Frjáls Palestína - 01.07.2001, Blaðsíða 13

FRJÁLS PALESTÍNA12
starfa innan hreyfingarinnar
mega ekki taka opinbera afstöðu í
pólitískum málum – og það gerir
hreyfingin heldur ekki sem heild.
Stjórnvöld eða aðrir hópar eru
þannig sjaldnast gagnrýndir op-
inberlega af Rauða krossinum, en
það er þó ekki alveg einhlýtt að
þessari stefnu sé fylgt. Ef mál eru
metin þannig að það þjóni betur
hagsmunum fórnarlamba og því
starfi sem verið er að vinna er far-
in sú leið beina sjónum umheims-
ins að því sem er aðfinnsluvert.
Nýlegt dæmi um þetta er að í
síðustu viku var haldinn frétta-
mannafundur í Ísrael þar sem
Rauði krossinn gagnrýndi Ísraels-
menn fyrir brot á Genfarsamn-
ingunum, m.a. með því að hamla
ferðafrelsi fólks í fjölda þorpa í
Palestínu og trufla hjálparstarf
með ýmsum hindrunum.
Að mínu áliti er þörf fyrir
samtök sem taka eindregna
pólitíska afstöðu, eins og t.d. ykk-
ar félag, og það er líka þörf fyrir
hlutlaus samtök eins og Rauða
krossinn. Hvor um sig gegna
mismunandi hlutverki og þau
þurfa ekki á neinn hátt að vera
andstæður heldur frekar mismun-
andi greinar á sama meiði. /…/
Alþjóðaráð Rauða krossins
hefur margítrekað snúið sér til
ísraelskra yfirvalda til að knýja á
um að þau virði Genfarsamn-
ingana á hernumdu svæðunum,
en Ísrael fullgilti samningana árið
1951, reyndar með fyrirvara um
einstök ákvæði þeirra og án þess
að aðlaga landslög að þeim. PLO
sendi svissnesku stjórninni til-
kynningu þess efnis árið 1989 að
samtökin virtu Genfarsamning-
ana og viðbótarbókanirnar tvær,
en svissnesk yfirvöld sáu sér ekki
fært að viðurkenna þessa tilkynn-
ingu formlega vegna óvissu um
stöðu Palestínu sem sjálfstæðs
ríkis.
En hvað er það sem Rauða
kross hreyfingin er að gera á
þessu svæði?
Á svæðinu starfar Palestínski
Rauði hálfmáninn, Alþjóðasam-
band landsfélags Rauða krossins
og Rauða hálfmánans og Alþjóða-
ráð Rauða krossins en það sérhæfir
sig í að starfa á stríðsátakasvæð-
um. Ráðið er í raun sjálfstæð og
óháð hjálparstofnun, sem stjórnað
er af einstaklingum sem allir eru
svissneskir borgarar. Á hinn bóg-
inn er Alþjóðasambandið eins og
orðið gefur til kynna samband
allra landsfélaga og sérhæfir sig í
stuðningi við landsfélög, þróunar-
og uppbyggingarstarf vegna
hamfara eða annarrar neyðar utan
stríðsátakasvæða.
Alþjóðaráðið hefur starfað á
hernumdu svæðunum frá upp-
hafi átaka þar. Ráðið starfar í ná-
inni samvinnu við Palenstínska
Rauða hálfmánann og ísraelska
landsfélagið, sem kennt er við
Davíðsstjörnuna.
Á síðasta ári störfuðu 25 sendi-
fulltrúar og 73 innfæddir aðstoðar-
menn þeirra á á hernumdu svæð-
unum á vegum Alþjóðaráðsins.
Meginhlutverk þeirra var að sinna
palenstínskum föngum í ísraelsk-
um fangelsum – en einnig í fang-
elsum á vegum öryggissveita
Palenstínumanna – og að breiða
út þekkingu á Genfarsamning-
unum, bæði meðal PLO-manna og
Ísraelsmanna. Sendifulltrúarnir
heimsóttu yfir 2 þúsund fanga á
síðasta ári, og sáu um og
skipulögðu yfir 60 þúsund heim-
sóknir ættingja þeirra frá Vestur-
bakkanum, Gaza og Gólan-hæð-
unum (þ.e. Sýrlandsmegin). Al-
þjóðaráðið sá einnig um að koma
meira en 8 þúsund Rauða kross
skilaboðum áleiðis frá fólki á
hernumdu svæðunum til ættingja
þeirra sem búa í þeim löndum
sem ekki hafa stjórnmálasam-
band við Ísrael.
Í febrúar [2000] hóf Alþjóða-
ráðið matvæladreifingu til fólks
sem er innilokað á hernumdu
svæðunum. Fólkið kemst hvorki til
vinnu né á markað. Gert er ráð
fyrir að aðstoða um 35 þúsund
manns sem búa í 60 bæjum á
Vesturbakkanum. Það hamlar
hjálparstarfinu að flutningamenn
þurfa að taka matvæli og önnur
hjálpargögn þrisvar sinnum út úr
Kaflar úr
erindi
Sigrúnar
Árnadóttur
fram-
kvæmda-
stjóra
Rauða kross
Íslands á
aðalfundi FÍP
2001
Eins og þið líklega vitið er Rauðakross hreyfingin ópólitísk í
hefðbundnum skilningi þess orðs.
Óhlutdrægni og hlutleysi eru
meðal grundvallarmarkmiða
hreyfingarinnar og með óhlut-
drægni er átt við að Rauði krossinn
veitir fólki aðstoð án þess að gera
greinarmun á fólki eftir þjóðerni
þess, kynþætti, trúarbrögðum,
stétt eða stjórnmálaskoðunum.
Hlutleysi vísar til þess að Rauði
krossinn tekur ekki afstöðu í deil-
um eða ófriði, hvort sem er vegna
stjórnmála, kynþátta, trúarbragða
eða annarar hugmyndafræði. Hins
vegar leitast við að gæta hags-
muna fórnarlamba átaka.
Ykkur sem starfið í pólitískum
samtökum og eruð ófeimin við að
taka afstöðu í pólitískum deilu-
málum, finnst þetta e.t.v. vera
einkennileg afstaða. En Rauða
kross hreyfingin hefur náð út-
breiðslu um allan heim einmitt
vegna þessara hugsjóna og sér-
stöðu – nú eru Rauða kross eða
Rauða hálfmána félög í 176 lönd-
um. Grundvallarmarkmiðin um
óhlutdrægni og hlutleysi eru
þannig hornsteinarnir í starfsemi
hreyfingarinnar – þau eru lykill-
inn að því að Rauði krossinn geti
starfað á átakasvæðum og komið
því fólki til hjálpar sem er fórnar-
lömb stríðsátaka. Merki hreyfing-
arinnar, rauður kross eða rauður
hálfmáni á hvítum grunni, er
tákn um að hjálparsveitir hreyf-
ingarinnar aðstoða fólk án tillits til
skoðana þess eða uppruna og án
tillits til þess hvorum megin víg-
línunnar það stendur í stríðsátök-
um.
Hlutleysið er vissulega horn-
steinn í starfinu en sá hornsteinn
getur líka verið íþyngjandi eða
fjötur um fót, ef svo mætti segja.
Sendifulltrúar Rauða krossins,
sem starfa á átakasvæðum, horfa
stundum upp á þannig aðstæður
að þeim finnst vart annað vera
hægt en að varpa hlutleysinu fyrir
róða og vekja athygli alþjóðasam-
félagsins á slíkum óhæfuverkum.
En það er þeim ekki heimilt –
sendifulltrúar eða aðrir þeir sem
Oft erfitt að vera hlut-
laus í hjálparstarfi