SunnudagsMogginn - 13.06.2010, Blaðsíða 42

42 13. júní 2010
Þ
egar Stjörnubíó og Austurbæj-
arbíó (Bíóborgin) lögðu upp
laupana á sínum tíma velti ég
þeirri hugmynd upp að kvik-
myndasafnið og/eða áhugamenn um
sýningar listrænna og óháðra (independ-
ent) mynda gripu tækifærið og opnuðu
fyrsta „listræna bíóið“ (art house) í höf-
uðborginni.
Kvikmyndasafnið taldi sig í góðum
málum, að halda starfseminni áfram fyr-
ir tómu húsi í nágrannasveitarfélaginu
Hafnarfirði. Þar fer fram virðingarvert
starf og hvernig sem fer þá verður þetta
einsala bíó vonandi verndað sem safn-
gripur um ókomin ár.
Nú gefst e.t.v. síðasta tækifærið fyrir
kvikmyndasýningar safnsins ásamt
starfsemi annarra aðila sem hafa áhuga á
að sýna kvikmyndaverk sem fá almennt
alls ekki inni í hinum hefðbundnu bíóum
borgarinnar og íslenskir kvikmynda-
unnendur hafa jafnan misst af að lang-
mestu leyti, þótt eitt og eitt slíkt hafi
verið gefið út á DVD. Kvikmyndahátíðir
aðilanna tveggja fengju í Regnboganum
kjöraðstæður fyrir starfsemina, jafnt sem
bíódagar sendiráðanna o.fl.
Ástand Regnbogans er þokkalegt og
það var í fullum rekstri til 1. júní. Það var
tekið ærlega í gegn fyrir röskum fimm
árum, settir upp gæðastólar og breikkað
bilið á milli sætaraðanna. Fjöldi misstóra
sala býður upp á fjölbreytta starfsemi,
hreint endalausa möguleika. Í efri saln-
um framan við bíósalina (t.v. þegar inn
er komið) var kaffihús sem er kjörið að
koma aftur á laggirnar. Þarna getur farið
fram kennsla, en mér skilst að Kvik-
myndaskólinn hafi ekki náð sam-
komulagi við eigendur hússins.
Regnboginn hefur sögulegt gildi sem
fyrsta fjölsala kvikmyndahús landsins og
þar var komið fyrir þeirri byltingar-
kenndu sýningartækni sem er að finna í
öllum bíóum í dag. Jón Eiríkur, sýning-
arstjóri Senu-bíóanna, sagði að mál
Regnbogans stæðu þannig að í dag væru
tveir aðilar að leita hófanna með leigu
eða kaup á húsinu en var ekki bjartsýnn
á að samningar næðust því leigan er
skiljanlega ekki lág.
Það væri gleðilegt að sjá þetta vinalega
bíó verða að e.k. veislusal, en því miður,
að fenginni reynslu, er ég ekki allt of
bjartsýnn. Bæði eru erfiðir tímar og þeir
sem hæst hafa kvartað undan skorti á
listrænu bíói er ótryggur kjarni sem læt-
ur obbann af slíkum myndum framhjá
sér fara ef þær eru á annað borð settar
upp á almennum sýningum. Ef ein-
hverjir vilja vefengja þetta þá fáið endi-
lega staðfestingu hjá kvikmyndahúseig-
endum.
Jón Ragnarsson, þá eigandi Hafn-
arbíós, opnaði Regnbogann undir jól
1978, með þeirri eftirminnilegu mynd
Peckinpahs, Cross of Iron, gerðri eftir
einni af stríðssögum Svens Hassels. Jón
var með nokkur þokkaleg umboð, líkt og
EMI og ITC, og bauð á sínum tíma upp á
margar góðar myndir, svo sem The Deer
Hunter, sem mokaði til sín verðlaunum
og gestum um allan heim; tvær eða þrjár
myndir gerðar eftir sögum Agöthu
Christie sem gengu mjög vel; On Golden
Pound, með þeim Fonda-feðginum,
Henry og Jane, og Katherine Hepburn,
en sú síðastnefnda og Henry fengu Ósk-
arinn. The Eagle has Landed tyllti sér í
Regnbogann, sömuleiðis var stórmyndin
The Jazz Singer nánast heimsfrumsýnd í
bíóinu en gekk illa, þrátt fyrir lord Laur-
ence Olivier og Neil Diamond í aðal-
hlutverkunum. Einna minnisstæðastar
mynda frá tímum Jóns eru Fílamaðurinn
– The Elephant Man, Manon des sources
(1986) og Jean de Florette (1986).
Það er sannarlega af mörgu að taka frá
þessum árum. Seinna komst bíóið í eigu
Jóns Ólafssonar, Senu o.fl. Og nú, góðir
kvikmyndaáhugamenn, stendur það
autt, tilbúið til að taka að sér veigamikið
hlutverk í kvikmyndasögu landsmanna.
Tíminn er naumur, eftir tvo mánuði
verða stólar og tæki fjarlægð og nýtt sem
varahlutir í Senu-bíóunum. Hvernig sem
allt rúllar, þá þakka ég Regnboganum
fyrir óteljandi skemmtilegar stundir. Ég
mun sannarlega sakna hans og þess sér-
staka andrúmslofts sem þar ríkti innan
veggja.
Ástand Regnbogans er þokkalegt og bíóið var í fullum rekstri til 1. júní síðastliðins.
Morgunblaðið/Golli
Regnboginn bíður örlaga sinna
Senn ræðst framtíð síð-
asta miðbæjarbíósins –
endalok eða áfram-
haldandi rekstur?
Sæbjörn Valdimarsson
saebjorn@heimsnet.is
Þetta ljúfsára og fyndna vegadrama er
ein þeirra gæðamynda sem hefur jafnan
verið skammt undan í veraldarvafstr-
inu. Ekki sú stórmerkasta, fjarri því,
lífseigluna á hún einkum að þakka
gegnheilum sjarma aðalleikaranna og
hún sýndi tvítugum drengstaula á trú-
verðugan hátt að ástin er ekki hafin yf-
ir skipbrot, þrátt fyrir sín fögru fyr-
irheit. Hún hafði sterk áhrif á okkur
vinina tvo sem upplifðum þessi grund-
vallarsannindi einhversstaðar niðri á
Jótlandi á því magnaða ári, 1967. Albert
Finney er í essinu sínu sem Mark Wal-
lace, ungur, blankur og nýútskrifaður
arkitekt. Önnur ódauðleg stórstjarna og
sjarmatröll, Audrey Hepburn, leikur af
engu síðri tilþrifum eiginkonu hans,
Joönnu. Hún hefur nýlokið tónlist-
arnámi og hleypur í skarðið þegar kær-
asta Finneys (leikin af Jacqueline Bis-
set), veikist um það leyti sem þau eru
að leggja upp í langþráð ferðalag til
Suður-Frakklands, í tilefni lokaprófa.
Jafnvel hin stórglæsilega Bisset er fljót
að gleymast í samkeppninni við Hepb-
urn, þau Mark og Joanna giftast er
heim kemur og eignast börn og buru.
Leikstjórinn, Stanley Donen, er undir
sterkum áhrifum æðstu presta frönsku
nýbylgjunnar, Jean Luc Godard og
Francois Truffaut. Þeir höfðu vakið
heimsathygli nokkru fyrr fyrir óhefð-
bundinn frásagnarmáta og ný stílbrögð.
Flökkuðu gjarnan fram og aftur í tíma,
samtímis því að vera einkar iðnir við
að fletta ofan af brothættu veldi til-
finninganna. Þessi eru aðaleinkenni
Two for the Road, sem segir á óhefð-
bundinn hátt frá 12 ára stormasömu
hjónabandi Marks og Joönnu. Myndin
gerist að langmestu leyti á frönskum
þjóðvegum, er hjónakornin gera ítrek-
aðar tilraunir til að upplifa skammæjar
sælustundir fyrsta frísins þegar ástin
var sterka aflið í tilverunni. Við sjáum
hvernig efnahagur þeirra tekur stakka-
skiptum í klæðaburði og lífsstíl (sífellt
vandaðri bílategundum, dýrari hót-
elum, osfrv.) Sagan rásar fram og aftur
í tíma, við augum blasa síauknir ver-
aldlegir burðir þeirra hjóna (Mark
verður eftirsóttur arkitekt), á meðan
innviðirnir fúna og flosna upp. Two for
the Road er samt sem áður fyndin og
skemmtileg í aðra röndina, í hina finn-
ur maður til með aðlaðandi hjónum
sem höndla ekki hamingjuna í sama
mæli og velgengnina í lífsbaráttunni.
Ein besta mynd Donens (Singing in the
Rain), sem nýtur frábærs stuðnings
Finneys og Hepburn, að ólgleymdu eft-
irminnilegu innleggi tónskáldsins Hen-
rys Mancini og handritshöfundarins
Frederics Raphael (Óskars- og BAFTA-
tilnefningar.)
sæbjörn@heimsnet.is
Kvikmyndaklassík: Tvö á vegum úti – Two for the Road ****
Allt er í heiminum hverfult
Audrey Hepb-
urn í hlut-
verki sínu í
Two for the
Road.
Þá er hafinn aðalaðsóknartími sumarmynd-
anna, burðarvirkis kvikmyndaiðnaðarins, og
þar af leiðandi sá tími sem skiptir hann
mestu máli. Fram til þessa hefur gengi
„hákarlanna“ verið dálítið dyntótt. Nokkrir
fyrirfram-smellir hafa valdið vonbrigðum,
t.d. Hrói höttur, sem hefur gengið illa vest-
anhafs en bætt það aðeins upp á heims-
vísu; Prince of Persia: The Sands of Time
er í rauninni skellur, svipaða sögu er að
segja af The Bounty Hunter og fleiri A/B-
myndum sem reiknað var með að skiluðu
sér betur.
Ljósu punktarnir eru Alice in Wonder-
land, Shrek Forever After, Iron Man 2, How
to Train Your Dragon. Með Sex and the
City 2 getur brugðið til beggja vona. Að
jafnaði koma einhverjar „litlar“ myndir á
óvart, sem sýna sannkallað úthald og
mala gullið hægt en bítandi. Í sumar eru
það einkum Date Night og örugglega Get
Him to the Greek, sem falla undir þessa
skilgreiningu.
Framleiðendur líta vonglaðir til hákarl-
anna sem þeir eiga eftir að sleppa út á
markaðinn, en þeir eru almennt tveir um
hverja helgi. Það sem eftir lifir júní eiga
þessir eftir að stinga upp kollinum í þetta
2.500 - 4.000 húsum: The A-Team, The
Karate Kid, Toy Story 3, Grown Ups, Knight
& Day, The Last Airbender og The Twilight
Saga: Eclipse. Og þá eru júlí og ágúst eftir
auk nokkurra sterkra septembermynda.
Ef við lítum aftur í tímann kemur í ljós
að fyrir 10 árum var það Mission Imp-
ossible 2 sem trónaði á toppnum á þess-
um árstíma og, nokkuð óvænt, Big Mom-
ma’s House, gamansmellurinn hans
Martins Lawrence. Árið 1995 var Casper á
toppnum, ásamt The Bridges of Madison
County, Die Hard: With A Vengeance og
Braveheart. Fyrir þá sem muna hópuðust
gestir fyrir tveimur áratugum á stórsmell-
inna Total Recall og Back to the Future
Part III. Sláum botninn í þessa upprifjun
með júnísmellinum fyrir aldarfjórðungi,
sem var enginn annar en gamall kunningi,
Rambo: First Blood Part II, sem trekkti
langflesta gesti í bíó í júní árið 1985.
saebjorn@heimsnet.is
Skin og skúrir
Dyntótt
aðsóknarsumar
Clint Eastwood og Maryl Streep fóru með
aðalhlutverkin í Bridges of Madison County.
Stórstjörnurnar Jake Gyllenhaal og Ben
Kingsley leika í Prince of Persia.
Kvikmyndir