Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Qupperneq 95

að húsið hefði ekki verið í vátryggingu eftir tlutning þess og voru HR því sýknaðar.
í dóminum er ekki vísað til VSL að öðru leyti.147
í dóminum virðist gengið út frá því að forsendur tryggingarinnar hafi brost-
ið þar sem mikil breyting hafi orðið á verðmæti hússins og áhættunni og hafi
félagið því verið laust úr ábyrgð. Áður var þess getið að reglur VSL um aukna
áhættu svara að nokkru til reglna samningaréttar um brostnar forsendur. í dóm-
inum er hins vegar ekki að finna neinar vangaveltur um niðurstöðuna eftir pro
rata reglu 45. gr. VSL. Draga má niðurstöðu dómsins í efa, enda er hún ekki í
góðu samræmi við þau sjónarmið sem hér hefur verið gerð grein fyrir. Jafnvel
þó að fallast mætti á að vátryggður í þessu máli hefði ekki mátt gera ráð fyrir
því að vátryggingarsamningurinn héldist óbreyttur eftir flutninginn á húsinu þá
verður að telja að hann hefði átt að njóta vemdar 45. gr. VSL og fá greiddar
bætur eftir pro rata reglu hennar. í dómi Hæstaréttar skortir nokkuð á rökstuðn-
ing fyrir því hvers vegna talið var að 45. gr. VSL ætti ekki við í málinu.
Ákvæði sem kveða á um staðsetningu vátryggðs munar geta valdið nokkrum
vafa í þessu sambandi. Sem landfræðileg takmörkun á gildissviði vátryggingar
verður að telja slík ákvæði til hlutlægrar takmörkunar á ábyrgð félags, eins og
nánar verður rætt í kafla 3.9.4. Drachmann Bentzon og Christensen telja hins
vegar að almenn ákvæði um staðsetningu vátryggðs munar beri að skýra með
hliðsjón af reglum 45.-50. gr. FAL að svo miklu leyti sem þau varða ekki af-
mörkun vátryggingarandlagsins.148 í samræmi við það sjónarmið hefði í H
1959 591 átt að dæma vátryggðum bætur eftir ákvæðum 45.-50. gr. VSL. Atvik
þess máls eru hins vegar óvenjuleg fyrir þær sakir að um flutning fasteignar var
að ræða sem félagið mátti e.t.v. gera ráð fyrir að sæti föst á sínum stað. Hugs-
anlega má þó leiða að því líkur að niðurstaðan hefði orðið sú sama, þ.e. Húsa-
tryggingum Reykjavíkur í vil, þrátt fyrir að flutningurinn hefði verið talinn
varða aukna áhættu, þar eð Húsatryggingar hefðu að öllum líkindum getað
byggt á því að þær hefðu ekki tekið að sér trygginguna við þær aðstæður og ver-
ið lausar úr ábyrgð samkvæmt 1. mgr. 45. gr. VSL. Sambærilegar aðstæður geta
falist í breyttum afnotum fasteigna. Reynt hefur á áhrif slíkrar breytingar fyrir
Hæstarétti.
H 1967 753
T flutti úr húsi sínu og stóð það autt eftir það að öðru leyti en því að T vann að bakstri
í húsinu. Húsið brann skömmu síðar. Húsið var brunatryggt hjá HR sem báru fyrir
sig að breytt not hússins hefðu falið í sér aukna áhættu. I dóminum segir að gögn
bresti bæði um þá hugrænu afstöðu T, sem máli skipti samkvæmt 45. gr. VSL, og um
þá vátryggingarskilmála af hálfu HR er þýðingu geti haft samkvæmt nefndu laga-
ákvæði. HR voru hins vegar sýknaðar af öðrum ástæðum.149
147 Reifun byggð á DÍV.
148 Drachmann Bentzon og Christensen, (1952), bls. 285 og 323.
149 Reifun byggð á DÍV.
89