Skírnir - 01.01.1942, Page 114
112
Þorkell Jóhannesson
Skírnir
ur notar hinn flókna og staglsama rekstur málsins og
knýr lesandan til þess að hrífast með af hinni trylltu æs-
ingu, sem ólgar og svellur í vopnuðum mannfjöldanum.
Hver boðsending þeirra Marðar heim í búð Ásgríms, þar
sem lagamaðurinn Þórhallur, fóstri Njáls, liggur í fótar-
meini, fer eins og stormur um raðir spjótsoddanna: Ónýt-
ist málið, eða verður því bjargað? Alltaf verður málið
flóknara. Áheyrandinn finnur á sér, að hér verður skorið
úr með vopnum, og honum léttir, þegar Þórhallur rís á
fætur í búð sinni, ristir sundur fótarmeinið með spjóti
sínu og snarast út í bardagann. Dómurinn er fallinn, ör-
lögin hafa kveðið hann upp, er lagavizku mannanna þraut
að greiða sínar eigin flækjur: dómur vopnanna. — Vafa-
laust er þetta stórkostlegasta sýning, sem nokkur íslenzk-
ur höfundur hefir reynt að setja á svið. Leikendur: þjóðin
öll, sviðið: helgistaður kynslóðanna, viðfangsefnið: rétt
og rangt, sæmd og vansæmd — líf og dauði. Hér reynir
til hins ýtrasta á hinn stóra stíl sögumannsins. En jafn-
vel þar, sem baráttan er hörðust, er tign hans og ró óhagg-
anleg, hvergi vanstilling, ofsi eða háreysti, þótt sem tæp-
ast sé teflt um sæmd og líf, eða vansæmd og dauða. En
þetta er reyndar viðfangsefni sögunnar allrar, kjarni
hennar, — kjarni hins stríðandi lífs um allan aldur.