Frjáls verslun - 01.09.2012, Blaðsíða 54

54 FRJÁLS VERSLUN 10. 2012
græðast. Enginn veit hvort þetta tekst.
Nýjar flugvélar eru væntanegar, þrjátíu
nýir áfangastaðir boðaðir og starfsfólki
fækk að eina ferðina enn. Það þarf að lækka
rekstrar kostnað um þriðjung til að standast
samkeppnina.
Orsök vandans er kunn. Á félaginu hvílir
þung yfirbygging; staða þess gagnvart
laun þegum er flókin því SAS er sett saman
úr flugfélögum í þremur löndum með 35
stéttarfélögum.
Og svo er flugflotinn of stór og of gamall
og of bensínfrekur og þjónusta um borð of
mikil. Keppinautarnir kasta ekki einu sinni
brauðsneið í sína farþega.
Hrægammar við dánarbeð
Og nú eru spurningarnar:
Tekst að bjarga SAS?
Ef ekki, hver græðir á falli SAS?
Við fyrri spurningunni er ekkert svar.
Reynslan verður þar að skera úr. En það
eru miklar vagaveltur varðandi síðari
spurninguna. Hver græðir á falli SAS?
Hver fyllir skarðið? Hvað verður um
ein staka hluta félagsins? Verða farþegar
einn daginn strandaglópar á flugvöllum
um allan heim vegna þess að SAS – félag
með þrjá stönduga ríkissjóði á bak við sig
– er gjaldþrota og í höndum lánardrottna
sinna?
Óþarft og úrelt
Ýmsir möguleikar eru í stöðunni.
Sænskur flugsérfræðingur að nafni Richard
Björnelid hefur sagt að þetta sé ekkert mál.
Tími hins opinbera skipulags á flugmálum
sé liðinn og það fyrir nokkuð löngu. SAS sé
óþarft og hverfi án mikillar röskunar.
Samt verða líklega fjörbrot þegar og ef
SAS hættir rekstri. Þá munu margir reyna
að seilast eftir bita af kökunni.
Augljósasta leiðin, ef allt fer í þrot að
nýju, er að leysa félagið upp skipulega og
koma fótum á ný undir félögin sem upp ­
haflega runnu saman sem Scandi nav ian
Airlines System árið 1946.
Þetta er ef til vill ekki fjarlægur mögu ­
leiki. Nú þegar er flug félagsins innanlands
og á styttri leiðum á hendi dótturfélaga
í hverju landi. Verði þetta niðurstaðan
heldur mikið af rekstri SAS áfram án mik­
illa breytinga – og engir hrægammar bítast
um leifarnar.
Norðmenn búnir að tryggja
sig?
Umsvifamesti hluti SAS er nú í dóttur ­
félaginu SAS Norge. Þar eru flestir
starfsmenn og flestir farþegar. Land ­
fræðilegar ástæður eru fyrir því að Norð ­
menn fljúga meira en nágrannarnir innan
lands og utan.
Ríkissjóður Noregs er í ábyrgðum
fyrir SAS auk þess að eiga þar hlutafé.
Eng inn veit hvaða veð voru tekin fyrir
ábyrgðunum sem veittar voru í haust. Hitt
er vitað að nokkrar dýrar flugvélar voru
umskráðar til Noregs á sama tíma. Er það
Plan­B hjá Norðmönnum að taka norska
hlutann og reka hann sjálfstætt?
Norska ríkisstjórnin hefur þegar sagt
að samkeppni verði að haldast í fluginu.
Stjórnin er á móti því að lággjaldafélagið
Norwegian, undir sjórn Björns Kjos, nái
fréttaskýring
„Nú þegar er flug félags­
ins innanlands og á styttri
leiðum á hendi dótturfélaga í
hverju landi.“
Rickard Gustafson, forstjóri SAS.