Peningamál - 01.12.2005, Qupperneq 20

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
4
20
Fjármunamyndun atvinnuveganna dregst saman á næsta ári og
meira árið 2007
Í nýrri þjóðhagsspá er gert ráð fyrir um 56% vexti atvinnuvegafjárfest-
ingar á þessu ári, sem er örlitlu meira en í septemberspánni. Á næsta
ári er spáð nokkru minni samdrætti í atvinnuvegafjárfestingu miðað
við síð ustu spá, eða um 4% í stað tæplega 7%. Á árinu 2007 er hins
vegar gert ráð fyrir að atvinnuvegafjárfesting dragist enn meira saman
en áætlað var í septemberspánni, eða um 32%.
Litlu meiri vöxtur atvinnuvegafjárfestingar á yfirstandandi ári en
spáð var í september skýrist einkum af kröftugri innlendri eftirspurn
sem hefur ýtt undir fjárfestingu t.d. í þjónustugreinum og bygg ing ar-
iðnaði. Þá hefur verið tilkynnt um umfangsmikil flugvélakaup eftir að
bankinn birti síðustu spá. Á móti kemur að fjárfesting í áliðju og virkj-
un um sem nemur u.þ.b. 3 ma.kr. hefur færst frá þessu ári yfir á það
næsta miðað við forsendur septemberspár. Flugvélakaupin vega hins
vegar þyngra á metunum, og eru u.þ.b. 8 ma.kr. meiri en ráðgert var
í september.
Fjármálaleg skilyrði fyrirtækja hafa orðið aðhaldssamari og gengi
krón unnar hækkað frá því að Seðlabankinn birti síðustu spá sína. Raun-
vextir hafa hækkað innanlands en erlendir vextir eru enn lágir, einkum
á evrusvæðinu, þótt margt bendi til þess að þeir hækki á næst unni.
Af leiðingar aukins aðhalds birtast glöggt í fjárfestingarspánni. Spáð
er meiri samdrætti almennrar atvinnuvegafjárfestingar án stór iðju,
skipa og flugvéla á næsta ári og nær engum vexti árið 2007 í stað
5% aukningar sem spáð var í september. Aukin stóriðjufjárfesting á
næsta ári vegur hins vegar á móti og leiðir til þess að samdráttur at -
vinnuvegafjárfestingar í heild verður minni en gert var ráð fyrir í sept-
ember. Á árinu 2007 verður samdrátturinn hins vegar meiri en áætlað
var í fyrri spá sökum hærri raunvaxta.
Gengishækkun krónunnar kemur mjög ójafnt niður á fyrirtækjum.
Fyrirtæki sem hafa verulegan hluta rekstrarkostnaðar síns í krónum en
tekjur í erlendum gjaldmiðli bera þyngstu byrðar hás raungengis. Þetta
á t.d. við um mörg sjávarútvegsfyrirtæki og fyrirtæki í ferðaþjónustu.
Ný viðhorfskönnun um stöðu og framtíðarhorfur stærstu fyrirtækja
lands ins, sem Gallup gerði fyrir Seðlabankann, Samtök atvinnulífsins
og fjármálaráðuneytið í október, gefur t.d. sterkar vísbendingar um að
stjórnendur sjávarútvegsfyrirtækja telji horfur hafa versnað til muna
frá síðustu könnun, sem gerð var í febrúar.
Tafla IV-2 Afkoma skráðra atvinnufyrirtækja fystu þrjá ársfjórðunga 2004 og 20051
Framlegð2 Hagnaður
% af veltu % af veltu Arðsemi eigna3 Arðsemi eigin fjár4 Eiginfjárhlutfall
2004 2005 2004 2005 2004 2005 2004 2005 2004 2005
Sjávarútvegur 21,6 18,2 7,9 11,7 8,0 7,6 8,5 14,5 34,4 33,5
Iðnaður 17,9 12,6 11,4 7,0 12,6 6,6 20,1 13,9 40,2 26,5
Sala sjávarafurða -16,1 -2,0 -20,3 -2,8 -2,7 -0,5 -8,2 -1,8 41,7 40,0
Flutningar 13,2 10,2 8,3 0,0 13,8 7,2 25,5 42,5 34,1 29,4
Samskiptatækni og hugbúnaður 10,3 8,6 5,7 3,8 3,7 7,2 5,9 8,5 34,7 38,3
Ýmsar greinar 20,7 19,4 12,0 14,3 10,1 10,6 16,2 23,9 36,0 32,9
Samtals 14,3 11,3 7,9 5,1 7,9 6,2 11,6 9,3 38,0 30,2
1. Byggt á reikningum þeirra 14 atvinnufyrirtækja sem tiltækir voru 25. nóvember 2005. 2. Rekstrarhagnaður fyrir fjármagnsliði og afskriftir. 3. Framlegð sem hlutfall af heildar-
eignum. 4. Hagnaður eftir skatta sem hlutfall af eigin fé.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
-20
-10
0
10
20
30
40
50
60
20052004200320022001200019991998
Innflutningur fjárfestingarvöru
Fjármunamyndun
Heimild: Hagstofa Íslands.
Magnbreyting frá fyrra ári (%)
Mynd IV-5
Vöxtur fjármunamyndunar og innflutnings
fjárfestingarvöru á fyrri árshelmingi 1998-2005
0
4
8
12
16
20
200720052003200119991997199519931991
Fjármunamyndun atvinnuvega
Fjármunamyndun í orkuöflun og stóriðju
% af VLF
Mynd IV-4
Fjármunamyndun atvinnuvega og í stóriðju
1991-20071
1. Spá Seðlabankans 2005-2007.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.