SunnudagsMogginn - 13.06.2010, Blaðsíða 33

13. júní 2010 33
kenna manni íslensku og sýna manni
hvað Ísland er skemmtilegt og gott.“
Fjarveran bjargaði mér
Var ekki sjokk að koma hingað fyrst?
„Nei, alls ekki. Gunnlaugur sótti mig og
reyndi að sýna mér hraunið á leiðinni en
ég horfði bara á hann. Það hefði getað
verið eldgos, ég sá ekkert nema hann. Svo
voru húsin svo hlý að mér varð ekki kalt á
Íslandi en mér var kalt í Þýskalandi. Þegar
ég var búin að vera hérna í fimm mánuði
leið mér mjög illa og langaði bara að fara.
Ég vildi ekki læra íslensku, hafði lent í því
svo oft að bjóða góðan dag og fólk svaraði
ekki. Þetta var um vetur og fólk lokaði sig
ennþá meira af og þetta var rosalega erf-
iður tími. Af þessum sökum varð ég líka
alltof háð Gunnlaugi. Það bjargaði mér að
við fórum í nám á Kýpur í sex mánuði og
þegar við komum til baka var allt öðru-
vísi. Þá var ég að koma til baka og þá vildu
allir tala við mig. Sennilega væri ég ekki
hér í dag ef ég hefði ekki farið út því ég var
alveg að gefast upp. Þetta var ofboðslega
erfiður tími og ég held að þetta sé ekki
fyrir alla. Heima í Kólumbíu voru allir sí-
spyrjandi hann um Ísland en hér hef ég
eiginlega aldrei verið spurð um Kólumb-
íu.“
Grét yfir síldinni
„Svo fórum við að vinna í fiski á Höfn og
það var fyrsta menningarsjokkið. Að sjá
alla þessa síld unna í dýrafóður. Ég grét og
grét. Allur þessi ferski fiskur sem er svo
mikill lúxusmatur og svo fáir hafa aðgang
að … Og honum var í raun hent! Þetta
fannst mér hræðilegt. Við unnum og unn-
um, þénuðum fullt af peningum. Svo kom
föstudagur og allir sem unnu með okkur
urðu blindfullir og eyddu öllu. Það var
annað menningarsjokkið. Ég bara komst
ekki yfir þetta. Fólki fannst starfið leið-
inlegt en það var samt eins og þrælar
þarna, af því að það átti ekkert og eyddi
alltaf öllu. Ég skil það ekki enn.“
Hvenær fórstu svo að aðstoða kólumb-
íska flóttamenn?
„Ég fór í það fyrir 6-7 árum, þegar
fyrsti hópurinn kom. Auglýst var eftir
stuðningsfjölskyldum og það var ynd-
islegt – það var svo gaman að upplifa
gegnum þær það sem ég hafði upplifað, þó
að það væri ekki eins. Þær komu til
Reykjavíkur en ég ekki. Maðurinn minn
er frá Flúðum og við unnum í fiski á Höfn.
Þegar við komum þangað fyrst þekktum
við engan, sem var erfitt fyrir okkur. Í dag
eigum við þar yndislega vini sem við
höldum enn sambandi við.
Móttökur kólumbísku kvennanna voru
stórkostlegar. Við vorum fimm fjöl-
skyldur um hverja fjölskyldu sem kom og
þau voru leidd áfram. Við fórum með
þeim að versla og Rauði krossinn útvegaði
íbúðir með öllu nauðsynlegu. Það var
enginn lúxus en allt sem þurfti. Svo skipt-
ust fimm fjölskyldur á um að kenna þeim,
hvernig strætókerfið virkaði, fóru á fundi
með kennurum, aðstoðuðu við þessa hluti
sem eru svo sjálfsagðir fyrir Íslendinga en
þau höfðu enga hugmynd um. Þess vegna
aðlöguðust þessar fjölskyldur svo vel, af
því það var svo vel hugsað um þær. Það
var yndislegt sem gert var fyrir þau.“
Besta kerfi í Evrópu
Er þetta kerfi sem þú ert að lýsa sambæri-
legt við það sem er annars staðar?
„Nei, Ísland stendur sig best. Hingað
hefur komið fólk frá öðrum Evr-
ópulöndum til að kynna sér þessi mál í
gegnum Rauða krossinn. Þetta er það
besta sem er í boði. Flóttafólk í Evrópu fær
ekki svona góðar móttökur, það situr bara
eitt í sínu húsnæði og bíður eftir papp-
írum. Það aðlagast ekki svona. Allar þess-
ar fjölskyldur eru enn í tengslum við
vinafjölskyldurnar sínar. Konurnar fóru í
nám og maður aðstoðaði þær við að skipta
um nám ef þær voru ekki ánægðar, leita
að vinnu á sumrin og allt mögulegt. Verk-
efnið var til eins árs og Rauði krossinn og
Reykjavíkurborg borgaði húsaleigu,
skólabækur og hvaðeina. Þetta voru allt
einhleypar konur með börn og það eina
sem ég sé ekki virka hjá þeim er að engin
þeirra virðist hafa náð sér í íslenskan
karl!“
Víst er ég Íslendingur
Hefur þig aldrei langað til að flytja heim
aftur?
Hún hristir höfuðið. „Ekki til að flytja.
Það hefur svo lengi verið stríð í landinu.
Öryggið er ekki mikið en það er að batna.
Börnin mín eru Íslendingar þótt þau tali
reiprennandi spænsku, þekki mína
menningu og elski matinn okkar. For-
eldrar mínir og systir búa hér líka og það
er það sem maður hefði saknað mest. Þó
að þau séu gömul eru þau enn að reyna að
læra íslensku og eru mjög virk og þakklát
fyrir að geta verið hér, því það er svo
mikið óöryggi úti. Við höfum verið svo
heppin hér og bara umgengist yndislegt
fólk.“
En finnst þér þú vera Íslendingur?
Maria Helena brosir. „Ég segist vera frá
Kólumbíu en ég segist líka vera meiri Ís-
lendingur en Íslendingar sjálfir, af því að
ég valdi það. Þú fæddist Íslendingur, ég
valdi og ég er miklu meiri Íslendingur. Ég
elska slátur og ég hef unnið í fiski og sem
Íslendingur finnst mér að fólk eigi að
kynnast því, þetta hefur haldið landinu í
byggð og gerir enn. Margir vita ekkert
Morgunblaðið/Árni Sæberg
heim hafa náttúrlega rýrnað að verðgildi
líka og það er sárt fyrir þau.“
Almennt er ekki ætlast til að flóttamenn-
irnir fari í vinnu fyrsta hálfa árið hér á landi,
heldur einbeiti sér að íslenskunámi og að-
lögun að íslensku samfélagi, með aðstoð
stuðningsfjölskyldnanna, starfsmanna
Rauða krossins og félagsþjónustunnar.
Eftir ár á fólk hins vegar að geta bjargað
sér sjálft og fær þá aðstoð við að sækja um
vinnu ef því er að heilsa, eða frekara nám.
Oft aðstoðar stuðningsfjölskyldan við það.
Félagslega tengingin mikilvæg
Atli segir að reynt sé að velja stuðningsfjöl-
skyldurnar þannig að fólk eigi eitthvað sam-
eiginlegt, t.d. að stuðningsfjölskyldan eigi
börn á svipuðum aldri og fjölskyldan sem
hún tekur í handleiðslu, hjónin séu á svip-
uðum aldri og svo framvegis.
„Ef um mjög unga einstaklinga er að
ræða höfum við í sumum tilfellum fengið
eldra fólk til að taka þau í handleiðslu og
þannig skapað eins konar „afa og ömmu“
og þessi tengsl haldast oft mjög lengi.
Flestar fjölskyldurnar halda enn sam-
bandi við sínar stuðningsfjölskyldur.
Vissulega verða allaf einhver afföll í
stuðningsfjölskyldunum og gert er ráð
fyrir því. Þess vegna leggjum við upp með
4-6 stuðningsfjölskyldur á hverja flótta-
mannafjölskyldu.
Svo getur alltaf komið fyrir að fólk eigi
hreinlega ekki samleið og það er líka gert
ráð fyrir því. En þegar vel tekst til, sem er
í miklum meirihluta tilvika, er þetta mjög
mikilvæg tenging fyrir flóttafólkið inn í
íslenskt samfélag og góð leið til að fleyta
því inn í þjóðfélagið á sem mýkstan
máta.“ Atli segir verkefnið standa og falla með stuðningsfjölskyldunum.
Morgunblaðið/Ernir