Fréttablaðið - 06.10.2010, Blaðsíða 8

8 6. október 2010 MIÐVIKUDAGUR
SKULDAVANDI HEIMILANNA
Ríkisstjórnin treystir á samvinnu
við stjórnarandstöðuna, hags-
munasamtök heimilanna, aðila
vinnumarkaðarins og bankana um
lausnir á skuldamálum heimila og
fyrirtækja.
„Við höfum farið í mjög miklar aðgerðir
fyrir heimilin í landinu en það virðist ekki
duga og við verðum bara að halda áfram
því verki,“ sagði Jóhanna Sigurðardóttir
forsætisráðherra á fundi með blaðamönn-
um eftir ríkisstjórnarfund í gærmorgun.
Hún, Steingrímur J. Sigfússon fjármála-
ráðherra og Árni Páll Árnason, efnahags-
og viðskiptaráðherra, ræddu stöðu mála
eftir mótmæli þúsunda á Austurvelli á
mánudagskvöld.
Jóhanna lagði ríka áherslu á breiða sam-
vinnu um skuldamálin. Sagði hún tíma-
bært að athuga hvort hægt væri að ná sátt
um þau brýnu úrlausnarefni. „En ég held
að þetta verði að ske fljótt, það er reiði í
samfélaginu og mikil óánægja og við verð-
um að taka þessi skilaboð til okkar, ekki
bara við við ríkisstjórnarborðið heldur
stjórnmálamenn í heild sinni.“
Nauðungarsölum verði frestað
Jóhanna sagðist aðspurð ekki telja að þjóð-
stjórn leysti vandann. Spurð hvort von
væri um samvinnu við sjálfstæðismenn
eftir landsdómsatkvæðagreiðslurnar
sagði hún að menn gætu ekki látið það mál
þvælast fyrir sér. „Við getum ekki látið
gremjuna krauma út af því máli. Við verð-
um að setja það til hliðar og reyna að leysa
þessi brýnu hagsmunamál sem fólkið er að
kalla eftir.“
Jóhanna sagði forgangsmál að forða
fólki frá nauðungarsölum. Forsenda þess
væri þó að fólk væri með sín mál í réttum
farvegi. „Það er mjög mikilvægt að allir
sem eru með sín mál í vinnslu í kerfinu,
hjá bönkunum og umboðsmanni [skuldara]
fái frest á að þeirra íbúðir fari á uppboð
þar til fyrirséð er hvaða lausnir er hægt
að finna á þeim málum.“ Staðan væri samt
sú að frestun á uppboðum hefði varað
í langan tíma og þann tíma hefði fólk
átt að nýta til að vinna í sínum málum.
„Staðan hjá sumum er þannig að það verð-
ur hugsanlega ekki hægt að bjarga þeim.“
Tryggja þyrfti félagsleg úrræði fyrir fólk
sem ekki hefði ráð á að búa í eigin hús-
næði.
Gjaldþrot leysa ekki efnahagsvandann
Árni Páll sagði að greiðsluaðlögunar-
úrræði stjórnvalda hefðu ekki nýst sem
skyldi. Sú vanahugsun væri sterk að óeðli-
legt væri að afskrifa skuldir fólks sem
gæti ekki staðið undir skuldum sínum.
„Þetta hugarfar hefur mengað og gegnsýrt
jafnt dómstóla landsins og bankakerfið ...
Við verðum að horfast í augu við að það
að setja fólk í þrot leysir engan efnahags-
vanda heldur þvert á móti.“ Spurður hvort
til greina kæmi að samþykkja svokallað
lyklafrumvarp Lilju Mósesdóttur sagðist
Árni Páll ekki vera viss um að sú leið
leysti nokkurn vanda. Ávinningurinn væri
mjög ofmetinn og reynslan frá Banda-
ríkjunum væri slæm. Ísland þyrfti að
sækja sér fyrir myndir í húsnæðismálum
til Norðurlandanna. „Við eigum að byggja
upp velferðarkerfi, íbúðalánakerfi og hús-
næðiskerfi að norrænni fyrirmynd.“
Bankarnir hafa klikkað
Ríkisstjórnin hefur beint spjótunum að
bönkunum. Í stefnuræðunni sagði Jóhanna
Sigurðardóttir þá hafa valdið sér vonbrigð-
um við skuldameðferð heimila og fyrir-
tækja. Árni Páll sagði bankana eiga um
tvo kosti að velja. Annars vegar að reyna
að innheimta skuldir í vanskilum og valda
sjálfum sér miklu tjóni, búa við ónýta
efnahagsreikninga og almennt vekja van-
trú á sjálfum sér sem stofnunum. „Eða
þeir geta kosið að nýta það svigrúm sem
þeir hafa til að mæta fólki og fyrirtækjum
sem þurfa á fyrirgreiðslu að halda, koma
lánum í skil og sýna þar með traustan
grunn fyrir framtíðina.“
Steingrímur kvaðst þeirrar skoðunar að
allt of hægt hefði gengið að vinna úr skuld-
um lífvænlegra fyrirtækja. Fyrir vikið
hefði efnahagsbatinn tafist mjög. Bank-
arnir hefðu ekki staðið sig. Steingrímur
sagði að þátttaka bankanna í endurreisn
efnahagslífsins hefði verið ein megin-
ástæða þess að þeir hefðu verið settir á fót,
með verulegum ríkisframlögum. „Og við
ætlumst til þess að þeir setji þau mál í auk-
inn forgang.“ Allir hefðu hag af því, líka
eigendur bankanna.
Hann sagði að vissulega væru til skýr-
ingar á því hversu mál hefðu dregist.
Óvissan um gjaldeyris- og myntkörfulán-
in hefði til dæmis tafið fyrir. Nú gætu þau
mál komist á hreint. „Þar er þá eytt óvissu
á stóru sviði. Við vitum að þau lán hafa
verið stór hluti vandans hjá mjög mörgum,
til dæmis bílalánin.“ bjorn@frettabladid.is
Treystir á víðtækt samstarf um úrlausnir
SAMVINNA Ráðherrarnir leggja ríka áherslu á að samvinna takist milli stjórnar og stjórnarandstöðu um
lausnir á skuldavanda heimila og fyrirtækja. Eftir ríkisstjórnarfund í gærmorgun fundaði nýskipaður
hópur fimm ráðherra og síðdegis hittu leiðtogar ríkisstjórnarinnar stjórnarandstöðuna í þinghúsinu.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
„Ég held að það séu fólgin sterk skilaboð í þessum mótmælum, og þessari stemningu í sam-
félaginu, til okkar allra,“ sagði Steingrímur J. Sigfússon. Þau beindust að þinginu, ríkisstjórn og
stjórnmálahefðinni í landinu. Stjórnmálamenn þyrftu að nálgast þau skilaboð af auðmýkt.
Steingrímur sagðist hafa áhyggjur af ástandinu og það ættu allir að gera. „Það er brothætt
og viðkvæmt ástand í samfélaginu og eitt vitum við að það mun ekki leiða til neins sérstaks
farnaðar ef við missum algjörlega á því tökin og það skapast hér nýtt upplausnarástand.“ Mikil-
vægt væri að allir héldu ró sinni, fjölluðu af yfirvegun um málin og reyndu að hafa umræðuna
uppbyggilega.
Spurður hvaða skilaboð væru fólgin í því að fleiri hefðu mótmælt á Austurvelli á mánudag en
í Búsáhaldabyltingunni í janúar 2009 sagðist Steingrímur telja að það væri til merkis um að fólk
væri orðið mjög óþreyjufullt eftir að sjá von um betri tíð teiknast upp við sjóndeildarhringinn.
„Og það er hún að mínu mati að gera en biðin er erfið og þegar svona ástand dregst á langinn
þá bítur það enn meira.“ Þolinmæðin væri skiljanlega takmörkuð.
Jóhanna Sigurðardóttir vonast til að samvinna stjórnmálaflokkanna og fleiri aðila verði til að
sefa almenning. „Ég held að fókið á Austurvelli hafi verið að kalla eftir slíkri samstöðu. Það var
ekki bara verið að mótmæla ríkisstjórninni heldur þinginu líka fyrir vinnubrögðin þar og ef við
náum samstöðu með stjórnarandstöðunni, náum góðu samráði með hagsmunasamtökunum og
aðilum vinnumarkaðarins þá ættum við að geta unnið okkur út úr þessu.“
Skýr skilaboð til stjórnmálanna