Hlín - 01.01.1923, Blaðsíða 29

HUn
27
þessari upplausn gamallar þjóðmenningar, þessu rótar-
sliti. Og dýpsta þýðing hvers þjóðmáls er sú, á hvern
hátt skipulag þess getur orðið að slíkri hömlu. Ekkert
mál kemur í því efni fremur til álita en ullariðnaðarmál-
ið. Pýðing þess er meiri og dýpri en almenningur gerir
sjer Ijóst. Pess vegna verða enn athugaðar hjer ýmsar
hliðar málsins og samband þess við þjóðmenningu okk-
ar, forna og nýja.
V.
Pað heyrist ekki sjaldan í ræðum og ritum þeirra
manna, sem mest prjedika um framfarir þjóðarinnar ís-
lensku og framtíð, að endurlausnarmáttur hennar liggi
bundinn í fallvötnum þeim, sem streyma frá hálendi ís-
lands fram til sjávar. Hjer í landi mun vera stórum meiri
vatnsorka í tiltölu við fólksfjölda en í nokkru öðru landi.
— Nú hugsa prjedikarar stóriðjuhyggjunnar á þessa leið:
Pessa litlu þjóð í stóru landi hefir alt af skort orku, til
þess að gera landið byggilegt. Fossarnir eiga að lýsa
upp og hita híbýli þjóðarinnar. Hver hönd í iandinu þarf
að geta átt aðgang að orku vatnanna, til þess að Ijetta
mönnum lífsstritið. Stóriðjur þurfa að rísa upp, þar sem
þessari óhemju orku sje beitt á gullkvarnir auðæfanna.
Stór framleiðsla af köfnunarefni og jafnvel málmvinslu á
að geta leyst fátæktarvandræði þjóðarinnar; gert hana
ríka og farsæla«. — Á þessari hugsanaleið munu liggja
úrlausnarráð á sárustu erfiðleikum íslendinga. En á henni
liggur einnig vafalaust stærsta þjóðarhættan. — Áður
var minst á það, að stóriðjan hefði hvergi í heiminum
leyst vandræði mannanna, heldur fremur aukið þau til
stórra muna. Mikil fjárvelta og peningasafn hefir á allati
þorra manna sömu og enn meiri verkanir þess eðlis, er
Egill Skallagrímsson vildi fá til leiðar komið með þvi að
dreiía silfri sínu um Pingvelli, eða Fírisvallagullið hafði
á Aðils konung og þegna hans. Græðgin, óhófssemin