Tíðindablaðið - 05.07.1974, Blaðsíða 10

Fríløtan
sámd við Andalusia-yrkj-
aran, sum skrivar: Tað
frøir eygað og hjartað og
tváar sálina.
Ódnarveður
og sjóverkur
Tað verður seinur dagur,
at vit gloyma teir strævnu
náttartímarnar, áðrenn vit
náddu Torrevieja á Costa
Blanca. Tað er longu farið
eitt samdøgur, síðani vit
fóru úr Malaga. Um
náttina tann 18. oktober
kemur nógvur vindur, og
ein sterkur mótstreymur
ger sítt til, at báturin
høggur óført. Eg má
viðganga, at sjóverkurin
herjar umborð. Vindurin
veksur, og regnið sílar
niður. Vit eru fleiri tímar
seinkað, tá vit í lýsingini
við einum lættasuffi kunn-
u leggja bátin við Club
Nautico í Torrevieja. Men
vindurin er nógvur, og tað
stendur nógv á endunum,
so ikki fyrr enn stórakkerið
er'kástað, kunnu vit kenna
okkum eitt sindur trygg-
ari.
Stór vatnflóð
Meðan vit bardust við
veðurgudarnar á havinum,
var stór vatnflóð í
Granada, fleiri hundrað
fólk umkomust, og nógv
gjørdust húsviD. Ein bilur,
sum var á veg frá Alicante
til Granada, hvarv og sást
ongatíð aftur. Eitt tjúkt
mórulag lá á markunum.
Tíðindini vóru skakandi.
Tað var sostatt ikki
undir bestu umstøðum, at
vit fyrstu ferð sóu
Torrevieja, men tað skuldi
skjótt blíva betri. Dagar-
nir, sum komu, var
sólskin, og vit kundu fyri
tað mesta vera úti. Vit
trívast væl her niðri, og
ein grundin er, at vit fáa
góðan mat og gott vín
ótrúliga bíliga. Teir
sponsku rættimir smakka
væl, og hetta er nakað,
sum vit eiga at taka við
læru av. Ein sponsk genta
kemur umborð fyri at læra
okkum at gera spanskan
mat. Hon ger Peella, ein
tjóðrættur. Vit fáa at vita,
at hvør familja hevur sín
serliga máta at gera rættin
uppá, og vit fáa sjálvandi
at vita, hvussu hon ber seg
at. Stykkir av høsnarung-
um og haru, ymisk sløg av
grønmeti kókað saman við
risi á eini stórari pannu.
Tað smakkar avbera væl.
Á torginum
Sjálvt fólkalívið uppliva
vit best í býnum fyrrapart-
in ein fríggjadag. Tað er
søludagur á torginum. Alt,
sum kann krúpa, tykist at
savnast saman her. Á
báðum síðum eru gøtumar
fyltar við fólki, sum selur,
og tað er tað mest ótrúliga,
tú kanst keypa her. Her
em sigoynarakvinnur,
sum selja klæðir, teppir
ella nylonsokkar. Hunda-
hvølpar kann ein keypa -
og smáar hvítar mýs. Her
er stórt úrval av skinnum
og leðurvørum. Prísimir
em lægri enn tað, sum vit
em vanir við heima.
Serliga matbúðirnar em
nógvar og á tremur við
vømm. Fólk koma við
livandi kalkunum og
høsnum. Og allastaðni
standa teir seljandi og
rópa og lovprísa sínum
vømm. Summir royna
eisini at syngja fyri at
draga kundamar til sín.
Býurin
veksur
í útjagaranum av býnum
er nógv bygt seinastu
árini. Tað er útlendskur
kapitalur, sum stendur
aftanfyri, og tað er
týðuligt, at roynt verður
at draga ferðafólk henda
vegin. Framvið strondini
síggjast stórir bygningar.
Nógvir av teimum em
gistingarhús, meðan aðrir
em innrættaðir við ibúð-
um. Nógv sethús verða
eisini bygd, og tað em ikki
so fáir útlendingar, sum
eiga eitt summarhús ella
eina íbúð á hesum leiðum.
Serliga kann nevnast, at
sviar hava gjørt sín egna
býling, Lomas, eitt sindur
uttanfyri býin.
Tíbetur em vit komin
higar so mikið seint, at her
er litið ferðafólk. Vindeyg-
uni standa myrk og gapa í
hesum stóm húsunum,
gistingarhúsini eru næstan
tóm. Men hetta gevur
okkum betri møguleika at
koma í samband við tað
innføddafólkið. Tá hugsað
verður um, hvussu nógv
ferðafólk streymar higar á
hvørjum ári, mugu vit
ásanna, at vit undrast á,
hvussu blídligt og hjálp-
samt fólkið er. Fólk em
lættari at koma í samband
við og hjartaligari, enn vit
em von við á heimligum
leiðum.
Nógv minnis-
merkir
Millum teirra, sum búgva
her fast, hitta vit eini
bretsk hjún. Fyri tveimum
ámm síðani fóm tey suður
higar ein túr við báti
sínum. Tey komu til
Torrevieja, og her vórðu
tey verandi. Teimum
dámdi so væl fólkið her á
staðnum, og her høvdu tey
eisini góðar møguleikar at
sigla.
Her hevur altíð verið
nógv siglt. Spania var
krossvegurin, har tvey
fólkasløg møttust. Gjøgn-
um tíðimar hevur strondin
mangan lokkað sjórænarar
og krígsmenn higar. Bæði
fønikiarar, grikkar, róm-
verjar og arabarar hava
sett nógv minnismerkir
eftir seg. Her finnast eisini
nógvir siðir, sum stavað
frá mauraranum. Alt árið
em stevnur við fýrverkarí,
dansi, sangi og skrúð-
gongum. I Spania verða
hildnir tilsamans 3.400
veitsludagar av søguligum
ella religiøsum uppmna.
Hvør - pueblo - bygd
hevur árliga eitt hátiðar-
hald fyri sínum verjuhalgi-
menni við einum slíkum
veitsludegi. Vit vóm so
heppin, at vit upplivdu
henda veitsludagin í Torr-
evieja tann 8. desember.
Veitsludagur
Fleiri ferðir henda dagin
fóm skrúðgongur gjøgnum
gøtumar. Eitt petti fram-
anfyri gekk ein maður,
sum uttan íhald sendi
rakettir upp. Eitt orkestur
spælir, og aftaná koma
vakrar gentur í skrúð-
gongu. Allar hava tær
stutt skjúrt. Tær em í
klæðum við sterkum
litum. Allar ganga tær á
sama hátt við einum
vaggandi gongulag.
Aftanfyri tær verður
borin ein standmynd av
halgimenninum við livandi
ljósum á. Aftanfyri kemur
mannamúgvan, øll við
livandi ljósum í hondum.
Nøkur em eisini berføtt
fyri rættuliga at heiðra
halgimennið.
Spania er eitt sera
katólskt land - og
religiónin setur sín dám á
alt lívið. So gott sum øll
gentubøm verða uppkallað
eftir halgimennum. Con-
chita og Immaculata eita
tvær av okkara sponsku
vinkonum, sum báðar em
føddar í sama mánaða,
sum hátíð verður hildin
fyri verjuhalgimenninum
hjá Torrevieja. Um kvøld-
ið hava tær eina veitslu
fyri vinum, og eisini vit
em boðin við.
Hetta er ein góður endi á
vitjan okkara í Spania.
Men okkum er farið at
dáma fólkið her, og tí
verður tað ikki bara
stuttligt at siga teimum
farvæl, nú vit skulu halda
fram við ferðini.
TÍÐINDABLAÐIÐ fríggjadagin 5. juli 1974 SíðalO
Vanlig reydlig kritpípa uttan nakað prýði (savnsnr. 3273) og pipustokkur
(savnsnr. 2248). Pípustokkurin hevur 5 messingahólkar, hann er væl prunkaður og
settur við messing. 24 cm langur. Hans Debes løgmaður sigst hava gjørt.
Tvær finar kritpípur. Onnur hevur mynd av seglskipi á aðrari síðuni og akkeri á
hinari. Hin hevur vakra prýdda trom og stempul í neðra. Hesar pípumar eru
funnar á Myrkjanoyri i Klaksvík, har Nólsoyar Páll hevði hú_s síni standandi, og
verða tær sýndar fram um stutta tíð l Stokkastovuni, tá Nólsoyar-Páls
framsýningin opnar. Pípurnar eru bert 3,5 cm høgar og 1,5 cm í tvørmáti. Privat
0&n' Foto: Jákup Eyðun.
Tað er ikki óvanligt at
finna brot av kritpípum -
pípuleggir ella kritheys-
ar í moldini, tá ein veltur
ella grevur burtur.
Soleiðis er tað í øllum
Europa - kritpípur
rekast allastaðni, sjálvt
uppi í Vesturgrønlandi
hava teir funnið pípu-
brot í moldini.
Tær fyrstu kritpípur-
nar vóm gjørdar í
Bretlandi umleið 1575.
Henda vinnugrein tók
seg skjótt fram, men
trúarorsøkir gjørdu tað
trapult hjá pípumakar-
unum at búgva har í
landinum, og tískil
fluttu teir flestu til býin
Gouda í Hollandi. Hesin
býur kom at verða
víðakendur fyri kritpíp-
ur sínar. Meginparturin
av fólkinum í Gouda
livdu av at gera pípur -
eini 7000 fólk, tá hetta
virksemi var upp á tað
besta.
Við fyrimynd í teim-
um frálíku Goudapíp-
unum fóm menn í øðmm
londum eisini at gera
pípur. Frá 1606 veit man
um mann, sum seldi
pípur í Helsingør, men
tað var serliga í Keyp-
mannahavn og Stubbe-
købing, at tær flestu
pípuverksmiðjumar
vuksu fram, og haðani
fingu føroyingar pípur
sínar.
Tubbakið var dýrt, og
heysarnir vóm tí ógvu-
liga smáir, men hetta
broyttist eitt sindur so
við og við, og útsjóndin
eisini, men ikki altíð til
tað betra. Ein kritpípa
helt ikki leingi - einar 14
dagar, um ein roykti
dúgliga. Leggurin fór
ikki væl við vørrini, tí
bundu tey flestu okkurt
um hann ella koyrdu alla
pípuna í vatn viðhvørt,
men múgvandi fólk
kundu eisini dyppa inn-
siglislakk uttan um
leggin, tað var betri at
halda um. Bæði mann-
fólk og okkurt konufólk
royktu kritpípu.
Kritpípumar vóm y-
miskar av dygd og
útsjónd á sama hátt sum
pípur í dag - og eisini í
prísi. Tær hvítu pípur-
nar vóm tær fínam og
tær betm, tær vóm sum
oftast prýddar við ym-
iskum myndum. Tær
reyðu vóm evnaðar úr
vanligum donskum leiri
við eitt sindur av tí fína
útlendska leirinum uppi-
í, og em tað hesar
pípurnar, sum vit oftast
finna í bønum og aðra-
staðni.
Tær betm pípurnar
høvdu altíð búmerkið
hjá meistaranum
stemplað í pípuna.
Stemplið varð sett á
hana, tá hon var liðug,
men ikki rættuliga turr.
Stemplini em ikki størri
enn holið í teimum
gomlu kopar-fimmoyr-
unum, men kortini
ógvuliga klár og týðulig
relief. Meistaramir vóm
nógvir og búmerkini
nógv. Tað hendi seg
eisini, at teir stjólu
búmerkini frá hvørjum
øðmm. Viðhvørt er tað tí
trapult at avgera, hvat
er ekta pípa meistarans
og hvat er ein eftirlikn-
ing.
Teir gomlu plagdu at
hava pípurnar í einum
pípustokki, hesin var
prýddur á ymiskan hátt
og kundi vera so langur,
at hann kundi nýtast til
pmkku.
Fomminnissavnið eig-
ur fleiri vakrar pípu-
stokkar og onkra krit-
pípu eisini.
Eftir er pungur
og pípustokkur
og mín slíðraknívur,
illa verður mær úr í dag
eg fari at biðja mær vív.
Jákup á Møn
JóanPauli