Svanir - 01.05.1939, Page 97

87
og fjöru. Mörg önnur dæmi mætti nefna úr fornsögunum,
sem benda á mikla skóga hér. Sannanir fyrir þessu finnast
í jarðlögunum frá þeim tíma. Skógar þeir, sem þá klæddu
landið, voru birki- og reyniskógar. Niðri á láglendi og dá-
lítið upp í hlíðarnar voru þeir stórvaxnir eða 7—15 m.
há tré, en eftir því sem ofar dró, voru trén minni og krækl-
óttari og loks endaði skógurinn í kjarri og gras- og lyng-
geirum. Kjarrið hefir náð upp í 600—700 m. hæð yfir
sjávarflöt.
Þá var öðruvísi umhorfs og betri lífsskilyrði fyrir gróð-
ur og dýr þau, er þá voru hér í skjóli skóganna. Þá var
ekki síður stormasamt hér við land en nú.
Tré þau, sem næst sjónum uxu, voru lág og runnakennd,
■en þau fóru fljótt hækkandi og brátt komu fyrir innan
skógarjaðarinn stór tré, með lítt greindan stofn, en fagra
útbreidda krónu; þannig myndast hallandi skógarþak upp
frá ströndinni. En það er einmitt þessi flái skógarins sem
beinir storminum upp á við, þannig, að inni í skógum verð-
ur logn, sem skapar mjög bætt skilyrði fyrir jurtir þær,
sem í skógum og skógarrjóðrum vaxa. Af logninu leiðir
svo aftur að veðrátta hlýnar.
Þannig telja Norðmenn að meðalhiti ársins hækki um
3—4° C með komu skóganna. Vegna lognsins, sem skóg-
arnir skapa, verða stórhríðar engar, samanborið við það,
sem nú er, því að þá fellur snjórinn jafn niður, en dregst
ekki saman í skafla. Jarðarspjöll af völdum mikilla leys-
inga að vori og uppblástur minnkar eða hverfur, því að
ekkert bindur jarðveginn betur saman en einmitt rætur
trjánna. En allir vita, hversu mikinn usla ár, lækir og
vindar hafa gert hér á landi. Ekki þarf annað en líta á
mörg öræfi landsins, til þess að sjá eyðileggingarnar.
Hér hafa verið talin nokkur af hinum óbeinu notum
skóganna. En þá eru ótalin hin beinu not þeirra. Þau skal
ég ekki orðlengja, því að öllum er kunnugt, hver þau eru.
Sem dæmi má þó nefna hina miklu þýðingu skóganna til
allra mögulegra bygginga, eldiviðar og þar af leiðandi
spörun á búfjáráburði og síðast en ekki sízt, að nú á seinni