætta félagsins með auk-
inni heilbrigði þess sem tryggður er, og ekki er eðlilegt að vátryggðum sé refsað fyrir það, sbr.
Lyngso, (1994), bls. 282.
33 Ekki er víst að orðin „skýrt og greinilega" hafi raunhæfa þýðingu í þessu sambandi, sbr. Arn-
Ijótur Björnsson, (1986), bls. 56.
34 Með hliðsjón af túlkun 45. og 99. gr. VSL má einnig telja nægjanlegt að tilgreiningin komi fram
í skilmálum þrátt fyrir orðalag ákvæðisins, sbr. LyngsO, (1994), bls. 283.
35 í framhaldinu verður vísað til hans sem þess sem tryggður er, eða slysatryggðs þegar eingöngu
er rætt um slysatryggingu.
58