Tímarit lögfræðinga - 01.03.2004, Qupperneq 118

varúðarregla var brotin.232 Dómaframkvæmd í Danmörku sýnir að gáleysismat-
ið þar er tiltölulega vægt að þessu leyti í garð vátryggðs, sbr. dóminn í U
1967:292 (HD).233 Samkvæmt 1. mgr. 51. gr. VSL hefur vátryggður hins veg-
ar möguleika á því að sýna fram á að vöntun á ökuskírteini hafi ekki haft áhrif á
að vátryggingaratburðurinn gerðist eða hve víðtækar afleiðingar hans urðu. Þrátt
fyrir að orðalag skilmálanna bendi til þess að sýna þurfi fram á að vöntunin á öku-
skírteininu sem slíku hafi ekki haft áhrif að þessu leyti, er eins og áður sagði talið
að skilmálaákvæðin feli í sér vísun til hæfni ökumannsins til aksturs. Dómstólar í
Danmörku hafa gert nokkuð strangar kröfur til þeirrar sönnunar.
U 1954:367 (0LD)
A hafði ekki ökuskírteini til aksturs í atvinnuskyni. A meðan á slíkum akstri stóð
missti A stjóm á bifreiðinni með þeim afleiðingum að hún skemmdist. Vátrygginga-
félagið, sem húftryggði bifreiðina, neitaði greiðslu vátryggingarbóta með vísan til
skilmálaákvæðis, sem leysti félagið undan ábyrgð vegna tjóns sem yrði þegar bif-
reiðinni væri ekið af manni sem ekki hefði ökuskírteini. Dómurinn taldi að skýra yrði
ákvæðið þannig að ökumaður bifreiðarinnar skyldi hafa ökuskírteini sem veitti rétt
til aksturs viðkomandi bifreiðar, en þar sem A hefði ekki slfkt skírteini, og ekki hefði
verið sýnt fram á að það hefði ekki haft áhrif á tjónið, var félagið sýknað af kröfu um
greiðslu vátryggingarbóta vegna tjónsins.234
Ekki hefur reynt með sama hætti á „ökuskírteinisákvæði“ hér á landi, en leiða
má að því líkur að framkvæmdin yrði hér með svipuðum hætti og í Danmörku.
4.3 Læsing híbýla
í skilmálum innbrotsþjófnaðartryggingar er jafnan að finna ákvæði sem kveða
á um að ábyrgð félagsins sé háð því að dyr og gluggar séu tryggilega lokaðir og
læstir. Orðalag slíkra ákvæða bendir til þess að um hlutlæga takmörkun á á-
byrgð félagsins sé að ræða. Hins vegar er eðlilegt að telja slík ákvæði til varúð-
arreglna í skilningi VSL enda fela þau í sér skírskotun til hegðunar vátryggðs
og annarra sem urnsjón hafa á vátryggingarstaðnum og fer það eftir gætni þeirra
og reglusemi hvort reglunni er fylgt.235 Slík ákvæði fela þannig í sér dulbúnar
hegðunarreglur en eru í eðli sínu varúðarreglur.236
232 Lvngso, (1994). bls. 299.
233 I skilmálum húftryggingar bifreiða í Danmörku hefur hins vegar verið kveðið á um að félagið
sé laust úr ábyrgð ef þriðji maður ekur án ökuskírteinis og vátryggingartaki vissi það eða sýndi af
sér stórkostlegt gáleysi, sbr. Sörensen, (2002), bls. 375-376 og Lyngsö, (1994), bls. 690.
234 Reifun byggð á Lyngsb. (1994), bls. 301.
235 Sindballe, (1948), bls. 108 og áfram. einkum bls. 114: Sörensen. (2002), bls. 200 og LvngsO,
(1992). bls. 230 og 232 og (1994), bls. 297 og 594. Að því er varðar spuminguna um hverjir telj-
ist til þess hóps sem skylt er að gæta þessarar varúðar má til hliðsjónar benda á úrskurð dönsku
áfrýjunamefndarinnar í vátryggingamálum, AK 49:117, sem reifaður er í Surensen, (2002), bls.
207. Þar var vátryggður talinn þurfa að þola samsömun að þessu leyti með bamapíu sem hafði
gleymt að loka glugga.
236 Arnljótur B jörnsson, (1986), bls. 68.
1
112